بررسی دستگاه تناسلی زنان و عملکرد هریک از بخش ها

شناخت دستگاه تناسلی زنان به عنوان یکی از حساس ترین و مهم ترین بخش های بدن، به خانم ها کمک می کند تا مراقبت بهتری از آن داشته و با کارایی های مهم آن از قبیل تولید مثل، رابطه جنسی بهتر، پیشگیری از بیماری های تناسلی و… آشنا شوند. چرا که این قسمت از بدن بانوان حساسیت بیشتری نسبت به دستگاه تناسلی آقایان دارد. به همین دلیل، در ادامه خواهیم دید که قسمت های مختلف، رنگ طبیعی و انواع بیماری های دستگاه تناسلی زنان کدامند.

همچنین، چنانچه در مورد هر کدام از مطالب این مقاله و یا به طور کلی در مورد دستگاه تناسلی زنان با سوالی مواجه شدید و نیازمند راهنمایی بیشتری بودید، می توانید با کارشناسان ما تماس گرفته و اطلاعات کامل را دریافت نمایید.

دستگاه تناسلی زنان چیست و چه وظیفه ای دارد؟

اگر در لغت نامه های علمی به دنبال معنای دستگاه تناسلی بگردیم، خواهیم دید که در انگلیسی آن را دستگاه ژنیتال و در فارسی دستگاه تولید مثل می نامند. این دستگاه که در بدن اکثر جانواران و در همه انسان ها وجود دارد، برای بقای نسل و زاد و ولد ضروری می باشند.

دستگاه تناسلی مردان و زنان هر دو دارای ساختارهای پیچیده ایی هستند و از چندین قسمت تشکیل شده اند. در این میان، دستگاه تناسلی زنان بواسطه کارایی بزرگ و حساسی که بر عهده دارد، یعنی رشد، نگهداری و سلامت جنین، دارای بخش ها و ساختارهای پیچیده تری می باشد که آن را برای انجام چنین وظیفه ایی سازگار کرده است.

تخمدان ها که در بخش داخلی این دستگاه قرار دارند، در هر ماه شروع به تخمک گذاری می کنند. این تخمک ها به لوله فالوپ رفته و اگر اسپرم مردان در اثر رابطه جنسی وارد این لوله ها شده باشند به آن می چسبند. پس از این مرحله تخمک بارور شده به سمت رحم حرکت می کند تا در ضمن قرار گرفتن در دیواره ضخیم رحم، شروع به بزرگ شدن و تبدیل شدن به یک جنین کند.

همچنین، اگر در سیکل تخمک گذاری اسپرمی دریافت نشود، آنگاه لانه گزینی صورت نگرفته و به دلیل فرو ریختن پوشش داخلی رحم، جریان عادت ماهانه آغاز می شود. علاوه بر تمامی این موارد، دستگاه تناسلی زنان وظایف مهم دیگری را نیز بر عهده دارد.

• اجازه ورود اسپرم به بدن
• ایمن نگه داشتن و محافظت از اندام های داخلی در مقابل عفونت ها از طریق ترشح یک سری هورمون ها
• تاثیر بر سطح تراکم استخوان ها، سطح کلسترول، سلامت قلب و …
• ایجاد لذت جنسی برای زن و مرد

قسمت های مختلف دستگاه تناسلی زنان

دستگاه تناسلی زنان به دو قسمت داخلی و خارجی تقسیم بندی می شوند. بخش داخلی آن ها شامل بخش هایی همچون تخمدان ها، رحم، لوله فالوپ و واژن که همگی در درون حفره لگن قرار گرفته اند.

اما بخش خارجی که غالبا در سطح پایین لگن و بین ران ها می باشد، مونس پوبیس، لب های بزرگ ( لابیا ماژور) و لب های کوچک ( لابیا مینور)، دهلیز واژن و کلیتوریس نام دارند. تمامی این قسمت ها را در مجموع فرج می گویند. فرج در اصل یک کلمه یونانی می باشندکه به معنای پوشش و لفافه است. در ادامه قسمت های مختلف داخلی و خارجی دستگاه تناسلی زنان را جداگانه توضیح می دهیم.

بخش های داخلی دستگاه تناسلی زنان

تخمدان

در بخش داخلی ناحیه تناسلی تمام خانم ها دو عدد تخمدان بادامی شکل وجود دارد که سلول ها و هورمون های جنسی زنانه را تولید می کنند. وزن آن ها چیزی حدود ۶ الی ۸ گرم بوده و طول، عرض و ضخامت آن ها تقریبا ۴، ۲ و یک سانتی متر است.

تخمک ها در بدو تولدحدود ۷۰۰۰۰۰ تا دو میلیون تخمکی که یک خانم برای تمام عمر جهت رهاسازی به آن ها نیاز دارد را در خود جای داده است. زمانی که دختر به سن بلوغ می رشد، تنها حدود چهارصد هزار عدد از این تخمک ها باقی می ماند که ماهانه در مواقعی خاص رها می شوند. 

لوله رحم

لوله رحم یا همان لوله فالوپ، لوله ای است شیپوری شکل با طول تقریبی ۱۰ سانتی متر در کنار تخمدان قرار گرفته است. انتهای این لوله به رحم وصل شده، و یک نوع پل ارتباطی بین تخمدان و رحم محسوب می شود. 

یکی از مهمترین بخش های دستگاه تناسلی زنان جهت تولید مثل، لوله رحمی است که در آن لقاح صورت گرفته و جنین تشکیل شده از آن از طریق ضربان مجسمه های پوششی به سمت حفره رحم حرکت می کند تا لانه گزینی صورت بگیرد.

رحم

اصلی ترین بخش داخلی دستگاه تناسلی زنان را رحم تشکیل می دهد و اندازه آن نسبت به قسمت های دیگر بزرگتر می باشد. شکل رحم گلابی مانند است و ابعاد آن حدود ۷ در ۵ در ۲/۵ فیلم می‌باشد. وظیفه اصلی این قسمت نگهداری جنین در دوران بارداری است و به دوقسمت دهانه رحم و بدنه اصلی رحم تقسیم بندی می شود.

حفره تنه رحم دارای سه گوش می باشد. دو راس بالایی این سه گوش لوله های رحم و راس پائینی آن حفره گردن رحم را تشکیل می دهد.

بخش های خارجی دستگاه تناسلی زنان

از جمله بخش های خارجی دستگاه تناسلی فرج یا همان آلت تناسلی زن است که در زبان انگلیسی نیز ولوو نامیده می شود. این قسمت خود از چند بخش از تپه ونوس، لب های بزرگ، لب های کوچک، کلیتوریس، مجرای ادراری، دهانه واژن و غیره تشکیل شده است. در ادامه بیشتر با این بخش آشنا خواهیم شد.

واژن

خارجی ترین بخش دستگاه تناسلی زنان، واژن یا مهبل نام دارد که بین دهانه رحم و دستگاه تناسلی خارجی قرار گرفته است. وظیفه اصلی واژن آمیزش جنسی و زایمان باشد. 

اندازه واژن در زمان تحریک جنسی تغییر کرده به طول و عرض آن اضافه می‌شود. دهانه واژن از دهانه مجرای ادراری بزرگتر بوده و با حفظ رطوبت خود سبب می شود که آلت تناسلی راحت تر به داخل دستگاه تناسلی زنان وارد شود.

لب های بزرگ (لابیای ماژور)

لابیای ماژور در حقیقت خارجی ترین قسمت اندام های بیرونی دستگاه تناسلی زنان محسوب می‌شود. این لب ها چه چیزی معادل کیسه بیضه مردم بوده و با دو چین پوستی بزرگ خود که از جنس چربی می باشند از دهانه واژن و پیشاب راه محافظت می کنند.

اگر به دنبال اطلاع از مکان دقیق آن باشید باید بگوییم که ابتدای لابیای ماژور از زیر مونس پوبیس شروع شده و به پرینه ختم می شود. پرینه حد فاصل اندام تناسلی خارجی و مقعد می باشد.

لابیای مینور (لب های کوچک)

داخل لبهای بزرگ در فرج دستگاه تناسلی زنان لابیای مینور قرار دارد که اندازه آن چیزی حدود ۲ اینچ می باشد. این لب ها نیز از دهانه واژن محافظت کرده و دارای عروق خونی و رشته‌های عصبی بسیاری هستند. 

لابیای مینور نیز از عروق خونی و رشته‌های عصبی یادی تشکیل شده است که کمی جلوتر از ناحیه پرینه به یکدیگر می پیوندند.

غدد بارتولن

جایگاه غدد دو گانه بارتولین در کنار واژن و زیر پوست اندام های تناسلی خارجی زنان می باشد. اگر به لب های کوچک در طرفین لب های کوچک اطراف دهانه واژن نگاهی بیندازید، می توانید مجرای آن را ببینید. غدد بارلوتن با ترشح مخاطی خاص به مرطوب نگه داشتن داخل واژن و افزایش لذت هنگام برقراری رابطه جنسی کمک می کنند.

کلیتوریس یا چوچول زن

مکان کلیتوریس دقیقا در در محل اتصال لبه های کوچک در بالای خروج مجرای ادرار می باشد. لمس و مالش این قسمت از دستگاه تناسلی زنان تاثیر بسیار زیادی در برانگیختگی جنسی و رسیدن به ارگاسم آن ها دارد، زیرا دارای عصب های بسیاری است و آن را در مقابل لمس حساس می کند. بطوریکه حتی اغلب خانم ها برای خودارضایی از مالش این قسمت استفاده می کنند.

دهانه واژن

خون عادت ماهیانه در زنان از طریق دهانه واژن از دستگاه تناسلی زنان خارج می شود. همچنین زمانی که رابطه جنسی از طریق دخول صورت می گیرد، آلت تناسلی بایستی وارد این دریچه شود. از سوی دیگر، بیرون آمدن جنین در هنگام زایمان نیز بوسیله دهانه رحم می باشد. علیرغم آنکه دارای سوراخ بسیار تنگی است، اما به دلیل کشسانی بسیار زیاد، این قابلیت را دارد که تا ۱۰ سانتی متر هم باز شود.

تپه نرم یا مونس پوبیس

تپه نرم همان بافت چربی پوشاننده استخوان شرمگاهی دستگاه تناسلی زنان می باشد که در بالای واژن قرار گرفته است. این قسمت در میان خانم ها اندازه یکسانی نداشته و هرچی ترشح هورمون‌ها و میزان چربی در بدن بیشتر باشد اندازه آن بزرگتر خواهد بود.

پس از به بلوغ رسیدن دختران موهای بقیه ونوس رشد می کنند. همچنین از آنجا که این بخش از نقاط حساس بدن زنان است با لمس آن می توان به افزایش لذت جنسی خانم ها کمک کرد.

دهانه ادراری

همانطور که از نام آن بر می آید، بخشی که مربوط به خارج شدن ادرار یا پیشاب راه است را دهانه ادراری می گویند. این قسمت از دستگاه تناسلی زن، موجب بیرون ریختن ادرار از مثانه می شود.

رنگ طبیعی دستگاه تناسلی زنان چگونه است؟

رنگ ناحیه دستگاه تناسلی زنان می تواند به دلایلی همچون نشانه بیماری های احتمالی و همچنین تاثیر در ارتباط جنسی بهتر دارای اهمیت باشد. حقیقت آن است که نمی توان گفت که استاندارترین رنگ واژن یا همان بیکینی چیست. زیرا عوامل مختلفی همچون رنگ پوست شخص، رنگ و میزان موهای شرمگاهی، و موقعیت هایی همچون بارداری یا نزدیکی متفاوت است.

اما نکته ایی که در این بین باید به آن توجه کرد، آن است که رنگ لابیاها تیره تر از پوست طبیعی بدن می باشد. همچنین، برخی از بانوان لابیای قهوه ایی تیره، قهوه ایی روشن، صورتی و یا قرمز دارند.

نکته دیگر آنکه رنگ لابیای دستگاه تناسلی زنان در زمان تحریک به علت افزایش جریان خون تیره تر از همیشه شده و پس از اتمام آن مجددا به حالت قبلی بر می گردند.

در این میان، یک مسئله که معمولا خانم ها در مورد آن سوالات زیادی می پرسند، رفع تیرگی ناحیه تناسلی می باشد. بسیاری از بانوان تصور می کنند که این تیرگی لزوما بخاطر انواع بیماری های دستگاه تناسلی زنان است. در حالی که این قضیه لزوما صحیح نیست و تیرگی می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. به عنوان نمونه، موارد زیر را می توان اصلی ترین علت های این امر دانست.

• تغییر هورمون های جنسی ناشی از زایمان
• یائسگی و پیری
• ویژگی های ژنتیکی
• لباس های زیر نامناسب
• تعریق زیاد این قسمت
• استفاده از ژیلت و تیغ برای زدودن موهای زائد
• کمبود ویتامین های معدنی
• اختلالات کلیوی
• بارداری
• برخی بیماری خاص
• انواع عفونت تناسلی

انواع بیماری های دستگاه تناسلی زنان

دستگاه تناسلی زنان دارای حساسیت زیادی است و در صورت عدم مراقب های صحیح و همچنین وجود ویژگی های وراثتی به برخی عفونت و بیماری ها دچار شود. از شایع ترین انواع بیماری های دستگاه تناسلی زنان می توان به موارد زیر اشاره کرد.

بیماری های التهاب لگن

التهاب لگن را عفونت لگنی دستگاه تناسلی زنان هم می گویند. لگن در واقع عبارت است بخش هایی همچون لوله های رحمی، تخمدان ها، دهانه رحم و رحم.

نکته مهم در مورد این بیماری آن است که علائم بارزی نداشته و احتمال دارد که یک خانم تا زمانی که برای بارداری با مشکل مواجه نشده است آن را تشخیص ندهد.

اما در مواردی که بیماری شدید می شود، علائمی مثل درد در ناحیه پایین شکم، لگن و مقعد، ترشحات غیر معمول در واژن حین نزدیکی و دخول، بی نظمی قاعدگی، سوزش در هنگام ادرار و … را باعث می شود.

زگیل تناسلی

زگیل تناسلی یا زگیل مقاربتی هم در آقایان و هم در خانم ها یافت می شود. علت اصلی بروز چنین بیماری معمولا رابطه جنسی مقعدی، واژنی و سکس دهانی است. علائم آن نیز غالبا خارش ناحیه تناسلی، سوزش و حساسیت در اطراف واژن می باشد و احتمالا زگیل یا جوش های قرمز رنگی در قسمت های خارجی دستگاه تناسلی زنان رشد می کند.

تبخال تناسلی

تبخال تناسلی از انواع بیماری های دستگاه تناسلی زنان به شمار می رود که با علائمی مانند سوزش ادرار و خارش همراه بوده و از بیماری های مقاربتی محسوب می شود زیرا اگر شریک جنسی دارای تبخال های جنسی باشد، احتمال انتقال آن به خانم زیاد است و گاهی عوارض جدی خواهد داشت.

عفونت ادراری

عفونت ادراری مجرای ادراری، مثانه و کلیه ها را تحت تاثیر گذاشته و به دو نوع عفونت دستگاه ادراری تحتانی و عفونت دستگاه ادراری فوقانی تقسیم بندی می شوند.

عوامل بوجود آورنده آن نیز اغلب افزایش سن، سنگ کلیه، مسدود شدن مجرای ادراری، دیابت، بارداری، مقاربت ناصحیح و عفونت جنسی، عدم رعایت نکات بهداشتی در هنگام رابطه جنسی و .. است. اگر درد، سوزش و بوی بدی در بخش های خارجی دستگاه تناسلی زنان احساس شد بایستی به پزشک مراجعه شود.

فیروم رحمی

این پدیده در اکثر خانم ها بروز می کند. به نحوی که حدود ۲۰ الی ۵۰ درصد خانم ها فیبروم رحم خوش خیم را تجربه می کنند. علت این بیماری به طور دقیق مشخص نیست اما ژنتیک می تواند یکی از دلایل آن باشد. دلایل دیگر فیبروم رحمی عبارتند از: خونریزی شدید قاعدگی، طولانی شدن دوره قاعدگی تا بیش از یک هفته، فشار یا درد در ناحیه لگن، تکرر ادرار، مشکل در تخلیه مثانه، کمردرد یا پا درد و یبوست است.

سخن پایانی 

امیدواریم با نگارش این مقاله توانسته باشیم اطلاعات مفیدی را در مورد دستگاه تناسلی زنان و عملکرد هریک از بخش ها ارائه دهیم و اطلاعات مفیدی را در مورد انواع بیماری های این ناحیه به دست آورده باشید.

متاسفانه امروزه برخی از خانم ها به دلیل عدم آگاهی از نکات ایمن و سالم نگه داشتن دستگاه تناسلی خود دچار مشکلات و بیماری هایی می شوند. در مواردی نیز علائمی و دردهای در این ناحیه بروز می کند و موجب نگرانی در بانوان می شود. برای کسب راهنمایی و پاسخ تمامی سوالات خود در مود دستگاه تناسلی زنان می توانید در همه روزهای هفته از ساعت ۸ صبح الی ۱۲ با کارشناسان ما در ارتباط باشید.