اهمیت خانواده در روانشناسی و اسلام

خانواده به عنوان اصلی ترین جایگاهی که امنیت را به زندگی انسان ها می بخشد در علم روانشناسی از اهمیت بالایی برخوردار است، از این جهت اهمیت خانواده به عنوان موضوعی در نظر گرفته می شود که هم می تواند موجب ارتقاء زندگی افراد شود و هم اینکه زمینه ساز مشکلات جدی و در نهایت فروپاشی و تباه شدن زندگی گردد.

همه ما کم و بیش از دلایل مهم بودن بنیان خانواده اطلاع داریم ولی برخی از افراد نمی دانند که یکی از راه های بهبود روابط در خانواده و حفظ بنیان آن مراجعه به مشاور می باشد، یعنی برخی تصور می کنند که مراجعه به مشاور فقط برای حل مشکلات می باشد.

در حالی که این تصور اشتباه است، زیرا می توان برای جلوگیری از بروز مشکلات، اختلالات، همچنین پیشرفت و ارتقاء اعضای خانواده نیز جلسات مشاوره ای تشکیل داد. از این رو ما قصد داریم در این مقاله به موضوع اهمیت خانواده بپردازیم و این نگرش را تغییر دهیم که برای مراجعه به مشاور نباید حتما مشکلی حاد وجود داشته باشد، پس با ما در ادامه مطلب همراه باشید. همچنین می توانید برای اطلاع از توضیحات بیشتر در این زمینه با مشاوران دکتر فکر تماس بگیرید.

اهمیت خانواده در روانشناسی

بهتر است بدانیم علم روانشناسی بسیار گسترده می باشد و حوزه های مختلفی را شامل می شود که کمک به حفظ بنیان خانواده و جلوگیری از بروز مشکلات یکی از بخش های این علم است. همانطور که گفتیم مشاورینی که در بخش های مختلف علم روانشناسی تخصص دارند فقط برای حل کردن مشکلات در کنار ما نیستند بلکه می توانند راهکارهای مختلف و مفیدی را برای پیشرفت، بهبود روابط و جلوگیری از بروز انواع مشکلات خانوادگی در اختیار ما قرار دهند.

از این رو اهمیت خانواده در روانشناسی یکی از حوزه های بسیار مهم می باشد، زیرا ایجاد مشکلات در چارچوب خانواده و برطرف نشدن آن ها زمینه ساز فروپاشی زندگی های شخصی و ایجاد مشکلات اجتماعی می باشد.

لازم به ذکر است که هیچ فردی نمی تواند بگوید که تاثیری در اجتماع ندارد زیرا هر یک از ما دارای یک زندگی شخصی و یک زندگی اجتماعی هستیم و این قضیه ربطی به سن، شغل، جایگاه و… ندارد، زیرا به هر حال هر فردی با دیگران در ارتباط است، به واسطه شغلی که دارد بر زندگی مردم تاثیر گذار خواهد بود و در نهایت اگر مشکلی در خانواده و زندگی شخصی داشته باشد بازتاب آن به زندگی اجتماعی و ایجاد مشکلات گسترده تر خواهد رسید.

اهمیت خانواده در روانشناسی نیز به همین علت می باشد زیرا در این علم علاوه بر زندگی و مشکلات شخصی، اجتماع نیز مهم است. همانطور که گفتیم در علم روانشناسی از خانواده به عنوان بنیان اصلی اجتماع یاد می شود زیرا همه افراد یک اجتماع در مرحله اول عضو یک خانواده می باشند، بنابراین به هر نحوی که در خانواده خود زندگی کنند به همان شیوه نیز در اجتماع با دیگران ارتباط برقرار خواهند کرد.

حال اگر زندگی اصولی و سالمی در خانواده ها شکل گرفته باشد، جامعه نیز سالم خواهد بود ولی اگر مشکلات خانوادگی به موقع برطرف نشوند و همچنین از بروز آن ها جلوگیری نگردد، جامعه نیز دچار اختلال خواهد شد. بهتر است با توجه به توضیحات گفته شده در ادامه مطلب به برخی از جوانب اهمیت خانواده در روانشناسی بپردازیم:

شکل گیری شخصیت فرزندان

یکی از مهم ترین عملکردهای خانواده مربوط به شکل گیری شخصیت فرزندان می باشد، اگر والدین و اعضای یک خانواده طوری با فرزندان رفتار کنند که به تدریج شخصیتی مستقل در آن ها شکل بگیرد، چنین فرزندانی دیگر در آینده به کسی وابسته نخواهند بود و می توانند زندگی موفق و ایده آلی را برای خود تشکیل دهند.

اهمیت خانواده در این مورد می تواند مربوط به ایجاد شخصیتی سالم در فرزندان باشد که احترام را در روابط خود با دیگران حفظ می کنند، برای شخصیت و نظر اطرافیان خود ارزش قائل هستند و می دانند که هر فردی دارای استعدادها و توانایی هایی می باشد که برای دست یابی و استفاده از آن ها باید به خودباوری برسد. بنابراین اگر تمایل دارید که فرزندان شما نیز مستقل، دارای درک اجتماعی و با روابط اجتماعی خوب باشند، بهتر است به جوانب اهمیت خانواده توجه کنید.

زمینه ساز پیشرفت اعضا

یکی دیگر از جوانب اهمیت خانواده مربوط به پیشرفت اعضای آن می باشد، بهتر است بدانیم اولین جایگاهی که سبب رشد و پیشرفت هر فردی می شود، خانواده است. یک خانواده می تواند دارای اعضایی باشد که به بهترین نحو در جهت رسیدن به موفقیت و خواسته های خود تلاش می کنند، یا اینکه دارای اعضایی سرخورده، شکست خورده و ناامید باشد.

بنابراین بهتر است به خانواده خود به عنوان اولین و اصلی ترین جایگاهی نگاه کنید که به شما در جهت رسیدن به اهدافی که دارید کمک می کند، این اهداف می توانند شامل پیشرفت ذر زمینه های تحصیل، ورزش، حرفه ای و یا شغلی باشند.

ایجاد حس امنیت

بهتر است بدانیم کم نیستند افرادی که خانواده خود را امن نمی دانند و فرار از خانه را به ماندن در آغوش خانواده ترجیح می دهند، ولی اکثر همین افراد بعد از گذشت مدت زمان کوتاهی از تصمیم خود پشیمان شده و خانواده را با بدترین شرایطی که دارد به بی پناه بودن ترجیح می دهند، زیرا امن ترین جای دنیا برای هر فردی خانه و خانواده او می باشد.

همه ما با بودن در کنار اعضای خانواده خود حس امنیتی داریم که اگر به هر دلیلی از آن ها دور شویم تا مدت ها خود را بی پناه تصور کرده که تمایل به برگشتن به آغوش خانواده را خواهیم داشت. بنابراین اهمیت خانواده بیش از حدی می باشد که هر یک از ما در ذهن خود تصور می کنیم.

افزایش اعتماد به نفس

اعتماد به نفس موضوعی است که زمینه ساز شکل گیری اتفاقات خوب و یا بد در زندگی همه افراد می باشد، زیرا افزایش اعتماد به نفس موجب بهبود زندگی و کاهش آن سبب ایجاد سرخوردی خواهد شد.

بهتر است بدانیم کم نیستند تعداد افرادی که دارای استعدادها و توانایی های شگفت انگیز می باشند ولی به دلیل رفتارهای نامناسب اعضای خانواده سرخورده شده و خود را دست کم می گیرند. از این رو یکی دیگر از جوانب اهمیت خانواده در روانشناسی کمک به ارتقاء اعتماد به نفس اعضای آن و در نتیجه رسیدن به خودباوری و موفقیت می باشد.

دوری از مشکلات اجتماعی

بزهکاری، اعتیاد، دزدی، فروش مواد مخدر و الکل، روابط ناسالم و نامشروع و هزاران مشکل اجتماعی دیگر می توانند نتیجه خانواده هایی باشند که بنیان سستی داشته و اعضای آن به یکدیگر توجه نمی کنند، زیرا همانطور که گفتیم خانواده اصلی ترین جایگاه شکل گیری شخصیت های مثبت و یا منفی و بزهکار خواهد بود.

بنابراین حفظ بنیان خانواده با روش های اصولی به دور شدن اعضای آن از مشکلات اجتماعی کمک می کند. از این رو مشاوران دکتر فکر در این زمینه در کنار شما هستند تا بتوانید به اعضای خانواده خود کمک کرده و آن ها را از مشکلات دور نگه دارید.

تربیت اصولی فرزندان

بدون شک مدرسه، مهد، مربیان و معلمان نیروهای کمک کننده به تربیت اصولی فرزندان هستند زیرا تربیت اصلی کودکان در چارچوب خانواده، توسط والدین و دیگر اعضای خانواده انجام خواهد شد. اگر کودکی پرخاشگر، گستاخ، گوشه گیر، به دور از ارتباط اجتماعی و یا نه کاملا برعکس، کودکی برخوردار از اکثر خصوصیات اخلاقی و رفتاری خوب می باشد، همه این موارد نتیجه تربیت اصولی و فرزندپروری صحیح خانواده است.

یکی از مهم ترین جوانب اهمیت خانواده در روانشناسی نیز مربوط به همین موضوع می باشد، زیرا کودکان نیازمند به کارگیری روش های اصولی برای تربیت هستند تا از این طریق آینده ای موفق و سالم داشته باشند.

اهمیت خانواده در اسلام

همانطور که می دانیم دین مبین اسلام درمورد اهمیت خانواده توصیه های بسیاری دارد زیرا مهم ترین عامل رستگاری و موفقیت انسان ها را در گرو خانواده می داند. در دین اسلام تعالی، عاقبت به خیری، گام برداشتن در مسیر درست و رسیدن به سعادت و خوشبختی انسان ها نیازمند حفظ بنیان محکم خانواده می باشد، زیرا خانواده خوب می تواند افرادی موفق و خوشبخت را تربیت کند. از این رو در ادامه مطلب به برخی مهم ترین جوانب اهمیت خانواده در اسلام می پردازیم:

ایجاد اُنس و اُلفت

بدون شک اولین جایگاهی که همه ما یاد می گیریم چطور با یکدیگر رفتار کرده، عشق بورزیم، احترام بگذاریم، رابطه صمیمیانه و نزدیک برقرار کنیم، خانواده می باشد. در دین اسلام نیز اهمیت خانواده از این جهت می باشد که اعضای آن تا رسیدن به سن ازدواج از طریق محبت کردن به یکدیگر دچار کمبود عاطفه نشده و تمایلی برای برقراری روابط عاطفی ناسالم نداشته باشند.

چه بسا بسیاری از مشکلات، رازها و نگفته های انسان با بهبود روابط میان اعضای خانواده بیان می شوند و از بروز مشکلات جدی جلوگیری به عمل خواهد آمد. بهتر است بدانیم به همان نسبتی که انس و الفت در خانواده می تواند انسان ها را به موقع از روابط بی سرانجام دور نگه دارد، می تواند سبب یادگیری ابراز علاقه فرزندان خانواده به همسر و کودکانشان در آینده شود تا از این طیق از ایجاد اختلافات میان زن و شوهر و فرزندان پیشگیری گردد.

یادگیری احترام به یکدیگر

همانطور که می دانیم اگر والدین به یکدیگر احترام نگذارند فرزندان نیز از آن ها الگو برداری کرده و نه با اعضای خانواده و نه اطرافیان با احترام برخورد نخواهند کرد، در نتیجه سبب فروپاشی روابط اجتماعی شده و به تدریج تنها و منزوی خواهند شد. به همین علت ایجاد شخصیت محترم و برخورد درست با دیگران نیازمند توجه به موضوع اهمیت خانواده می باشد تا از این طریق والدین بتوانند شیوه های صحیح را برای تربیت و پرورش فرزندان خود به کار گیرند.

دوری از اشتباهات و گناهان

زمانی که میان اعضای یک خانواده ارتباط صمیمی وجود داشته باشد اعضای آن به راحتی و بدون ترس مشکلات خود را بیان کرده و با هم فکری یکدیگر راه حل های درست را به کار می گیرند. همچنین وقتی اعضای خانواده به یکدیگر نزدیک باشند کمبودی احساس نمی کنند که برای رفع نیازهای خود مرتکب گناه شوند. بنابراین خانواده برای رسیدن به تعالی و رستگاری انسان ها اصلی ترین نقش را ایفا می کند.

شکل گیری اجتماع سالم

همانطور که گفتیم اجتماع از کنار هم قرار گرفتن خانواده ها ایجاد می شود، یعنی خانواده اصلی ترین و مهم ترین عضو یک اجتماع می باشد بنابراین اگر به دنبال زندگی کردن در اجتماعی سالم هستیم باید کار را از خودمان شروع کنیم و با اهمیت دادن به بنیان خانواده زمینه را برای شکل گیری جامعه ای ایده آل فراهم نماییم.

دلایل اهمیت خانواده

در قسمت های قبل همین مقاله اهمیت خانواده در اسلام و علم روانشناسی را بیان کردیم و چند مورد از مهم ترین جوانب اهمیت بنیان خانواده را نیز توضیح دادیم، حال بهتر است بیشتر به بررسی این موضوع بپردازیم و به چند مورد از دلایل اهمیت این موضوع در ادامه مطلب اشاره کنیم:

ایجاد ارتباط عاطفی سالم

همانطور که گفتیم انسان ها محبت ورزیدن و ابراز عشق را در مرحله اول باید از اعضای خانواده و به خصوص والدین خود یاد بگیرند، نه اینکه به دلیل عدم ارتباط عاطفی میان اعضای خانواده، افراد به برقراری روابط عاطفی ناسالم، زود هنگام و بی نتیجه روی بیاورند، زیرا محبت ورزیدن یکی از نیازهای انسان می باشد و غیر قابل انکار است و در نتیجه باید به موقع و درست پاسخ داده شود. بنابراین بهتر است یادگیری ابراز علاقه در چارچوب خانواده انجام شود تا فرزندان بتوانند به موقع نسبت به یکدیگر، والدین و در آینده به همسر و کودکان خود عشق بورزند.

زمینه ساز ازدواج صحیح

موقعیتی را تجسم کنید که فرزندان یک خانواده به سن ازدواج رسیده اند ولی ارتباط خوبی با والدین خود ندارند، برای رهایی یافتن از چنین خانواده ای فردی را برای ازدواج در نظر می گیرند که از هیچ لحاظی با او تفاهم ندارند، در نتیجه بعد از مدتی از شروع زندگی مشترک با مشکل مواجه خواهند شد. اما اگر میان والدین و فرزندان روابط خوبی برقرار باشد چنین اتفاقی رخ نخواهد داد و می توانند با هم فکری یکدیگر ازدواجی سالم را برای فرزندان رقم بزنند.

برطرف شدن سریع مشکلات

یکی دیگر از دلایل اهمیت خانواده این است که مشکلات افراد سریع تر و بهتر برطرف می شوند، زیرا انسان ها نمی توانند به تنهایی مشکلات خود را رفع نمایند و ممکن است مشکلاتی جدید نیز برایشان ایجاد شود. بهتر است بدانیم همه ما در مواجه شدن با مشکلات برای مدتی سست می شویم، نیاز به همدردی و حمایت اطرافیان داریم و حتی اگر به تنهایی نیز از پس مشکلات برآییم ولی اثرات روحی آن برای ما تا مدت ها نمایان خواهد شد.

جلوگیری از بروز اختلالات روانی

بهتر است بدانیم انسان ذاتا اجتماعی می باشد یعنی نمی تواند تنهایی را برای مدتی طولانی تحمل کند، نیاز به صحبت کردن، هم فکری و همدردی دارد، از این رو اگر خانواده ای وجود نداشته باشد انسان ها تنها شده و به تدریج دچار اختلالات روانی متعدد مانند افسردگی، حساسیت و زود رنجی و… می شوند. پس یکی دیگر از دلایل اهمیت خانواده در زندگی انسان ها برای شکل گیری تعاملات و جلوگیری از بروز بیماری های روحی می باشد.

شناسایی استعدادها و توانایی ها

بدون شک همه انسان ها دارای استعدادها و توانایی های منحصر به فردی هستند که اگر به موقع شناسایی و شکوفا نشوند ممکن است زمینه ایجاد یک زندگی ایده آل و رسیدن به اهداف از بین برود. بهتر است بدانیم والدین و اعضای خانواده اولین افراد و چارچوب خانواده اولین جایی است که امکان شناسایی و شکوفایی استعدادهای فردی را فراهم می کنند، پس اهمیت خانواده برای شکل گیری آینده ای درست و رسیدن به اهداف اعضای آن می باشد.

جلوگیری از ایجاد کمبود محبت

همانطور که گفتیم فرزندان باید محبت ورزیدن را در خانواده خود یاد بگیرند و این امر توسط ابراز محبت و علاقه درست والدین به یکدیگر و به فرزندان فراهم می شود، از این طریق علاوه بر اینکه از ایجاد کمبود محبت همه اعضای خانواده جلوگیری می شود، بلکه فرزندان برای رفع نیازهای عاطفی خود به سمت روابط عاطفی ناسالم سوق پیدا نمی کنند.

خلاصه مطلب

ما در این مقاله به بررسی موضوع حیاتی اهمیت خانواده پرداختیم، همچنین دیدگاه های روانشناسی و اسلامی آن را بیان کردیم، با توجه به توضیحات گفته شده رسیدن به موفقیت، ساختن زندگی ایده آل و شکل گیری جامعه ای سالم نیازمند حفظ صحیح و اصولی بنیان خانواده می باشد. بنابراین برای دریافت توضیحات بیشتر در این زمینه، افزایش کیفیت زندگی خود، یادگیری روش های اصولی تربیت فرزندان، برخورد با همسر و یا والدین می توانید با مشاوران دکتر فکر تماس بگیرید.