راه های غلبه بر ترس از تنهایی

ترس از تنهایی احساسی است که در همه انسان ها با شدت های متفاوت بروز می کند، دلیل آن هم این است که انسان ذاتا اجتماعی می باشد و تنها ماندن را نمی پسندد. ولی آنچه که درمورد ترس از تنها ماندن اهمیت دارد این است که تبدیل به بیماری روانی نشود زیرا ترس های افراطی یا فوبیا دیگر ربطی به اجتماعی بودن انسان ها ندارند و یک بیماری روانشناختی می باشند.

عوامل و علل متفاوتی برای ایجاد این نوع از فوبیا وجود دارند که کاملا ریشه ای می باشند، یعنی هیچ فردی یک روزه دچار ترس از تنها ماندن نمی شود بلکه عاملی مهم در طول چند سال این بیماری را به وجود می آورد.

نکته ای مهم درمورد فوبیای تنهایی، درمان به موقع آن می باشد زیرا هرچقدر بیماران با مشکل خود بیشتر مواجه باشند و درمانی برایشان انجام نشود، علاوه بر اینکه ترس از تنها ماندن افزایش می یابد مشکلات و بیماری های روحی دیگری نیز بروز خواهند کرد.

با توجه به اهمیت سلامت روحی و حفظ کیفیت زندگی، ما در این مقاله برای آگاهی بخشی بیشتر به بررسی موضوع ترس از تنهایی می پردازیم، علل ایجاد این مشکل و نشانه های آن را نیز توضیح می دهیم و به راه های درمان این نوع از فوبیا اشاره می کنیم، پس با ما در ادامه مطلب همراه باشید. همچنین می توانید برای توضیحات بیشتر در این زمینه با مشاوران دکتر فکر تماس بگیرید.

اولین اقدام برای از بین بردن ترس از تنهایی چیست؟

قبل از توضیح راه های غلبه بر ترس از تنهایی، بهتر است با مفهوم کلی این موضوع بیشتر آشنا شویم. ترس احساسی ذاتی و نهادینه شده در وجود انسان می باشد و نه تنها ضرری برای زندگی ما ندارد بلکه بسیار مهم می باشد زیرا ما را نسبت به عوامل خطرناک و آسیب رسان محتاط و هشیار می کند.

ترس تا زمانی مفید است که به حد اعتدال بروز کند زیرا ترس بیش از حد به تدریج تبدیل به بیماری های روانی می شود. بنابراین ترس از تنها ماندن به معنای ترس افراطی، غیر عادی و غیر منطقی برای تنها ماندن تعریف می شود. در علم روانشناسی ترس های افراطی با نام فوبیا شناخته می شوند و این مشکلات به دلیل نشانه های بیمار گونه ای که در افراد ایجاد می کنند، نوعی بیماری روانشناختی یا همان بیماری های روحی و روانی در نظر گرفته می شوند.

بهتر است بدانیم ترس از تنها ماندن با نام هایی همچون اتوفوبیا، ایزولوفوبیا، مونوفوبیا و اِرموفوبیا نیز شناخته می شوند. لازم به ذکر است که بیماران ترس از تنهایی فقط در مواجه شدن با تنهایی دچار نشانه های تغییر رفتار نمی شوند بلکه حتی با فکر کردن به تنها ماندن نیز دچار اضطراب شده، افکار منفی به ذهنشان هجوم می آورد و در نتیجه نشانه های رفتاری در آن ها بروز می کند. متاسفانه بیمارانی که با چنین شرایطی رو به رو هستند گاهی برای نگه داشتن دوستان، اطرافیان و حتی اعضای خانواده در زندگی خود دست به انجام کارهای غیر منطقی می زنند.

همچنین لازم به ذکر است که بدانیم بیماران اتوفوبیا به خصوص بزرگسالان می دانند که ترسشان غیر منطقی است ولی توانایی غلبه بر آن را نداشته و به همین دلیل دچار اضطراب بیش از حد می شوند. همانطور که گفتیم این بیماران حتی با فکر کردن به تنها ماندن نیز دچار استرس می شوند، این افراد در تصورات خود به رخ دادن اتفاقانی تلخ فکر می کنند که سبب از دست رفتن عزیزان و در نتیجه تنهایی آنان می شود.

این مورد مصداق و دلیل گریه های ناگهانی کودکانی است که به والدین متوسل شده و بی دلیل برای تنها ماندن خود گریه می کنند. بهتر است بدانیم بیماران ترس از تنهایی در واقع دچار نوعی از اختلال وسواس فکری نیز می باشند زیرا این افراد با فکر کردن به اتفاقاتی غیر منطقی و غیر واقعی، تنهایی خود را تجسم می کنند، دچار اضطراب می شوند، در برابر استرس مقاومت کرده ولی موفق نمی شوند و در نهایت برای رسیدن به آرامش دست به انجام کارهای غیر منطقی می زنند.

بنابراین همانطور که گفتیم درمان به موقع برای این بیماری روانی بسیار مهم می باشد زیرا طولانی شدت دوره آن باعث شدت گرفتن افکار منفی و نشانه ها شده و در نهایت عوارض جدی مانند افسردگی را به دنبال خواهد داشت. درمان به موقع ترس از تنهایی نیاز به شناخت نشانه های آن دارد، به همین علت در ادامه مطلب به برخی از مهم ترین نشانه های بروز این نوع از فوبیا اشاره می کنیم:

• اضطراب شدید، نگرانی بیش از حد
• لرزیدن بدن
• سردرد، سرگیجه
• حالت تهوع
• افت فشار خون
• افزایش ضربان قلب
• بی نظمی ریتم تنفس
• گریه کردن
• متوسل شدن به دیگران
• حملات عصبی
• خشکی دهان

همانطور که گفتیم ترس از تنها ماندن مشکلی ریشه ای می باشد و یک روزه به وجود نخواهد آمد، برای درمان اصولی و به کارگیری روش صحیح، باید ابتدا علت یا علل متفاوت این بیماری شناسایی شوند، بنابرین بهتر است در ادامه مطلب با برخی از مهم ترین این موارد آشنا شویم:

اتفاقی تلخ در گذشته: برخی از افراد به واسطه اتفاقی تلخ و ناگوار در گذشته که به دلیل تنها ماندن برایشان رخ داده دچار ترس از تنهایی می شوند. چنین اتفاقاتی ممکن است در کودکی رخ داده باشد ولی به دلیل عدم درمان بیماری نشانه های آن شدت یافته و وارد بزرگسالی شده باشد. متاسفانه خاطرات تلخ به شدت می توانند بر روحیات و افکار انسان ها اثر بگذارند و زمینه ساز ایجاد بیماری های روانی گردند.

تهدید جانی: برخی از افراد به دلیل مشکلات و اختلافاتی که با دیگران دارند توسط آن ها مورد تهدید قرار می گیرند. چنین بیمارانی در ابتدا تهدید دیگران را جدی نمی گیرند ولی به تدریج در مواقعی که تنها هستند به خیال بافی پرداخته و اتفاقاتی وحشتناک را برای خود تجسم می کنند و در نهایت دچار ترس از تنهایی خواهند شد.

دعوای والدین و جدایی: متاسفانه برخی از کودکانی که شاهد دعوای والدین خود به صورت مکرر و با شدت هستند بعد از گذشت مدتی دچار ترس از تنها ماندن می شوند زیرا تصور می کنند بالاخره روزی والدین آن ها از یکدیگر جدا شده و کودکان تنها می مانند.

گاهی اوقات نیز برخی از والدین با بیان جملاتی مانند تو را تنها می گذارم و می روم، باید تنها بمانید تا قدر مرا بدانید و… کودکان خود را می ترسانند بدون اینکه در نظر بگیرند بیان چنین جملاتی چه تاثیری را بر زندگی آن ها خواهد گذاشت.

بیماری های جسمی: یکی دیگر از علل ایجاد ترس از تنها ماندن بیماری های جسمی می باشد که توانایی انجام کارهای شخصی را از افراد گرفته و آن ها به اصطلاح ناتوان می کند. این مورد برای همه سنین ممکن است مشکل ساز باشد چه کودکان، چه بزرگسالان و چه سالمندان.

متاسفانه برخی از افراد که از عزیزان ناتوان خود مراقبت می کنند ممکن است به دلیل خستگی های جسمی روحی به آن ها بگویند که قصد تنها گذاشتنشان را دارند، در نتیجه بیماران در ذهن خود هزاران اتفاق را تجسم می کنند که اگر کسی در کنارشان نباشد، برایشان رخ خواهند داد.

تربیت ناصحیح: دلیل اینکه ما به نحوه تربیت صحیح کودکان اصرار داریم این است که کودکان نباید وابسته به دیگران به خصوص والدین خود باشند و با این وابستگی بزرگ شوند. بهتر است بدانیم هرچقدر میزان وابستگی کودکان به والدین بیشتر باشد به همان نسبت اعتماد به نفس کاهش می یابد و آن ها خود را بدون والدین ناتوان می بینند.

این مشکل حتی به دوران بزرگسالی نیز وارد می شود و ما شاهد افراد بزرگسالی هستیم که به دلیل وابستگی که دارند از تنها ماندن می ترسند و دچار ترس از تنهایی به صورت افراطی هستند.

ترساندن کودکان از موجودات خیالی: متاسفانه کم نیستند افرادی که کودکان را از موجودات خیالی می ترسانند، این افراد بیان می کنند موجودات ترسناک زمانی که کودکان تنها هستند به سراغشان می آیند بنابراین کودکی که هیچ درک و اطلاعی از موجودات خیالی ندارد به این ترتیب دچار ترس از تنهایی می شود.

تعرض به کودکان: یکی دیگر از دلایل ترس از تنها ماندن، تعرض به کودکان می باشد. کودکی که یکبار در تنهایی خود مورد تعرض قرار گرفته قطعا از تنهایی های بعدی می ترسد و برای تسکین دردهای خود به دیگران متوسل می شود تا به هر نحوی که شده یک نفر را در کنار خود نگه دارند. متاسفانه این کودکان ممکن است هیچگاه از تعرضی که به آن ها شده صحبت نکنند و برای همیشه درگیر بیماری ترس از تنهایی باقی بمانند.

در ادامه مطلب بهتر است بدانیم اولین اقدام برای غلبه بر تنهایی چیست، مهم ترین و اولین اقدام برای رفع این مشکل مراجعه به مشاور می باشد. فرد متخصص با بررسی شرایط بیمار بهترین راه حل را در نظر می گیرد. ولی آنچه که در این مورد اهمیت دارد این است که بیماران باید هر آنچه که از علل ایجاد ترس خود می دانند را به مشاور توضیح دهند، پنهان کاری در مقابل فرد متخصص ظالمانه ترین کاری است که بیماران می توانند در حق خود انجام دهند.

بنابراین با توجه به توضیحات گفته شده، اگر شما یا یکی از اطرافیانتان دچار نشانه های رفتاری گفته شده در این مقاله هستید، برای جلوگیری از بروز عوارض بیشتر بهتر است در اسرع وقت به مشاور مراجعه نمایید.

راه های غلبه بر ترس از تنهایی

درمورد درمان و غلبه بر ترس از تنها ماندن در علم روانشناسی راه های مختلفی وجود دارد که برخی اصلی هستند و برخی کمکی و مکمل. انجام راه های مکمل برای بهبود و تسریع روند درمان بسیار ضروری می باشند، بنابراین نباید به درمان هایی که توسط متخصص انجام می شود اکتفا کرد، بلکه خود ببماران نیز باید برای غلبه بر ترسی که دارند تلاش کنند. در ادامه مطلب به بررسی راه های درمان ترس از تنهایی می پردازیم:

روان درمانی

راه اصلی، مهم و ضروری درمان تمام انواع فوبیا به کار گیری روش های روان درمانی می باشد زیرا ترس های افراطی بیماری جسمی نیستند که فقط نیاز به جراحی یا دارو داسته باشند، بلکه بیماران باید از لحاظ فکر و ذهنیت مداوا شوند.

روان درمانی نیز دارای چندین روش است که مشاور با توجه به بررسی شرایط بیماران یکی از روش ها را انتخاب کرده و برای درمان آغاز می کند. در ادامه مطلب به برخی از این روش ها اشاره می کنیم:

مواجهه سازی یا مواجه شدن(ERP)

همانطور که گفتیم بیماران ترس از تنهایی به واسطه تنها ماندن و یا فکر کردن به این موضوع دچار اضطراب می شوند، بنابراین رفع اضطراب می تواند به غلبه بر ترس افراطی کمک کند. در علم روانشناسی ثابت شده که اگر تکنیک های رفع اضطراب نیز به کار گرفته نشوند، استرس به طور خود به خودی بعد از شدت یافتن به تدریج فروکش می کند.

بنابراین در روش مواجه شدن به بیماران توصیه می شود به جای فرار از فکر کردن به موضوعاتی که منجر به ایجاد اضطراب می شود، به آن ها فکر کنند، در موقعیت باقی بمانند، دچار اضطراب شوند و منتظر باشند تا استرس فروکش کند. این روش نیاز به صرف وقت دارد ولی خوشبختانه نتایج خوبی در این مورد به ثبت رسیده است.

رفتار درمانی شناختی(CBT)

در این روش عمده انجام اقدامات بر عهده فرد متخصص می باشد. بر طبق این روش متخصص باید طرز فکر بیماران را نسبت به موضوع مورد نظر یعنی ترس از تنهایی بررسی کند، علل ایجاد چنین ترسی شناسایی و تحلیل گردد، در نهایت متخصص نسبت به تغییر طرز فکر بیماران اقدام کند.

هیپونوتیزم

روشی منحصر به فرد، تخصصی، سخت و گاه خطرناک که اگر به درستی انجام شود بیماران به راحتی بهبود می یابند. طی این روش فرد متخصص بیماران را به حالت خلسه می برد و طرز نگرش آن ها را نسبت به تنهایی تغییر می دهد.

تمدد اعصاب

یکی دیگر از راه های روان درمانی برای غلبه بر ترس از تنها ماندن یادگیری تکنیک های تمدد اعصاب، رسیدن به آرامش، دوری از افکار منفی و برطرف کردن اضطراب می باشد. برای این کار انجام تمرینات یوگا، مدیتیشن و حتی شنا و پیاده روی توصیه می شود.

دارو درمانی

مصرف دارو برای هر بیماری تجویز نمی شود زیرا همه بیماران ترس از تنها ماندن به آن نیاز ندارند، بنابراین تهیه و مصرف خودسرانه داروهای روانپزشکی می تواند بسیار خطرناک بوده و عوارض جدی را به دنبال داشته باشد.

همانطورکه گفتیم انجام روش های مکمل و کمکی به بهبود روند درمان ترس از تنها ماندن کمک به سزایی می کنند، بنابراین آشنایی با این روش ها که در زیر به آن ها اشاره می کنیم بسیار مفید است:

• همراهی خانواده در جلسات مشاوره ای
• امن نگه داشتن محیط زندگی
• مورد تمسخر قرار ندادن بیماران توسط اطرافیان
• ارتباط خوب والدین با کودکان برای بیان تعرض
• دوری از دعوا و بحث والدین در مقابل کودکان

ترس از تنهایی در زنان

موضوعی مهم درمورد مونوفوبیا ترس از تنها ماندن در زنان می باشد، ترس از تنهایی در خانم ها بنا به علل متفاوتی رخ می دهد. مثلا برخی از خانم ها که وابسته به والدین خود هستند و به دلایل گوناگون ازدواج نمی کنند، با پیر و ناتوان شدن والدین از تنها ماندن بعد از آن ها می ترسند و دچار مشکلات روحی می شوند.

برخی از خانم ها نیز حتی با وجود متاهل بودن ممکن است به دلیل خیانت همسر آینده ای تاریک و ناامن را برای خود تجسم کرده و دچار ترس از تنهایی شوند. همچنین بهتر است بدانیم بانوانی که مجرد هستند و با نزدیک شدن به میان سالی دچار مونوفوبیا می شوند ممکن است به دلیل وجود یک یا چند عامل از موارد زیر تمایلی برای ازدواج نداشته باشند:

• وابستگی به والدین
• مشکلات روحی
• زود رنجی
• عدم درک زندگی مشترک و تفاهم
• مشکلات مالی فراوان
• نقص های ظاهری مادر زادی و یا اکتسابی
• شکست عشقی
• خودشیفتگی

بنابراین توصیه می شود افرادی که در سن مناسب ازدواج هستند ولی از اقدام به انجام آن می ترسند، برای رفع مشکل خود و جلوگیری از بروز مونوفوبیا به مشاور مراجعه نمایند.

ترس از تنهایی در پیری

بدون شک همه سالمندان روزهایی را در زندگی خود با ترس از تنهایی سپری می کنند، بهتر است بدانیم این احساس طبیعی می باشد ولی تا حدی که ترس افراطی نشده و تبدیل به بیماری روحی و روانی نگردد.

آنچه که درمورد این موضوع اهمیت دارد این است که سالمندان واقعا نباید تنها گذاشته شوند زیرا دچار ناامیدی و به تدریج افسردگی می شوند، ولی سالمندانی که با ترس از تنها ماندن به صورت مفرط مواجه اند باید در اسرع وقت به مشاور مراجعه نمایند، در ادامه مطلب به برخی از مهم ترین علل ایجاد ترس از تنها ماندن در پیری می پردازیم:

دوری از فرزندان: با مستقل شدن فرزندان، والدین احساس تنهایی می کنند ولی اگر ملاقات و دیدار آن ها با فرزندان خود کم شده و با فاصله زمانی طولانی انجام شود، ممکن است به تدریج دچار ترس از تنهایی شوند.

بیماری یا فوت همسر: یکی دیگر از علل ایجاد ترس از تنها ماندن در سالمندان، مریضی سخت و یا فوت همسر می باشد. قطعا تاثیر مرگ همسر در زندگی سالمندان بسیار عمیق است و اگر با دوری از فرزندان همراه باشد، ترس از تنها ماندن شکل خواهد گرفت.

مشاهده شرایط دیگر سالمندان: برخی از افراد با دیدن زندگی سخت و تنها ماندن هم سن و سالان خود دچار ترس از تنهایی می شوند حتی اگر اعضای خانواده به خوبی به آن ها توجه کنند. این افراد در ذهن خود روزی را تجسم می کنند که تنها مانده و کسی را در اطراف خود ندارند و با خیال بافی به ترس خود دامن می زنند.

تهدید فرزندان و همسر: گاهی اوقات به دلیل اختلافات و مشکلات خانوادگی، فرزندان و یا حتی همسر برخی از افراد آن ها را تهدید به ترک و تنها ماندن می کنند. متاسفانه این افراد به تدریج چنین تهدیدهایی را جدی گرفته و دچار ترس از تنهایی می شوند.

خلاصه مطلب

ما در این مقاله به بررسی موضوع ترس از تنهایی پرداختیم، علل و نشانه های بروز آن را بیان کرده، همچنین راه های درمانی ترس از تنها ماندن را نیز توضیح دادیم. با توجه به اهمیت تشخیص و درمان به موقع این نوع از فوبیا، چنانچه در این زمینه به مشاوره تخصصی نیاز دارید، می توانید با مشاوران دکتر فکر تماس بگیرید.