علائم وسواس در بارداری + تاثیر آن بر جنین

دوره حاملگی چون با رخ دادن اتفاقات جدید در زندگی مادر همراه است بنابراین تغییرات روحی و رفتاری بسیاری را برای مادران باردار به همراه دارد. برخی از خانم ها به خوبی با تغییرات این دوران کنار می آیند، به توصیه های پزشک خود عمل می کنند و به دور از استرس اضافی خود را برای زایمان آمده می کنند، ولی متاسفانه برخی از بانوان در دوران حاملگی دچار وسواس در بارداری شده و زندگی را برای خود و اطرافیان سخت می کنند.

این نوع از وسواس بیشتر در دوره بارداری رخ می دهد ولی ممکن است بعد از زایمان هم ادامه دار باشد و یا اینکه فقط بعد از زایمان به وجود بیاید. در این نوع از وسواس مادر به طور مداوم نگران است، نگرانی که ناشی از ترس به خطر افتادن سلامت خود، جنین و یا نوزاد تازه به دنیا آمده بروز می کند. وسواس در دوران بارداری اگر درمان نشود خطرات و عوارض بیشتری نسبت به وسواس های غیر بارداری به دنبال خواهد داشت.

به دلیل اهمیت سلامت مادر و جنین و همچنین امکان ادامه دار شدن این بیماری، ما در این مقاله به بررسی وسواس در بارداری می پردازیم، نشانه های وجود آن، علت های احتمالی و تاثیر این نوع از وسواس را بر جنین بیان می کنیم، پس با ما در ادامه مطلب همراه باشید. همچنین می توانید برای توضیحات بیشتر در این زمینه با مشاوران دکتر فکر تماس بگیرید.

علائم وسواس در بارداری

بهتر است بدانیم که وسواس دوران بارداری نوعی از اختلال وسواس اجباری یا همان OCD می باشد یعنی وسواس فکری_ عملی است. در این نوع از وسواس ها به دلیل هجوم افکار منفی و مزاحم به ذهن، فرد دچار اضطراب شده تا حدی که تحمل کردن چنین افکار و استرسی برای او سخت می شود و به ناچار برای رسیدن به آرامش دست به انجام کارهای غیر منطقی می زند.

بنابراین وسواس فکری_ عملی با هجوم افکار به ذهن شروع شده و به انجام کارهای عملی ختم می شود و فرد برای آرامش ذهنی خود مجبور است نتیجه کاری که درباره یک موضوع انجام داده را لمس کند تا اطمینان کافی برای او حاصل شود. معمولا وسواس در دوران بارداری در حاملگی اول بانوان به دلیل بی تجربه بودن و رو به رو شدن با تغییرات جدید رخ می دهد، ولی مواردی هم دیده شده که این نوع از وسواس در تمامی بارداری های یک خانم بروز می کند یا اینکه در فقط در یک بارداری به جز بارداری اول رخ می دهد.

همانطور که گفتیم وسواس در بارداری ممکن است بعد از زایمان هم ادامه داشته باشد و موجب نگرانی های بیشتری شود زیرا این نوع از وسواس اغلب به دلیل نگرانی بیش از حد درباره اتفاقات نامعلوم به وجود می آید. در ادامه مطلب به برخی از مهم ترین نشانه های وجود وسواس در بارداری اشاره می کنیم:

نظافت بیش از حد

نشانه مشترک تمام انواع وسواس، تردید افراد برای تمیز بودن یک محل، اشیاء یا افراد دیگر می باشد. در وسواس بارداری هم این موضوع صدق می کند و مادر باردار به طور مدام از بابت تمیز بودن محیط اطرافش نگران است. به طور مکرر به شستشوی ظروف، لباس ها، دست ها و دیگر وسایل می پردازد، نسبت به تمیز بودن بدن و لباس های همسر و دیگر فرزندان خود حساسیت بیش از حد دارد.

در اغلب اوقات این بانوان از اینکه میکروب ها و عاملین بیماری زا در محیط زندگی آن ها وجود داشته باشند می ترسند و از این رو دچار استرس شده و برای رسیدن به آرامش به انجام نطافت بیش از حد اقدام می کنند.

نگرانی برای سلامت جنین

مادرانی که به وسواس در بارداری دچار هستند دغدغه سلامت و رشد جنین خود را در فکر می پرورانند. آن ها تصور می کنند با انجام کوچکترین کاری جنین دچار مشکل شده و به همین دلیل بعد از انجام دادن یکسری از امور خود را سرزنش کرده و دچار نگرانی و اضطراب می شوند.

بررسی مدارک پزشکی

برخی از مادران باردار از بابت اینکه یکسری از آزمایشات، سونوگرافی ها و بررسی های پزشکی را انجام نداده باشند نگران می شوند. معمولا به طور مداوم چند بار در طول شبانه روز تمام مدارک پزشکی خود را بررسی کرده تا اطمینان حاصل کنند که انجام هیچ کدام از مراحل بررسی جنین را فراموش نکرده اند. این افراد معمولا بیش از حد معمول برای معاینه خود و جنین به پزشک مراجعه می کنند.

سردرگمی برای تهیه وسایل مورد نیاز

برخی از مادرانی که دچار وسواس در بارداری هستند برای خرید وسایل مورد نیاز دوران بارداری و یا بعد از زایمان شک می کنند و گاهی از شدت نگرانی نمی دانند باید چه وسایلی را تهیه کنند. برخی از این بانوان حتی نسبت به توصیه های اطرافیان هم شک کرده و بیشتر دچار استرس می شوند. برای رسیدن به آرامش فروشگاه های زیادی را سر می زنند، از افراد متفاوتی سوال می پرسند و در سایت های مختلف به جستجو کردن می پردازند.

وسواس در رژیم غذایی

بدون شک سبک رژیم غذایی بانوان در طول دوران بارداری و حتی پس از زایمان باید متفاوت از قبل باشد تا مواد مورد نیاز مادر و جنین به خوبی فراهم شود، به همین دلیل مادرانی که به وسواس در بارداری دچار هستند برای خوردن هر ماده غذایی فکر می کنند، دچار استرس می شوند و گاهی از خوردن بسیاری از میوه ها، نوشیدنی ها و مواد غذایی خودداری می کنند. با این کار نه تنها سلامت مادر و جنین حفظ نمی شود بلکه موجب آسیب رسیدن به آن ها می گردد.

برای اطلاع از بهترین ورزش دوران بارداری بر وری لینک کلیک کنید.

استرس و اضطراب در خواب

برخی از مادرانی که وسواس در بارداری دارند تصور می کنند که در هنگام خواب ممکن است چرخش بدن آن ها به نحوی باشد که به جنین آسیب می رسد یا اینکه با خوابیدن آن ها ممکن است نوزاد دچار مشکلات مختلف شود، به همین دلیل با نگرانی و ترس از خواب بیدار می شوند. گاهی به دلیل هجوم این افکار منفی از خوابیدن خودداری می کنند و درنهایت دچار مشکلات جسمی و روحی زیادی می شوند.

شک کردن به توصیه های پزشک

گاهی مشاهده می شود بانوانی که وسواس در بارداری دارند نسبت به توصیه های پزشک خود شک کرده و به همین علت به چند پزشک دیگر مراجعه می کنند. برخی از این مادران با مراحعه به پزشک دیگر به آرامش می رسند ولی برخی از آنان در شک و تردید باقی می مانند.

کنترل بیش از حد شرایط نوزاد

همانطور که گفتیم وسواس در بارداری ممکن است بعد از زایمان هم وجود داشته باشد. در این مواقع مادرانی که چنین مشکلی را دارند نسبت به شرایط نوزاد خود نگران هستند، به طور مدام حرارت بدن او را بررسی می کنند، لباس ها و وسایل مخصوص نوزاد را چندین بار در طول روز تعویض کرده و شستشو می دهند، نگران ریتم تنفس، شیر خوردن و روند گوارشی فرزند خود هستند.

تصور بروز بیماری برای نوزاد

گاهی مادران با وجود وسواس در بارداری تصور می کنند که هر لحظه ممکن است بیماری سختی گریبان گیر نوزاد آن ها شود. این افکار مزاحم موجب نگرانی مادران شده و آن ها مجبور به بررسی شرایط نوزاد و مراجعه به پزشک می کنند.

شاید فکر کنید که انجام چنین کارهایی برای بانوان مبتلا به وسواس در بارداری خسته کننده نیست، ولی بهتر است بدانیم که این مادران از انجام چندین باره کارها در طول روز خسته می شوند، به دلیل نگرانی های بیش از حد ممکن است به بیماری های روحی دیگری دچار شده و از زندگی ناامید شوند. بنابراین درمان چنین اختلالی از اهمیت بالایی برخوردار است.

برای اطلاع از علائم بیماری های ژنتیکی در نوزادان بر روی لینک کلیک کنید.

علل وسواس در بارداری

علت دقیق این نوع از وسواس کاملا مشخص نشده و نمی توان گفت به طور صد در صدی یک موضوع موجب بروز وسواس بارداری می شود، بلکه مجموعه ای از عوامل به عنوان مواردی که احتمال به وجود آمدن این نوع از وسواس را افزایش می دهند، شناخته شده هستند. در ادامه مطلب به بررسی برخی از این عوامل می پردازیم:

ژنتیک و سابقه خانوادگی

در بررسی هایی که درمورد این بیماری انجام شده مشخص گردیده اغلب مادرانی که به این نوع از وسواس دچار هستند در خانواده خود هم افرادی با همین نشانه ها را دارند، بنابراین یکی از علل وسواس بارداری می تواند عوامل ژنتیکی ارثی و سابقه خانوادگی باشد.

سابقه وسواس در بارداری قبلی

درست است که بیان کردیم وسواس دوران حاملگی معمولا در خانم هایی بروز می کند که اولین تجربه بارداری را دارند ولی برخی از بانوانی که به این نوع از اختلال وسواسی دچار هستند در بارداری های بعدی خود هم با چنین مشکلی مواجه هستند یعنی اختلال وسواس دوران بارداری می تواند ادامه دار باشد و در چند حاملگی هم رخ دهد.

آسیب به نوزاد یا جنین در بارداری قبلی

برخی از مادران به واسطه تجربه تلخی که از آسیب رسیدن به نوازد یا سقط جنین قبلی خود دارند، در بارداری جدید دچار استرس و نگرانی از بابت تکرار اتفاق تلخ گذشته می شوند. این مادران معمولا رفتارهایی با احتیاط دارند و کارهای خود را با ترس انجام می دهند، کابوس های شبانه می بینند و ممکن است دچار افسردگی و دیگر بیماری های روحی نیز بشوند.

وجود بیماری های جسمی

مواردی از وسواس در بارداری مشاهده شده که مادر به واسطه بیماری و مشکل جسمی که از قبل دارد و یا درحین بارداری با مشکل مواجه شده است دچار نگرانی و اضطراب می شود. این نوع از استرس می تواند برای سلامتی جنین باشد و یا ترس از به خطر افتادن سلامتی و جان مادر. به این بانوان توصیه می شود برای درمان بیماری های جسمی خود حتما تحت نظر پزشک باشند و در کنار درمان جسمی به مشاور هم برای درمان روحی مراجعه کنند.

وجود بیماری های روحی

زمانی که مادری قبل از بارداری مشکلات و بیماری روحی مشخص و خاصی داشته باشد ممکن است در حین دوره حاملگی بیماری او شدت پیدا کند و حتی موجب بروز وسواس در بارداری شود. به همین علت درمان انواع بیماری های روحی از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا ممکن است با ادامه دار شدن وسواس دوران بارداری، سلامت مادر و جنین به خطر بیافتد.

زندگی پر تنش و استرس زا

همانطور که گفتیم استرس و اضطراب ناشی از افکار مزاحم افراد را به انجام کارهای غیر منطقی وادار می کنند، گاهی اوقات فشارها و استرس های موجود در زندگی موجب تشدید این افکار شده و در نهایت وسواس در بارداری به وجود آمده و شدت می یابد. مواردی هم مشاهده شده که مادر باردار در طول دوره حاملگی با مرگ عزیزان رو به رو شده و به همین علت فشارهای روحی زیادی را تحمل می کند. به طور کلی در طول دوره بارداری مادر باید برای حفظ سلامت روحی و جسمی از عوامل استرس زا دور بماند.

وجود اختلال وسواس اجباری (OCD) قبل از بارداری

همانطور که گفتیم وسواس در بارداری نوعی از وسواس فکری_ عملی می باشد، بنابراین اگر مادر قبل از دوره حاملگی به این نوع از وسواس دچار شده باشد، امکان بروز وسواس بارداری بیشتر خواهد شد. به همین علت توصیه می شود با وجود هرگونه نشانه های وسواس گونه به مشاور مراجعه کرده و از شدت یافتن آن جلوگیری کنید.

شرایط نگران کننده جنین در طول بارداری

گاهی اوقات مادر به واسطه اطلاع یافتن از مشکلات جنین دچار استرس شده، افکار مختلفی درمورد مشکل جنین به ذهن مادر هجوم می آورند، مادر تصاویر ناگواری از وضعیت جنین را در ذهن می بیند و در نهایت به شدت اضطراب او افزوده شده و برای رهایی از چنین وضعیتی دست به انجام کارهای غیر منطقی می زند.

توصیه های اطرافیان برای بارداری و زایمان موفق

همه مادران باردار با توصیه های مختلف و مکرر اطرافیان درمورد بارداری و زایمان رو به رو هستند. گاهی اوقات این توصیه ها بارداری و زایمان را تبدیل به موضوع ترسناک و خطر آفرینی می کند که به واسطه آن ها مادر دچار استرس شده و در نهایت نشانه های وسواس در بارداری برای او بروز خواهند کرد. بنابراین بهتر است با دیدن یک خانم باردار از گفتن بیش از حد تجربیات خود و توصیه های گاه و بی گاه و مکرر خودداری کنید.

تاثیر وسواس در بارداری بر روی جنین

بدون شک رفتارهای اشتباه و خطرناک مادر در طول دوره حاملگی تاثیرات منفی بر سلامت جنین دارد، جنین در رحم احساسات مادر را دریافت می کند، استرس ها و تنش های روحی مادر به جنین منتقل می شود و اگر مادر به واسطه مشکلات روحی دچار تغذیه نامناسب شود مواد مغذی خون او کاهش یافته و تغذیه جنین هم به خوبی انجام نمی شود.

بهتر است بدانیم که اغلب اختلالاتی که در طول دوره بارداری در وضعیت جنین به وجود می آیند ناشی از استرس مادر هستند و بروز وسواس در بارداری با عوارضی که دارد می تواند موجب آسیب رسیدن به جنین شود. به همین علت در ادامه مطلب به برخی از مهم ترین اثرات وسواس بارداری بر جنین اشاره می کنیم:

اختلال در رشد جسمی جنین

استرس های بیش از حد مادری که وسواس در بارداری دارد مستقیما بر جنین تاثیر گذاشته و باعث کاهش سرعت رشد جسمی او می شود. در طی انجام سونوگرافی های مختلف دوران بارداری به چنین مادرانی گفته می شود که جنین آن ها وزنی متناسب با سن خود ندارد، پزشک متخصص با انجام بررسی ها متوجه می شود که مادر دچار اضطراب بیش از حد است و به واسطه این حالات روحی جنین وزن گیری ندارد.

برای اطلاع از تاثیر اضطراب مادر در بارداری بر جنین بر روی لینک کلیک کنید.

آسیب جسمی مادر و جنین

زمانی که مادر دچار آسیب های جسمی شود شرایط جنین در رحم او هم به خطر می افتد. گاهی اوقات به واسطه وجود وسواس در بارداری مادر کارهای خطرناکی انجام می دهد مثلا بیش از اندازه فعالیت فیزیکی برای نظافت دارد و دچار خستگی مفرط می شود، به دلیل ترس کمتر می خوابد، رژیم غذایی خوبی را رعایت نمی کند و…

با انجام چنین کارهایی ممکن است سلامت مادر در معرض خطر قرار بگیرد و به دنبال آن موقعیت جنین هم حساس شود. پس مادران باردار تصور نکنند که اگر دچار وسواس هم بشوند فقط خودشان آسیب می بینند، بارداری دوره حساسی است که سلامت دو نفر در گرو رفتارها و سبک زندگی یک نفر می باشد.

به دنیا آمدن نوزاد با بهره هوشی کم

در برخی از موارد مشاهده شده مادرانی که در طول دوره حاملگی دچار وسواس در بارداری بوده اند نوزاد آن ها از بهره هوشی کم و حتی در حد عقب ماندگی ذهنی برخوردار است زیرا رشد سیستم مغزی و عصبی جنین در طول دوره بارداری به واسطه استرس و اضطراب مادر دچار اختلال شده است.

زایمان زودرس

برخی از مادرانی که به دلیل وسواس در بارداری نگرانی بیش از حد دارند خود را از انجام کارهای مهمی که برای سلامتی خود و جنین مهم هستند و موجب انجام یک زایمان موفق می شوند، محروم می کنند.

مثلا ورزش و پیاده روی انجام نمی دهند در عوض به طور مداوم در حال شستشو محیط و اشیاء هستند، رژیم غذایی خوبی ندارند چون می ترسند برخی از مواد غذایی به جنین آسیب برسانند، دچار کم خوابی و استرس می شوند و… همه این عوامل سبب رخ دادن زایمان زودرس و گاه عواقب جبران ناپذیر خواهند شد.

دیابت بارداری

همانطور که می دانیم یکی از عواملی که موجب ایجاد دیابت و عدم کنترل سطح قند خون می شود، استرس بیش از حد می باشد. دیابت بارداری نوعی از قند خون است که در طول دوره حاملگی به وجود می آید و می تواند تحت تاثیر استرس ناشی از وسواس در بارداری رخ بدهد.

دیابت بارداری برای سلامت مادر و جنین در طول دوره حاملگی می تواند خطرناک باشد و حتی ممکن است بعد از زایمان هم بهبود نیابد و زندگی مادر را سخت کند، پس بهتر است برای جلوگیری از چنین عوارضی مادرانی که دچار استرس های بیش از حد هستند و یا اینکه از بیماری وسواس بارداری خود اطلاع دارند، نسبت به درمان به موقع اقدام کنند.

خلاصه مطلب

ما در این مقاله به بررسی موضوع مهم و تاثیر گذار وسواس در بارداری پرداختیم، نشانه ها و علل رخ دادن آن را بیان کردیم و عوارض احتمالی این نوع از وسواس را برای مادر و جنین توضیح دادیم. همانطور که گفتیم وسواس بارداری نوعی از وسواس فکری_ عملی است که مادر به واسطه هجوم افکار منفی به ذهن دچار استرس شده، تحت فشار قرار می گیرد و برای رسیدن به آرامش دست به انجام کارهای غیر منطقی می زند، بنابراین برای جلوگیری از بروز عوارض جدی و طولانی مدت بهتر است مادرانی که با نشانه های گفته شده در همین مقاله رو به رو هستند نسبت به آغاز درمان اقدام نمایند. چنانچه در رابطه با این موضوع نیاز به مشاوره تخصصی دارید، می توانید با مشاوران دکتر فکر تماس بگیرید.