انواع عفونت دوران بارداری + راه های پیشگیری از آن

یکی از بیماری های شایع دوران بارداری ابتلای مادر به انواع عفونت های مختلف می باشد. شاید برخی از افراد تصور کنند که منظور از این نوع بیماری ها فقط عفونت های تناسلی می باشد ولی بهتر است بدانیم که عفونت دوران بارداری به تمامی عفونت های احتمالی که در هر اندامی ممکن است به وجود بیایند گفته می شود. در طول دوره حاملگی سیستم ایمنی بدن مادر باردار باید سلامتی مادر و جنین را باهم حفظ کند، بنابراین وظیفه سخت تری را بر عهده داشته و تحریک پذیری این سیستم نسبت به قبل بیشتر می شود.

یعنی ممکن است در مقابله با عوامل بیماری زایی که قبل از بارداری عفونتی ایجاد نمی کردند و نشانه های بالینی نداشتند، دچار اختلال شده و در نتیجه بیماری های مختلفی به وجود بیایند. همچنین لازم به ذکر است که برخی از بررسی ها نشان می دهند تغییرات هورمونی بدن مادر باردار احتمال ابتلا به عفونت های مختلف را افزایش می دهد. با توجه به اینکه امکان انتقال برخی از عوامل عفونی به جنین وجود دارد و همچنین بیماری های عفونی بدن مادر می توانند به جنین و نوزاد در هنگام زایمان طبیعی منتقل شوند، شناسایی، تشخیص و درمان به موقع آن ها از اهمیت بالایی برخوردار است.

در برخی از موارد عوارض بیماری های عفونی برای جنین شدت یافته و باعث بروز زایمان زودرس، سقط جنین، مرده زایی و یا نقص اندام های نوزاد می شود. به همین علت ما در این مقاله قصد داریم به بررسی برخی از انواع عفونت دوران بارداری بپردازیم، نشانه های بروز آن ها را بیان کنیم و به راه های پیشگیری از بروز بیماری های عفونی دوران بارداری اشاره کنیم، پس با ما در ادامه مطلب همراه باشید. همچنین می توانید برای توضیحات بیشتر در این زمینه با مشاوران دکتر فکر تماس بگیرید.

انواع عفونت دوران بارداری

عاملین ایجاد بیماری های عفونی در دوران بارداری می توانند قارچ، باکتری و یا ویروس باشند. وجود عامل بیماری زا در بدن همیشه با بروز نشانه همراه نیست، گاهی اوقات حتی عفونتی را هم ایجاد نمی کنند به همین علت انجام برخی از آزمایشات که متخصصین در زمان های مختلف بارداری توصیه می کنند ضروری است، به دلیل اینکه اگر عامل بیماری زایی وجود دارد که بدون نشانه در بدن مانده به موقع درمان شود و از انتقال آن به نوزاد در هنگام زایمان جلوگیری به عمل آید.

درمان عفونت دوران بارداری حتما باید تحت نظر پزشک انجام شود و عمل کردن به توصیه های تجربی دیگران خطر آفربن است زیرا در طول دوره بارداری مصرف برخی از داروها به دلیل آسیب رسیدن به جنین ممنوع می باشد. بنابراین با مشاهده هرگونه نشانه های غیر طبیعی که به برخی از آن ها در همین مقاله اشاره می کنیم به پزشک متخصص مراجعه کنید. در ادامه مطلب به بررسی برخی از بیماری های عفونی دوران بارداری می پردازیم:

عفونت باکتریایی با واژینوز

نوعی باکتری واژن که واژینوز یا واژینوزیس نامیده می شود منجر به ایجاد عفونت در ناحیه واژن و قسمت خارجی اندام تناسلی مادر باردار می شود. این نوع از عفونت دوران بارداری درمان پذیری به نسبت خوبی دارد و از نشانه های بروز آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد، سوزش و خارش اندام تناسلی
• ایجاد بوی نامطبوع مانند بوی ماهی گندیده در واژن و اندام تناسلی
• بدتر و بیشتر شدن بوی نامطبوع بعد از برقراری رابطه جنسی
• ترشحات رقیق خاکستری رنگ واژن

همانطور که گفتیم این بیماری به راحتی درمان می شود ولی اگر به موقع درمان آغاز نگردد و کلا نسبت به آن اقدامی انجام نشود منجر به بروز عوارض جدی از قبیل زایمان زودرس، نوزاد نارس و یا به دنیا آمدن نوزاد با وزن کم می شود.

عفونت باکتریایی با استرپتوکوک B

این نوع از باکتری معمولا همیشه به میزان کم و بدون علامت در واژن، انتهای روده بزرگ و مقعد وجود دارد، بنابراین در طول دوره بارداری هم نشانه خاصی را از خود بروز نمی دهد و عفونت واژن را ایجاد نمی کند، ولی امکان انتقال این عامل بیماری زا به جنین در هنگام زایمان طبیعی وجود دارد، ممکن است منجر به زایمان زودرس و نقص عضو در نوزاد شود.

به دلیل شایع بودن وجود استرپتوکوک B آزمایشی ضروری در انتهای دوره بارداری برای مادران انجام می شود که اگر نتیجه آن مثبت باشد درمان دارویی با تزریق آنتی بیوتیک آغاز شود، این کار برای کاهش و یا جلوگیری کامل از انتقال بیماری به نوزاد انجام می گردد.

عفونت قارچی با کاندیدا

یکی از شایع ترین نوع عفونت های بانوان در تمامی دوران زندگی به خصوص در زمان حاملگی، عفونت قارچی می باشد که عامل آن قارچی به نام کاندیدا است. این نوع از عفونت دوران بارداری اغلب در سه ماهه دوم و سوم حاملگی رخ می دهد ولی امکان بروز آن در سه ماهه اول هم وجود دارد.

طبق بررسی های انجام شده مشخص گردیده که در زمان بارداری به دلیل افزایش سطح هورمون های جنسی به خصوص استروژن، افزایش سطح گلیکوژن در بدن و حساس شدن سیستم ایمنی، احتمال ابتلا به عفونت قارچی کاندیدا به صورت چشم گیری افزایش می یابد.

همچنین تغییر هورمون ها در طول دوره حاملگی بر اندام هایی مانند کلیه، مثانه و مجاری ادرار اثر گذاشته، ادرار بیشتر از حد معمول در مثانه باقی می ماند و عفونت های ادراری هم شایع می شود. از نشانه های ابتلا به عفونت قارچی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ترشحات غلیظ پنیری شکل واژن
• درد و سوزش در هنگام رابطه جنسی
• درد در ناحیه واژن
• بوی نامطبوع

برای اطلاع از سونوگرافی های ضروری دوران بارداری بر روی لینک کلیک کنید.

عفونت داخلی رحم

انواع عفونت های باکتریایی که در حدود ناحیه واژن بیماری زایی می کنند، اگر به موقع مورد درمان قرار نگیرند می توانند به داخل رحم راه پیدا کرده و سبب ایجاد بیماری های جدی عفونت داخلی رحم شوند.

تمامی انواع عفونت های باکتریایی واژن امکان انتقال به رحم را دارند پس نباید به بهانه ساده یا شایع بودن نوع آن ها درمان را به تعویق انداخت. عفونت دوران بارداری از نوع عفونت داخلی رحم عوارض بیشتر و جدی تری را به دنبال دارد که موجب آسیب رسیدن به سلامت جسمی مادر و به خطر افتادن وضعیت جنین می شوند. از مهم ترین عوارض این نوع از عفونت می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آسیب رسیدن به جفت به واسطه صدمه دیدن بافت دیواره داخلی رحم
• اختلال در رشد طبیعی جنین
• رخ دادن زایمان زودرس
• سخت شدن فرآیند زایمان
• احتمال ایجاد نقص عضو نوزاد
• افزایش احتمال مرگ نوزاد

آنفولانزا

شاید برخی از افراد تصور کنند که آنفولانزا عفونت دوران بارداری نیست ولی همانطور که گفتیم هر بیماری که منجر به عفونت در طول دوره حاملگی شود، نوعی از عفونت دوران بارداری محسوب می گردد. آنفولانزا هم از این مورد مستثنا نیست و امکان ایجاد عفونت زایی را دارد.

به تمامی مادران باردار توصیه می شود در طول دوره حاملگی خود فارغ از ماه و زمان، واکسن آنفولانزا را تزریق کنند. لازم به ذکر است که اگر آنفولانزا در بارداری به موقع و کامل درمان نشود می تواند منجر به ایجاد ذات الریه گردد. ذات الریه ناشی از افزایش تجمع بیشتر از حد معمول مایعات در ریه می باشد و این محیط مایع امکان افزایش تکثیر باکتری ها را بیشتر می کند. از جمله ی نشانه ها و عوارض آنفولانزا در بارداری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد شدید استخوانی و عضلانی
• حالت تهوع و استفراغ
• سردرد و سرگیجه
• دل پیچه و اسهال
• گلو درد و آبریزش بینی
• ناهنجاری های ساختاری جنین
• کمبود وزن نوزاد به دنیا آمده
• سقط جنین یا زایمان زودرس

برای اطلاع از بهترین ورزش دوران بارداری بر روی لینک کلیک کنید.

هپاتیت B

بیماری که از طریق رابطه جنسی محافظت نشده و تماس با مایع منی آلوده به ویروس هپاتیت B، استفاده از وسایل برنده مشترک آغشته به خون منتقل می شود و کبد افراد را درگیر می کند. هپاتیت B نیز یکی از انواع عفونت دوران بارداری است که می تواند در هنگام زایمان به نوزاد منتقل شود.

افراد مبتلا به هپاتیت B نشانه های بالینی خاصی ندارند و فقط از طریق انجام بررسی های پزشکی و آزمایشات طبی می توان بیماری را تشخیص داد. مادرانی که از وجود بیماری خود اطلاع دارند باید پزشک را در جریان گذاشته و قبل از اقدام به بارداری واکسینه شوند تا امکان انتقال ویروس به نوزاد کاهش پیدا کند.

همچنین مادرانی که در طول دوره بارداری متوجه وجود هپاتیت B در بدن خود می شوند هم باید بلافاصله نسبت به تزریق واکسن اقدام کنند. برای نوزادان به دنیا آمده از چنین مادرانی هم 3 دُز واکسن در بعد از تولد تزریق می شود که نوبت اول آن باید حداکثر تا 12 ساعت بعد از به دنیا آمدن نوزاد تزریق گردد. از عوارض این نوع عفونت دوران بارداری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آسیب به جفت
• زایمان زودرس
• سقط جنین

سوزاک

نوعی بیماری مقاربتی که در هنگام رابطه جنسی محافظت نشده منتقل می شود و اکثرا با بیماری مقاربتی دیگری به نام کلامیدیا همراه است. برای کنترل و عدم انتقال این نوع از عفونت دوران بارداری به نوزاد باید مادر باردار آنتی بیوتیک مصرف کند زیرا عدم درمان این بیماری موجب بروز عوارض زیر خواهد شد:

• سقط جنین
• آسیب به جفت
• زایمان زودرس
• عفونت چشم نوزاد و گاهی کور شدن

ابتلا به سوزاک دارای نشانه هایی می باشد که توجه به موقع به آن ها و درمان کامل می تواند از عوارض جبران ناپذیری جلوگیری کند، از جمله این نشانه ها می توان به ترشحات غیر طبیعی و درد و سوزش ادرار اشاره کرد.

تبخال تناسلی

این نوع از بیماری ویروسی عاملی به نام هرپس سیمپلکس دارد که می تواند نواحی تناسلی و حتی حفره دهان را به دلیل انجام رابطه های جنسی دهانی درگیر کند. به دلیل اینکه زائده های گوشتی در ناحیه تناسلی وجود دارند می توانند در هنگام زایمان طبیعی خونریزی کرده و باعث انتقال ویروس به نوراد شوند، از این رو در جریان گذاشتن پزشک و انجام بررسی در این موارد ضروری است تا در صورت لزوم از انجام زایمان طبیعی خودداری کرده و سزارین جایگزین شود.

بیماری ایدز

این بیماری به واسطه وجود ویروسHIV ایجاد می شود و از طریق مایعات جنسی و خون منتقل می گردد، بنابراین نوعی از عفونت دوران بارداری است که امکان انتقال به نوزاد را هم دارد. لازم به ذکر است اگر خانمی از ابتلای خود به این بیماری اطلاع داشته باشد و برای اقدام به بارداری پزشک خود را در جریان بگذارد با راه های پیشرفته ای که امروزه به کار گرفته می شود می توان از انتقال ویروس به نوازد جلوگیری کرد.

همچنین بهتر است بدانیم که احتمال انتقال این بیماری بعد از زایمان هم وجود دارد و باید روش های شیردهی خاصی را به کار گرفت. تمامی این روش های پیشگیری مستلزم اطلاع داشتن از وجود بیماری قبل از اقدام به بارداری می باشد.

لیستریا

نوعی عفونت دوران بارداری با عامل ایجاد کننده باکتریایی می باشد که می تواند منجر به ناهنجاری های ساختاری و سقط جنین گردد. از جمله راه های انتقال این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آب، خاک، سبزیحات آلوده
• انواع گوشت خام
• لبنیات محلی و غیر پاستوریزه
• فاضلاب

وجود این عامل بیماری زا در بدن معمولا علامت خاصی را ندارد ولی گاهی اوقات نشانه هایی از قبیل حالت تهوع، اسهال، دل پیچه و درد عضلانی در افراد بروز می کند. بهتر است بدانیم که عامل ایجاد بیماری لیستریا با حرارت بالا از بین می رود پس باید گوشت، تخم مرغ و شیر را به خوبی حرارت داد، از لبنیات پاستوریزه استفاده کرد و سبزیجات خام به خوبی مورد شستشو قرار بگیرند.

سرخک

نوعی از عفونت دوران بارداری که اغلب در سه ماهه اول و دوم حاملگی ایجاد می شود. نشانه هایی شبیه به آنفولانزا دارد و با علامت های پوستی مانند راش های خاردار صورت و بدن همراه می شود. وجود این نوع از بیماری عفونی در دوران بارداری خطرناک است زیرا عامل بیماری زا می تواند از راه جفت به جنین منتقل شود. همچنین از دیگر عوارض این بیماری در بارداری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آسیب به جفت
• زایمان زودرس
• مرده زایی
• سقط جنین

بنابراین وجود هرگونه نشانه و علامت جسمی غیر طبیعی در دوران بارداری می تواند ناشی وجود عفونت باشد که باید در اسرع وقت مورد درمان تخصصی و کامل قرار بگیرد تا از بروز عوارض جدی و جبران ناپذیر مانند سقط جنین، مرده زایی، ناهنجاری ساختاری و نقص عضو جلوگیری کرد.

راه های پیشگیری از عفونت دوران بارداری

با توجه به حساسیت دوران بارداری و لزوم حفظ سلامت مادر و جنین بهتر است با رعایت یکسری از موارد از ابتلا به عفونت دوران بارداری جلوگیری کرد. لازم به ذکر است که برخی از بیماری های عفونی موجب آسیب های جسمی و گاه جبران ناپذیر به مادر هم می شوند، پس لزوم رعایت موارد پیشگیری از اهمیت بالایی برخوردار است. در ادامه مطلب به برخی از مهم ترین عوامل پیشگیری از ابتلا به انواع عفونت دوران بارداری اشاره می کنیم:

• استفاده از کاندوم و برقراری رابطه جنسی محافظت شده
• تزریق واکسن آنفولانزا برای مادر باردار
• انجام آزمایشات تشخیص بیماری های مقاربتی
• شستن مکرر دست ها به خصوص بعد از دستشویی رفتن
• عدم تماس با حیوانات اهلی و خانگی
• خودداری از مصرف مواد غذایی غیر پاستوریزه
• انجام آزمایشات ضروری دوره بارداری برای تشخیص وجود باکتری استرپتوکوک B
• عدم ارتباط با افراد مبتلا به بیماری های عفونی
• خودداری از استفاده ظروف غذاخوری مشترک
• عدم مصرف انواع گوشت خام
• رعایت دمای مناسب برای هر غذا
• شستشوی کامل و ضدعفونی کردن سبزیجات خام
• دور نگه داشتن زباله ها از محیط خانه
• رعایت اخلاق در روابط و نداشتن چند شریک جنسی

با توجه به توضیحات گفته شده رعایت بهداشت برای جلوگیری از ابتلا به انواع عفونت دوران بارداری ضروری است ولی نباید به حدی باشد که منجر به بروز وسواس در بارداری شود.

خلاصه مطلب

ما در این مقاله به بررسی برخی از انواع عفونت دوران بارداری پرداختیم، نشانه های بروز آن ها و عوارض احتمالی رابیان کردیم و برخی از راه های پیشگیری از ابتلا به بیماری های عفونی را توضیح دادیم. با توجه به اهمیت سلامت مادر، جنین و جلوگیری از بروز عوارض جبران ناپذیر، چنانچه در رابطه با این موضوع به مشاوره تخصصی نیاز دارید، می توانید با مشاوران دکتر فکر تماس بگیرید.