دکتر فکر فکری نو برای سلامتی شما
همانطور که می دانیم در طول دوران بارداری شرایط جسمی مادر همانند قبل نیست و به واسطه رشد جنین، نیاز های بدن او افزایش می یابد. نیاز به خون بیشتر در مادر باردار یکی از تغییرات جسمی دوران بارداری است که نسبت به شرایط عادی تقریبا ۵۰ درصد افزایش می یابد زیرا تغذیه جنین از خون مادر و به واسطه جفت انجام می شود. حال اگر مادر در طول دوران بارداری نتواند نیاز به حجم خون بیشتر برای بدن خود را بر طرف کند، دچار کم خونی یا آنِمی می شود. کم خونی در بارداری از مشکلات شایع مادران باردار است که می تواند مشکلی ساده و یا پیشرفته باشد. اگر مادر قبل از دوران بارداری هم دچار کم خونی باشد نیاز به مراقبت و رعایت اصول درمانی بیشتر دارد تا از آسیب رسیدن به خود و جنین جلوگیری کند.ما در این مقاله قصد داریم اطلاعات مفیدی در زمینه کم خونی در دوران بارداری از جمله علت، نشانه ها و درمان این بیماری را به شما عزیزان توضیح دهیم. همچنین می توانید برای توضیحات بیشتر با مشاوران دکتر فکر تماس بگیرید.
کم خونی در بارداری چه خطراتی دارد؟
قبل از اینکه به توضیح خطرات این بیماری بپردازیم، باید بدانیم علت به وجود آمدن و راه تشخیص آن چیست. کم خونی یا آنِمی به معنای کاهش میزان گلبول های قرمز خون است، که این کاهش می تواند ناشی از موارد زیر باشد:
کمبود آهن: هموگلوبین یکی ازپروتئین های اصلی تشکیل دهنده گلبول قرمز خون است که وظیفه اکسیژن رسانی از ریه به بافت های بدن را بر عهده دارد. آهن هم یکی از اجزای هموگلوبین می باشد، بنابراین برای تولید سلول های قرمز خون نیاز به آهن داریم. حال اگر بدن دچار کمبود آهن باشد، تولید سلول های قرمز خون کاهش یافته و فرد دچار کم خونی می شود.
کمبود اسید فولیک: این ویتامین هم در ساخت گلبول قرمز خون نقش دارد و کاهش میزان آن باعث ایجاد کم خونی می شود.
کمبود ویتامین B12: این گروه از ویتامین ها نیز در ساخت گلبول قرمز خون نقش دارند.
برای اطلاع از راه های تقویت رحم برای بارداری بر روی لینک کلیک کنید.
از دیگر علل به وجود آمدن کم خونی در دوران بارداری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیماری های ارثی خونی
- عفونت ها
- بارداری در نوجوانی
- مصرف داروهایی که جذب آهن را مختل می کنند
- بیماری های مزمن کلیوی
- جراحی های با خونریزی زیاد قبل از بارداری
- از دست دادن مقدار زیادی از خون بدن
- کم خونی در بارداری قبلی
- بارداری چند قلویی
- کم خونی قبل از بارداری
- تغذیه نامناسب
- بارداری های پشت سر هم و بدون رعایت فاصله زمانی مناسب
برای اطلاع از اهمیت ورزش دوران بارداری بر روی لینک کلیک کنید.
لازم به ذکر است که درصد بالایی از مادران باردار دچار کم خونی دوران بارداری هستند، از این رو برای کنترل و درمان به موقع این بیماری، پزشکان متخصص در ابتدای دوران بارداری آزمایش خون جهت بررسی این موضوع را برای تمامی مادران باردار تجویز می کنند، همچنین ممکن است در اوایل بارداری کم خونی رخ ندهد بنابراین انجام آزمایش خون در میانه دوران بارداری ضروری است. از این رو زمان انجام این آزمایش خون ۲ مرتبه می باشد:
- شروع دوران بارداری
- اواخر سه ماهه دوم و شروع سه ماهه سوم
برای اطلاع از سونوگرافی های ضروری بارداری بر روی لینک کلیک کنید.
لازم به ذکر است که در سه ماهه دوم بارداری به دلیل وزن گیری و رشد چشم گیر جنین، کم خونی طبیعی است، به همین علت آزمایش تشخیصی در این سه ماهه انجام نمی شود.در آزمایش خونی که به منظور تشخیص کم خونی در بارداری انجام می گیرد، ۲ فاکتور خونی زیر بررسی می شود:
- اندازه گیری هماتوکریت: یعنی بررسی درصد گلبول های قرمز خون.
- اندازه گیری هموگلوبین: مشخص کننده میزان هموگلوبین خون بر حسب گرم.
برای اطلاع از نشانه های شروع درد زایمان طبیعی بر روی لینک کلیک کنید.
بعد از اینکه مشخص شد مادر دچار کم خونی در بارداری است اگر درمان مناسب انجام نگیرد، این بیماری می تواند خطرات جدی متناسب با شدت کم خونی برای مادر، جنین و حتی نوازد به دنیا آمده ایجاد کند. اگر شدت کم خونی کم و جزیی باشد معمولا خطر جدی برای مادر و جنین ایجاد نمی کند ولی اگر شدت کم خونی بیشتر باشد ممکن است عوارض زیر را به همراه داشته باشد:
- ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن مادر
- افزایش احتمال به دنیا امدن نوزاد مرده
- افسردگی بعد از زایمان
- کاهش وزن جنین
- نقص در لوله عصبی و ستون فقرات نوزاد
- افزایش احتمال زایمان زودرس
- سقط جنین
- کم خونی نوزاد به دنیا امده
- مشکلات قلبی و مرگ مادر
- بالا رفتن احتمال پاره شدن کیسه آب
- کاهش رشد نوزاد به دنیا آمده در طول دوره رشد
برای اطلاع از روش افزایش شیر مادر بر روی لینک کلیک کنید.
با توجه به توضیحات گفته شده متوجه شدیم که کم خونی در بارداری چه خطراتی را می تواند برای مادر، جنین و سلامت نوزاد به دنیا آمده داشته باشد، بنابراین مادران باردار باید تحت نظر پزشک آزمایش های دوره ای را به موقع انجام داده تا اگر دچار کم خونی هستند با درمان به موقع این بیماری از عوارض بعدی آن جلوگیری کنند.
درمان کم خونی در بارداری
همانطور که گفتیم با انجام آزمایش خون می توان وجود این بیماری را به موقع تشخیص داد ولی نکته قابل توجه این است که برای درمان این بیماری باید نوع آن هم مشخص شود. طبق تحقیقات انجام شده علت ایجاد کم خونی در بارداری هر چه که باشد، انواع کم خونی شامل سه دسته زیر می شود:
- کم خونی ناشی از کمبود آهن
- کم خونی ناشی از کمبود اسید فولیک
- کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B12
یعنی عواملی که به عنوان علل ایجاد کم خونی در همین مقاله نام بردیم در نهایت منجر به کمبود آهن، اسید فولیک و یا ویتامین B12 می شوند. از دیگر اطلاعات مفیدی که درمورد کم خونی در بارداری می توان کسب کرد، نشانه های فرد مبتلا به این بیماری است.در ادامه به تعدادی از این علائم اشاره می کنیم:
- سرگیجه
- تاری دید
- حالت تهوع
- عدم تمرکز
- ضعف و خستگی
- رنگ پریدگی پوست، ناخن و لب
- اختلال در تنفس
- افزایش تعداد ضربان قلب
برای اطلاع از دلایل سردرد بعد از زایمان بر روی لینک کلیک کنید.
همانطور که اشاره کردیم کم خونی می تواند ساده و یا پیشرفته باشد، بنابراین زمانی که کم خونی شدت زیادی ندارد، نشانه های بروز آنچنانی نداشته و حتی ممکن است کاملا بدون علامت باشد. بنابراین انجام آزمایش خونِ به موقع بهترین راه برای تشخیص و در نهایت درمان کم خونی در بارداری است.
بعد از اینکه مشخص شد مادر باردار دچار این بیماری است با در نظر گرفتن نوع کم خونی و شدت آن، پزشک متخصص درمان مناسب را آغاز می کند. بنابراین با توجه به اینکه ۳ نوع کم خونی در بارداری وجود دارد، پزشک برای درمان و حتی پیشگیری از این بیماری مکمل های زیر را تجویز می کند:
- مکمل آهن
- مکمل اسید فولیک
- ویتامین B12
برای اطلاع از مضرات لوازم آرایش در دوران بارداری بر روی لینک کلیک کنید.
معمولا با شروع بارداری حتی اگر مادر کم خونی هم نداشته باشد ولی چون نیاز به خون سازی بیشتر دارد، پزشک این مکمل ها را با میزان کنترل شده تجویز می کند. در کنار تمامی مکمل های دارویی که پزشک توصیه می کند، رعایت رژیم غذایی مناسب هم الزامی است. لازم به ذکر است که مادر باردار باید از مصرف خود سرانه مکمل ها در دوران بارداری خودداری کرده و حتما میزان و نوع مکمل مصرفی توسط پزشک مشخص شود.
رعایت کردن یکسری از مواردی که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم به افزایش تاثیرات مکمل های دارویی کمک می کند:
- جذب آهن با مصرف ویتامین C افزایش پیدا می کند، بنابراین سعی کنید مکمل آهن را با آب پرتقال مصرف کنید.
- هرگز مکمل آهن را با لبنیات مصرف نکنید زیرا کلسیم موجود در لبنیات در جذب آن تداخل ایجاد می کند.
- مصرف مکمل آهن با نوشیدنی هایی مثل چای و قهوه توصیه نمی شود، چون این نوشیدنی ها جذب آهن را مهار می کنند.
برای اطلاع از بهترین پوزیشن جهت بارداری بر روی لینک کلیک کنید.
از دیگر نکات مهم در مورد مصرف مکمل ها در دوران بارداری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اسید فولیک به تشکیل لوله عصبی جنین کمک می کند و کمبود آن موجب نقص مادرزادی در لوله عصبی می شود، بنابراین مادر باردار تحت نظر پزشک حتما مصرف اسید فولیک را آغاز کند.
- مصرف بیش از حد مکمل آهن ممکن است موجب بروز مشکلات گوارشی مثل یبوست شود، برای جلوگیری از این مشکل توصیه می شود که مادر باردار مصرف مایعات، سبزیجات و میوه را در برنامه غذایی خود حتما قرار دهد. از دیگر مشکلات گوارشی مصرف آهن می توان به دل درد، سوزش معده و تهوع اشاره کرد، اگر این عوارض بیش از حد و آزار دهنده باشند، مادر باید پزشک خود را در جریان بگذارد.
- با شروع مصرف مکمل آهن ممکن است رنگ مدفوع مادر باردار تیره شود که جای نگرانی ندارد.
برای اطلاع از نحوه خواباندن نوزاد بر روی لینک کلیک کنید.
برای کم خونی در بارداری چه بخوریم؟
همانطور که گفتیم رعایت رژیم غذایی مناسب در کنار مصرف مکمل های دارویی به پیشگیری و درمان کم خونی در بارداری کمک می کند. در ادامه مطلب به مواردی که مصرف آن ها می تواند در این زمینه مفید باشد اشاره میکنیم:
- گوشت قرمز، مرغ و ماهی
- نخود فرنگی، گوجه فرنگی
- میوه های حاوی ویتامین C مانند پرتقال، کیوی و توت فرنگی
- سبزیجات با برگ سبز تیره مانند اسفناج و کلم بروکلی
- لوبیا وعدس
- کشمش، خرما و عسل
- غلات، آجیل، دانه ها، لوبیا خشک
- لبنیات کم چرب، تخم مرغ
- آلو، زردآلو، انجیر و موز
- نان کامل، جو دو سر(پرک)
- سیب زمینی و چغندر
باید توجه داشته باشیم که برای پیشگیری و درمان کم خونی در بارداری رژیم غذایی نباید محدود به مصرف آهن شوند، بلکه مصرف به اندازه و کافی مواد غذایی حاوی اسید فولیک و ویتامین B12 هم باید در برنامه غذایی قرار بگیرد. همچنین جذب آهن از طریق مواد غذایی حیوانی بهتر از غیر حیوانی انجام می شود، پس کم کردن مصرف گوشت به بهانه مصرف بیشتر سبزیجات، میوه ها و غلات کاملا اشتباه است.
برای اطلاع از روش های جلوگیری از بارداری بر روی لینک کلیک کنید.
خلاصه مطلب
ما در این مقاله سعی کردیم اطلاعات مفید و جامعی درمورد علائم کم خونی در بارداری، روش تشخیص، خطرات و عوارض این بیماری، درمان دارویی و رژیم غذایی مناسب برای پیشگیری و درمان کم خونی را توضیح دهیم. با توجه به شایع بودن کم خونی در بارداری و اهمیت این موضوع بر سلامت مادر و جنین، چنانچه سوالات بیشتری در این زمینه برای شما به وجود آمده و یا نیاز به مشاوره تخصصی با توجه به شرایط خود دارید، می توانید با مشاوران دکتر فکر تماس بگیرید.
آیا کم خونی مادر در دوره بارداری بر روی جنین هم تاثیر دارد؟
بله قطعا زیرا تغذیه جنین از طریق خون مادر انجام می شود
آیا کم خونی بارداری با رعایت رژیم غذایی برطرف می شود؟
تشخیص نوع درمان با رعایت رژیم غذایی و یا همراه شدن با مکمل های دارویی نیازمند انجام آزمایش خون و بررسی شدت میزان کم خونی است
آیا ممکن است مادر باردار بدون بروز نشانه و علامت خاصی دچار کم خونی شده باشد؟
بله
آیا کم خونی در بارداری بعد از زایمان هم ادامه دارد؟
بله، ممکن است درمان به خوبی انجام نشده باشد و یا اینکه مادر قبل از بارداری هم به کم خونی مبتلا بوده و یک بیماری زمینه ای برای او باشد
