علائم بارداری پوچ چیست و چگونه اتفاق می افتد؟

شاید تا به حال عنوان بارداری پوچ را نشنیده باشید و اطلاعی از جزئیات آن نداشته باشید، ولی اگر تصمیم به فرزندآوری و بارداری دارید بهتر است آگاهی خود را نسبت به این نوع از حاملگی افزایش دهید. متاسفانه حاملگی پوچ کاملا بدون نشانه ایجاد می شود و مادر باردار هیچ گونه اطلاعی از آن ندارد.

به دلیل اهمیت حفظ سلامت مادران باردار و جلوگیری از به خطر افتادن سلامتی آنان، ما در این مقاله به بررسی موضوع مهم بارداری پوچ می پردازیم، دلایل احتمالی ایجاد این نوع از حاملگی و نشانه های آن را نیز توضیح می دهیم، پس با ما در ادامه مطلب همراه باشید. همچنین می توانید برای دریافت توضیحات بیشتر در این زمینه با مشاوران دکتر فکر تماس بگیرید.

بارداری پوچ چیست؟

درمورد این نوع از بارداری بهتر است بدانیم در سه ماهه اول حاملگی رخ می دهد و یکی از شایع ترین دلایل سقط جنین در این سه ماهه می باشد. زمانی که زن و شوهر اقدام به فرزندآوری می کنند با تخلیه مایع منی به داخل واژن یکی از میلیون ها اسپرم با تخمک بالغ رها شده از تخمدان لقاح یافته و سلول تخم یا زیگوت تشکیل می شود.

زیگوت تقسیمات سلولی متوالی خود را آغاز کرده و به سمت فضای داخلی رحم حرکت می کند. سلول تخم در حال تقسیم به دیواره داخلی رحم متصل شده و به اصطلاح لانه گزینی صورت می گیرد. در حالت طبیعی یک قسمت از سلول تخم تشکیل شده در نهایت جفت را شکل می دهد و قسمت دیگر جنین و ساک حاملگی را ایجاد خواهد کرد.

همانطور که می دانیم جفت رابط بین بدن مادر و جنین شکل گرفته می باشد تا از این طریق تغذیه و رشد آن صورت بگیرد. زمانی که هر یک از این دو قسمت یعنی سلول های تشکیل دهنده جفت و جنین دچار نقص شوند ساختار جفت و یا جنین به صورت طبیعی ایجاد نمی شود و در نهایت سقط انجام خواهد شد. درمورد تعریف کلی حاملگی پوچ باید بگوییم که حاملگی پوچ دو نوع می باشد، از این جهت در ادامه مطلب به این دو نوع اشاره می کنیم:

بارداری پوچ کامل

زمانی که جنین تشکیل نشود و جفت نیز ناقص باشد، حاملگی پوچ را کامل می نامند. این نوع از بارداری قبل از اتمام سه ماهه اول به پایان خواهد رسید و محتویات داخلی رحم که حاصل این نوع از بارداری هستند خارج می شوند.

بارداری پوچ ناقص

در این نوع از حاملگی پوچ جنین به صورت ناقص تشکیل خواهد شد ولی شرایط او در حدی نیست که توانایی زنده ماندن و رسیدن به پایان بارداری را داشته باشد، زیرا علاوه بر نقص جنین جفت نیز ناقص می باشد و تغذیه و رشد به خوبی انجام نمی شود، بنابراین شرایطی برای ادامه بارداری وجود نخواهد داشت.

با توجه به توضیحات گفته شده متوجه شدیم که در بارداری پوچ قطعا جفت ناقص تشکیل می شود، در اکثر موارد جنین تشکیل نخواهد شد ولی اگر در برخی از حاملگی ها جنین نیز تشکیل شود کاملا ناقص بوده و شرایط برای رشد و زنده ماندن چنین جنینی فراهم نمی باشد.

علائم بارداری پوچ

قبل از توضیح درمورد نشانه های این نوع از بارداری بهتر است بدانیم، شروع حاملگی پوچ نشانه ای عجیب و متمایز از دیگر حاملگی های طبیعی ندارد که مادر باردار یا پزشک متخصص بتواند حاملگی پوچ را تشخیص دهد. در این نوع از حاملگی نیز مادر باردار به دنبال متوقف شدن سیکل های پریود نسبت به بارداری تردید پیدا کرده و آزمایش سنجش هورمون بارداری یا همان گنادوتروپین جفت انسانی (HCG) را انجام می دهد.

در ابتدای شروع حاملگی میزان این هورمون افزایش می یابد و تفاوتی میان حاملگی طبیعی و پوچ وجود ندارد. بهتر است بدانیم این هورمون بدن را برای نگهداری از حاملگی رخ داده آماده می کند و تا زمانی که رحم توانایی نگهداری از ساک حاملگی را داشته باشد از سقط جنین جلوگیری خواهد کرد.

در برخی از موارد قبل از آنکه خانم باردار از حاملگی خود اطلاع یابد بارداری پوچ به پایان رسیده و محتویات ایجاد شده دفع خواهد شد، ولی گاهی اوقات نیز به دلیل نزدیک شدن به پایان سه ماهه اول نشانه های سنگین و مشهودی به هنگام سقط ایجاد می شوند. از جمله این نشانه ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• حالت تهوع و استفراغ شدید
• خونریزی قرمز و یا قهوه ای تیره
• درد شکم و کمر
• افزایش فشار خون
• دفع کیست از رحم
• درد و فشرده شدن سینه

همانطور که گفتیم شانس زنده ماندن جنین در بارداری پوچ صفر می باشد و در اکثر موارد به طور کلی جنین تشکیل نمی شود و فقط جفت ناقص به همراه ساک بارداری ایجاد می گردند، به همین علت این نوع از حاملگی را پوچ می نامند زیرا جنینی در داخل ساک حاملگی مشاهده نمی شود.

توصیه می کنیم اگر سابقه این نوع از حاملگی، سقط جنین، نقص های کروموزومی و به طور کلی مشکلات بارداری را در خانواده و یا در حاملگی های قبلی خود دارید حتما به پزشک متخصص شرایط خود را توضیح داده و در تمام طول مدت بارداری جدید تحت نظر پزشک متخصص باشید.

همچنین می توانید برای دریافت مشاوره تخصصی با توجه به شرایطی که دارید در اسرع وقت با مشاوران دکتر فکر تماس گرفته و مشاوره تخصصی را دریافت نمایید.

حال سوالی که به وجود می آید این است که حاملگی پوچ از چه طریقی تشخیص داده می شود؟ و یا اینکه اصلا این نوع از حاملگی تا زمانی که به پایان نرسیده و سقط صورت نگیرد، قابل تشخیص است؟ در پاسخ به این سوالات باید بگوییم دو راه برای تشخیص حاملگی پوچ وجود دارد که در ادامه مطلب به آن ها اشاره می کنیم:

سونوگرافی

یکی از انواع سونوگرافی ضروری که در دوران بارداری انجام می شود، سونوگرافی است که در ابتدای بارداری و برای تایید آن، مشاهده تشکیل شدن جنین و ساک حاملگی انجام می شود. در حالت طبیعی حدود هفته 6 بارداری جنین در ساک حاملگی مشاهده می شود و قطر این ساک نیز حدود 18 میلی متر می باشد.

در بارداری پوچ متاسفانه جنین در هفته 6 حاملگی مشاهده نشده ولی قطر ساک حاملگی در حال افزایش است و به بیشتر از 20 میلی متر می رسد. لازم به ذکر است که این سونوگرافی را می توان به هر دو صورت واژینال و یا شکمی انجام داد.

آزمایش خون

همانطور که گفتیم بارداری از طریق بررسی میزان هورمون بارداری یا HCG تشخیص داده می شود، بنابراین با شروع حاملگی میزان آن افزایش می یابد. در بارداری پوچ میزان این هورمون بسیار بیشتر از حاملگی طبیعی است.

به همین علت می توان آزمایش خون و سونوگرافی را برای تایید یکدیگر انجام داده و درمورد وقوع چنین حاملگی اطمینان حاصل کرد. بهتر است بدانیم رشد ساک حاملگی بدون جنین نیز تحت تاثیر هورمون بارداری بوده و به همین علت زمانی که جنین نیز تشکیل نشود ساک حاملگی ایجاد شده و به رشد خود ادامه خواهد داد.

بارداری پوچ چگونه اتفاق می افتد؟

بهتر است بدانیم تمامی فرآیندهای بدن تحت تاثیر ماده ژنتیک می باشند و این ماده وظیفه هدایت فرآیندهای سلولی را برعهده دارد. بنابراین نقص تشکیل جنین و جفت نیز به دلیل نقص در ماده ژنتیک است، درمورد توضیح چگونگی ایجاد بارداری پوچ لازم است در ابتدا بدانیم که سلول های بدن انسان دو نوع می باشند.

یک نوع سلول های پیکری یا اتوزوم که 46 کروموزومی هستند و نوع دیگر سلول های جنسی یا گامت که 23 کروموزومی می باشند. هر کروموزوم از DNA و پروتئین تشکیل می شود و هر ساختار DNA نیز حاوی بی نهایت ژن است.

ژن ها وظیفه انتقال اطلاعات وراثتی از نسلی به نسل دیگر را بر عهده داشته و فرآیندهای سلولی را کنترل می کنند. زمانی که سلول جنسی مرد یعنی اسپرم با سلول جنسی زن یعنی تخمک لقاح می یابد در صورتی که هر دو نوع سلول طبیعی باشند کروموزوم های خود را به اشتراک گذاشته و سلول تخم یا زیگوت تشکیل شده 46 کروموزومی و طبیعی خواهد بود. درمورد ایجاد حاملگی پوچ چنین اتفاقی رخ نخواهد داد و دو نوع مکانسیم در تشکیل حاملگی پوچ تاثیر گذار هستند که در ادامه مطلب به آن ها اشاره می کنیم:

• در یک حالت که منجر به حاملگی پوچ کامل می شود ماده ژنتیک یک تخمک ناقص و معیوب با اسپرم به اشتراک گذاشته نمی شود ولی دو اسپرم با تخمک لقاح یافته و دو دسته کروموزوم پدری به ارث می رسد، در نتیجه بر خلاف اینکه سلول زیگوت یا تخم تشکیل شده 46 کروموزومی است ولی ناقص بوده و بارداری پوچ رخ می دهد.
• در حالت دوم که منجر به حاملگی پوچ ناقص می شود 23 کروموزوم تخمک سالم نیز به اشتراک گذاشته می شود ولی تخمک با دو اسپرم لقاح یافته در نتیجه سلول تخم تشکیل شده 69 کروموزومی بوده و بارداری پوچ ایجاد شده در نهایت منجر به سقط خواهد شد.

لازم به ذکر است طی تحقیقاتی که محققین انجام داده اند مشخص شده دلایل قطعی و مشخصی برای ایجاد چنین حاملگی وجود ندارد ولی یکسری از عوامل زمینه ساز هستند که تاثیر به سزایی در شکل گیری حاملگی پوچ خواهند داشت. از جمله این عوامل می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ناهنجاری های ژنتیکی
• سن بالا و یا بسیار کم مادر
• سابقه سقط جنین
• مصرف الکل و کشیدن سیگار
• مشکلات سیستم تولید مثل و کاهش کیفیت سلول های جنسی به ویژه تخمک

برای جلوگیری از بارداری پوچ چه بخوریم؟

لازم به ذکر است حاملگی پوچ قابل پیشگیری کردن نیست، نمی توان با روش های آزمایشگاهی از ایجاد چنین حاملگی جلوگیری به عمل آورد و یا اینکه با مصرف دارو و استفاده از رژیم غذایی خاص احتمال ایجاد آن را کاهش دهیم، زیرا همانطور که گفتیم حاملگی پوچ ناشی از نقص های ژنتیکی می باشد.

نکته مهم و مثبت درمورد بارداری پوچ این است که در اکثر موارد بعد از رخ دادن چنین حاملگی یک بارداری طبیعی آغاز می شود. توصیه می شود بعد از پایان یافتن ناموفق یک بارداری و سقط، برای شروع بارداری بعدی حتما تحت نظر پزشک متخصص بوده و حداقل 3 ماه زمان برای بهبود شرایط در نظر بگیرید، زیرا بدن نیاز دارد بافت داخلی رحم را ترمیم و احیا کند، مواد مغذی لازم را تامین کرده و سپس وظیفه نگهداری از بارداری جدید را آغاز کند.

درمورد اینکه حاملگی پوچ چگونه به اتمام می رسد و اینکه بقایای این حاملگی به چه صورت دفع خواهد شد، باید بگوییم در اکثر موارد به خصوص در هفته های اولیه بارداری، بدن بقایای به جا مانده را دفع خواهد کرد و به تدریج با شروع عادت ماهیانه رحم پاکسازی می شود.

گاهی نیز ممکن است رحم نیاز به تخلیه توسط کورتاژ داشته باشد که در این صورت رحم فرد توسط یک کورتاژ ساده از بافت های به جا مانده از بارداری ناموفق خالی خواهد شد. در چنین مواقعی ممکن است پزشک متخصص تجویز دارو را نیز انجام داده تا روند درمان کامل شود. آنچه که در این مورد اهمیت دارد مراجعه به موقع مادر باردار به پزشک متخصص می باشد، با شروع بروز نشانه های غیر عادی برای حفظ سلامت مادر باردار باید در کمترین زمان ممکن به پزشک مراجعه شود.

خلاصه مطلب

ما در این مقاله به بررسی موضوع مهم بارداری پوچ پرداختیم، تعدادی از نشانه های وجود آن، عوامل ایجاد کننده و راه های پاک سازی رحم از آن را نیز توضیح دادیم. با توجه به اهمیت حفظ سلامت مادران باردار بهتر است آگاهی یابی در این مورد بیشتر شود، به همین علت توصیه می کنیم برای دریافت مشاوره تخصصی در این زمینه، پرسش و پاسخ درمورد اقدام به بارداری مجدد بعد از سقط، در اسرع وقت با مشاوران دکتر فکر تماس بگیرید.