رابطه سمی چیست و چگونه می توان از آن خارج شد؟

تا بحال حس کرده اید که در یک رابطه سمی گیر افتاده اید؟ اصلا منظور از رابطه سمی چیست؟ باید بگوییم که اگر در یک رابطه، فرد حس ارزشمندی و رضایت نداشته و دائم مورد تحقیر، سرزنش و توهین قرار گیرد، با یک فرد سمی طرف است که چنانچه از او دوری نکند، آسیب های روحی زیادی را متحمل خواهد شد. اما چرا برخی اوقات اشخاص چنین کاری نمی کنند و دلایل ماندن در رابطه سمی چه می تواند باشد؟ چرا دانستن روش های ترک رابطه سمی اینقدر مهم است؟

در این مقاله به پاسخ این سوالات خواهیم پرداخت و شما را در شناخت چنین رابطه ایی یاری می دهیم. با این وجود، اگر هنوز هم شک داریم که آیا در یک رابطه سمی قرار دارید و یا خارج از آن برایتان دشوار است، می توانید از طریق تماس با مشاوران دکتر فکر، راهنمایی های صحیح و علمی دریافت کنید.

رابطه سمی چیست؟

داشتن تعامل و رابطه با انسانها بخش لاینفک زندگی همه ماست. ارتباط هایی که سبب تحول و تکامل شخصیت، افکار و دیدگاه های ما می شود همواره رابطه سالم به شما می آیند. با این وجود، درگیر شدن در روابط ناسالم عاطفی در صورت بی توجهی به یک سری نکات همیشه در کمین ماست. ممکن است ما نیز در یک یا چند رابطه سمی درگیر قرار بگیریم و بدون آنکه خود آگاه باشیم به تدریج دچار آسیب های روحی و افسردگی می شویم.

 اما منظور از رابطه سمی چیست؟ قبل از هر چیز باید بگوییم که علیرغم تصور افراد، رابطه سمی تنها مختص به ارتباط دو جنس مخالف یا روابط عاطفی قبل از ازدواج نیست و می تواند هر نوع رابطه دیگری اعم از ارتباط دوستی، همکاری، همسری، و غیره را نیز شامل می شود. با این حال بیشتر لطمه های روحی  ناشی از رابطه سمی در روابط احساس و عاطفی بین دختر و پسر در دوران دوستی قبل از ازدواج و یا به طور کلی زن و مرد دیده می شود. 

در چنین روابطی عشق اشتباه وجود دارد، یعنی یک طرف دیگری را دائماً تحقیر و سرزنش می کند، درمان بدبینی وجود دارد، و حتی در مواردی نیز خشونت های فیزیکی و توهین‌های کلامی دیده می‌شود. 

تشخیص رابطه سمی

اگر بخواهیم نشانه های رابطه سمی را بررسی کنیم، بایستی حتماً به نوع رابطه توجه داشته باشیم. به عنوان مثال ماهیت رابطه عاشقانه با رابطه بین دو دوست همجنس و یا همکار متفاوت است. نمی توان انتظار داشت که همگی دارای ویژگی‌های یکسانی داشته باشند. 

همچنین در روابط عاطفی بسیار مهم است که به نکاتی مانند نوع آشنایی، هدف آن، مدت آشنایی، و میزان شناخت که طرفین از یکدیگر دارند توجه کنیم. اما بطور کلی اگر در رابطه خود نشانه های زیر را حس و پیدا کردید، به نظر می‌رسد که باید بپذیرید که در یک رابطه سمی قرار گرفته و می بایست از  آن خارج شوید.

• با وجود آنکه به شما علاقه دارد اما محدودیت هایی را مطابق با میل خود برایتان تعیین کرده، و تداوم ارتباط را مشروط به برآورده کردن خواسته های خود می نماید.
• دائما احساس گناه را به شما القاء می دهد و با این کار اعتماد بنفس و عزت نفستان را کاهش می دهد
• اعتماد متقابل وجود ندارد و مدام در حال تفتیش شما است. به عبارتی یک احساس شدید حسادت و کنترل گری وجود دارد
• شخص مقابل با تعریف و تمجیدهای نمایشی سعی دارد تا شما را آنطور که می خواهد تغییر دهد و بدین ترتیب به خواسته خود برسد
• رفتارها و انتقادهای او باعث می شود که دیگر خود واقعی نباشید و خود را جور دیگری نشان دهید
•  در کنار او احساس آرامش نمی کنید و وقتی با او هستید دوست دارید که زودتر فضا را ترک نمایید
• او با احساسات شما بازی می کند و با قربانی کردنتان در ارتباط، سعی می کند تا ترحم خود را نشان داده و آنگاه به شما لطف نماید.
• در رابطه سمی شما را مجبور به انجام کاری می کند که اصلا به آن علاقه ایی ندارید
• دروغ و پنهانکاری برای او آسان است و با توجیه می خواهد که آن ها بی اهمیت و ناچیز جلوه دهد
• رفتار او به یکباره تغییر می دهد
• شما را تهدید می کند که اگر به میل او عمل نکنید، ترکتان خواهد کرد
• توجه او نسبت به شما کم می شود و برای دیدن، چت، مکالمه و صحبت مدام بهانه گیری می کند
• هیچگاه اشتباهات خود را قبول نمی کند و شما را بخاطر همه چیز مواخذه می نماید.
• دوست دارید به گذشته برگردید. آن زمانی که در رابطه نبودی و احساس بهتری داشتی. بدین ترتیب، حس تنهایی به شما دست خواهد داد

دلایل ماندن در رابطه سمی

یک سوال مهم که نباید به سادگی از کنار آن گذشت،  این است که چرا گاهی با وجود  آن چه احساس خوبی در رابطه به ما دست نمی دهد و می دانیم که در جای اشتباهی قرار گرفته ایم،  باز هم  در رابطه سمی می مانیم. این امر می تواند دلایل متفاوتی داشته باشد، که در  ادامه با آنها آشنا می شویم.

در دوران کودکی ما چه گذشته؟

 بسیاری از مشکلات روحی و ناتوانی مقابله ما با ناملایمات در زندگی از  دیدگاه روانشناسی ریشه در کودکی دارد.  یک دلیل عمده ماندن در رابطه سمی این است که  عشق دریافت شده از پدر و مادر در دوران کودکی یک عشق مشروط بوده است.

مثلاً، والدینی که دائما از عبارت‌هایی مانند این که اگر این کار را انجام بدهید دوستت دارم استفاده می کنند، به او می آموزند  تنها در صورتی  دیگران او را دوست خواهم داشت که به خواسته هایشان تن بدهد. به همین دلیل در آینده  برای آنکه طرد نشود، حاضر است تمام شرط و شروط ها و یا خواسته های شخص مقابل خود را اجابت کند و هیچ گونه مقاومتی از خود نشان ندهد. 

کمبود اعتماد به نفس

مردی که از اعتماد به نفس پایینی برخوردار است، در هیچ رابطه ای نمی تواند موفق باشد. علاقه شخصی که در یک رابطه سمی قرار می‌گیرد  به دلیل تحقیر، توهین و محدودیت‌های مکرری که تجربه می کند به مرور  اعتماد به نفس کم می شود. از این رو خود را  دیگ از شایسته نمیداند و حتی می ترسد که در از رابطه سمی خارج شود، هیچ کس او را دوست نخواهد داشت.

وابستگی زیاد

  این مورد بیشتر مختص به روابط عاطفی می باشد که  به یک رابطه سمی تبدیل شده اند. در چنین مواقعی، پس از آنکه مدتی از رابطه می گذرد  وابستگی عاطفی اجازه نمی دهد که با وجود آگاهی از ناسالم بودن ارتباط از آن دست بکشیم. یادمان باشد که وابستگی و دلبستگی با یکدیگر متفاوتند. در دلبستگی معمولا عشق دو طرفه وجود دارد، اما در وابستگی ترس از دست دادن بر رابطه غالب می شود و عشق یک طرفه است.

ترس از تنهایی

شخصی که با وجود آگاهی از رابطه سمی هنوز به آن ادامه می دهد، ممکن است به چیزهایی مثل این فکر کند که شاید دیگر چنین شخصی سر راه من قرار نگیرد و برای همیشه تنها بمانم.

همین امر موجب می شود که برخوردهای نامناسب طرف مقابل را توجیه کنیم و بگوییم که حتما قصد بدی نداشته و یا من مقصرم نه او. گاهی نیز شخص در گیر در این نوع رابطه برای ترک آن دچار عذاب وجدان می شود و دوست ندارد که طرف مقابل ناراحت شود.

روش های ترک رابطه سمی

با وجود آنکه شکی در این امر نیست، اما ترک یک رابطه سمی همیشه هم آسان نیست. شخصی که مدت هاست در یک ارتباط قرار داشته و برای او یک وابستگی و خاطرات متعددی به وجود آمده، رها کردن سخت خواهد بود.

ممکن است مدام با خود بجنگیم، سوالات متعددی در ذهنمان شکل بگیرد، به اصلاح امیدوار باشیم، گذشته را دائم مرور کنید و چندین مورد دیگر که رفتن عقب می اندازد. اما با تمام این مسائل لازم است که بر این افکار غلبه کنید و رها کردن را یاد بگیرید تا بیشتر از این دچار صدمه نشوید.

از افراد متخصص و دلسوز کمک بگیرید

غالب آمدن بر تمام موانع فکری، احساسی و عاطفی در ترک رابطه سمی خود یک مرحله سخت است. گاهی اوقات نه تنها در این مسیر نیازمند راهنمایی و همدم هستید، بلکه در ادامه نیز نیازمند یاری یک دوست و همراه هستید. چرا که معمولا افرادی که از چنین روابطی خارج می شوند، احتمالا بعدا نیز وسوسه شوند و دوباره برگردند.

این شخص دلسوز می تواند یکی از اعضای خانواده، یک دوست صمیمی، مشاور و یا درمانگر باشد. این فرایند باید با تمام لحظات ناخوشایندی که دارد به درستی طی شود و درخواست برای کمک و بازیابی روحی ضروری است. به ویژه اگر مورد آزار جسمی و جنسی نیز قرار گرفته باشید.

از بیان احساسات خود نترسید

شریک شما هر کس و با هر نوع ویژگی های شخصیتی است، باید قبل از خروج از رابطه سمی با او در مورد تمامی ناراحتی های خود صحبت کرده و دلایل ترک را بیان کنید. حتی اگر طرف مقابل فردی زودرنج، پرخاشگر، زودجوش و یا احساسی است و نمی توانید به صورت کلامی با او صحبت نمایید، می توانید حرفهایتان را بر روی کاغذ بیاورید.

این روش می تواند بهتر هم باشد و به شریکتان اجازه فکر کردن و ارائه پاسخ سنجیده تر را بدهد. یادتان باشد که یکی از دلایل مهم بازگشت به رابطه سمی این است که حرف های ناگفته ایی باقی مانده و و حس می کنیم که باید برای گفتن آن ها یک فرصت دوباره داشته باشیم. دقت داشته باشید که نباید طرف مقابل را مورد تهدید یا خصومت قرار دهید.

تصمیم قاطعانه بگیرید

وقتی مراحل زیر را پشت سر گذاشید، نوبت به تصمیم گیری می رسد. اگر با وجود بیان حرف های خود، شخص مقابل هنوز هم حاضر به پذیرفتن اشتباهات خود نیست و هنوز هم سعی در ادامه دادن روند قبلی دارد، یعنی رابطه سمی همچنان به قوت خود باقی است و باید حتما آن را ترک کنید.

در چنین موقعی مهارت های تصمیم گیری به کمکتان می آید و حتی می توانید از یک روان درمانگر راهنمایی بگیرید تا بعدا آسیب نبینید.

به تصمیم خود وفادار بمانید

بسیار طبیعی است که بعد از ترک فردی که با او خاطرات بسیاری دارید، دلتنگی و غم و اندوه به سراغتان بیاید. این دشوارترین مرحله فراموش کردن معشوق قدیمی است. نکته جالب آن است که در اینگونه جدایی ها، مغز تنها خاطرات خوب را یادآوری می کند و گویی آن شخص هیچ ویژگی بدی نداشته است.

ببا این اوصاف، به احتمال زیاد وسوسه بازگشت دوباره به سراغتان خواهد آمد. اما باید برای غلبه بر این وسوسه، دوباره تمام آنچه که در رابطه سمی آزارتان داده است را مرور کرده و قبول کنید که همه درد ها و افسردگی شکست عشقی به مرور زمان تمام می شوند. فرصت دادن به خود بهترین راهکار است. گریه کردن و درد و دل به دیگران هم برای چنین مواقعی سودمند است.

سخن پایانی

امیدواریم با آنچه که در این مقاله خواندید، به پاسخ تمامی سوالاتی که مطرح شد، از جمله اینکه رابطه سمی چیست و چگونه می توان از آن خارج شد؟ دست یافته باشید.

ما سعی کردیم نکاته مهم را یادآوری کنیم تا نحوه برخورد با چنین رابطه ایی آسان تر شود. با این حال، اگر خود یا یکی از نزدیکانتان درگیر این رابطه شده و می خواهید راهنمایی های اصولی دریافت کنید، همکاران ما به آسان ترین شکل ممکن در دسترس شما هستند. مشاوران و روانشناسان دکتر در تمامی روزهای هفته از ساعت 8 صبح الی 12 آماده پاسخگویی تمامی سوالات می باشند.