علیرغم آنکه امروزه ازدواج ها با تصمیم و اختیار طرفین انجام می شود، اما هنوز هم نمونه هایی از ازدواج اجباری در برخی شهرها و خانواده ها دیده می شود. در این میان، دلایل ازدواج اجباری متفاوت است و امکان دارد پای رسم و رسوم یا عقاید اشتباه در میان باشد. اما نمی توان از این قضیه به سادگی گذشت و باید دید که حکم قانونی و معایب ازدواج اجباری چیست و چه پیامدهایی را در بر دارد.
به همین دلیل مقاله حاضر را به این موضوع اختصاص دادیم و قصد داریم تا ابعاد مختلف آن را مورد بررسی قرار دهیم. همچنین، اگر خود یا یکی از نزدیکانتان در معرض ازدواج اجباری قرار دارد و نیازمند راهنمایی می باشید، می توانید در همه روزهای کاری هفته با همکاران ما تماس گرفته و مشاوره دریافت کنید.
چه ازدواجی را ازدواج اجباری می گویند؟
هر کسی این حق را دارد که همسرش را خودش انتخاب کند. اما هنوز هم وجود دارند افرادی که بدون رضایتی قلبی و تنها از سر اجبار تن به ازدواج می دهند. متاسفانه علیرغم آنکه فرهنگ ها متحول شده و اغلب ازدواج ها با علاقه و اشتیاق صورت می گیرد، اما تا به امروز صدها مورد از ازدواج اجباری به ثبت رسیده و زنان بسیاری از ازدواج بدون عشق مسئله رنج می برند.
تعریف ازدواج اجباری یعنی آنکه یک نفر یا هر دو نفر در یک ازدواج راضی نیستند و تنها با فشار و زور مجبور به این کار شده اند. این عمل آنقدر قبیح و ناپسند است که در برخی کشورها به عنوان نوعی خشونت علیه زنان و مردان، آزار کودکان و سوء استفاده جدی از حقوق بشر شناخته می شود.
فشارهایی که در ازدواج اجباری وارد می شود می تواند از جهات مختلف باشد. این فشارها معمولا عبارتند از انواع خشونت فیزیکی و آزارهای روحی روانی. منظور از آزارهای روحی این است که مثلا این احساس را در شما ایجاد می کنند که انگار خانواده را ناامید می کنید، دختر بدی هستید، برخلاف انتظارات فرهنگی یا مذهبی خود عمل کرده اید، یا باعث شرمساری خانواده می شوید.
حتی در مواردی ممکن است اعضای خانواده یا نزدیکان تهدید به خودزنی یا خودکشی کنند، یا بگویند که در نتیجه امتناع شما از موافقت با خواسته هایشان بیمار شده اند. سوء استفاده همچنین می تواند مالی باشد و مواردی همچون دستمزد و یا عدم تامین هزینه های زندگی را در بر گیرد. در برخی موارد نیز امکان دارد که شما برخلاف میل خود از جایی به مکان دیگر نقل مکان کنید، یا اجازه خروج از خانه را نداشته باشید و بنابراین نتوانید انتخاب کنید که آیا می خواهید ازدواج کنید یا خیر.
ازدواج اجباری چه کسانی را تحت تاثیر قرار می دهد؟ قربانی ازدواج اجباری کیست؟
شاید تصور کنید که ازدواج اجباری فقط زنان و دختران آسیایی را تحت تاثیر قرار می دهد، اما اینطور نیست و این معضل طیف وسیعی از جوامع را تحت تاثیر قرار می دهد.
هیچ مذهبی وجود ندارد که از ازدواج اجباری حمایت کند. ازدواج اجباری می تواند برای هر فردی از هر زمینه ای، صرف نظر از طبقه اجتماعی، وضعیت مالی و جنسیت اتفاق بیفتد. در این بین مهم است بدانیم که ازدواج اجباری به طور نامتناسب زنان و دختران را تحت تأثیر قرار می دهد و بنابراین به عنوان نوعی خشونت علیه زنان و دختران شناخته می شود.
معایب ازدواج اجباری چیست؟
- ازدواج های اجباری باعث ایجاد روابطی می شوند که اغلب غیر قابل اعتماد هستند. برخی از ازدواج های این سبکی زمانی اتفاق می افتد که بچه ها هنوز در دبستان هستند.البته بسیاری از فرهنگ ها سنت های خود را تغییر داده اند تا پس از بزرگسالی، فرزندانشان بتوانند ازدواج کنند.
- یکی دیگر از معایب دیگر ازدواج اجباری، افزایش کنترل مرد روی زنان جامعه است. به طور کلی، جوامع و فرهنگ هایی که هنوز از ازدواج های اجباری حمایت می کنند، معمولاً از دیدگاه های محافظه کارانه یا سنتی در مورد خانواده برخوردارند.
- افزایش احتمال سوء استفاده و خشونت های جنسی
- افزایش احتمال خودکشی و وارد شدن آسیب ها یا اختلالات روحی
- در ازدواج های اجباری ، شناخت پیش از ازدواج رخ نمی دهد و طرفین آشنایی درستی در مورد ویژگی های شخصیت یا شرایط یکدیگر ندارند.
- در ازدواج های اجباری، عشق دلیل ثانویه برای ازدواج است.
- میزان مسئولیت پذیری شخصی در این نوع ازدواج ها کمتر خواهد بود.
- بیشتر شدن احتمال خیانت در زندگی زناشویی
حکم قانونی ازدواج اجباری در ایران
قبل از اینکه حکم قانونی ازدواج اجباری در ایران را بررسی کنیم، قصد داریم در ادامه مفهوم ازدواج اجباری و همچنین شرایط لازم برای تحقق عقد ازدواج در ایران را بیشتر بشناسیم.
شرایط لازم برای تحقق عقد ازدواج در کشور ما عبارت است از:
قصد طرفین و رضایت آنها
اهلیت طرفین
موضوع معین که مورد معامله باشد
مشروعیت جهت معامله
این موارد در ماده ۱۹۰ قانون مدنی به عنوان شرایط عمومی برای هر عقد بررسی شده است. البته یک سری از عقدها دارای شرایط اختصاصی نیز هستند که در مواد ۱۰۳۴ إلی ۱۰۷۰ قانون مدنی ذکر شده اند. قابل توجه است که اگر حتی یک شرط از ماده ۱۹۰ قانون مدنی رعایت نشده باشد، می توان گفت اصلاً عقدی تنظیم نشده است. اما شرایط اختصاصی گاهی منجر به بطلان عقد خواهند شد و گاهی نیز روی آن بی تاثیر خواهند بود.
منظور از عقد باطل، یعنی عقدی که اصلاً از ابتدا منعقد نشده است. همچنین مقصود از عدم نفوذ، این است که نه می توان گفت عقد باطل است و نه می توان گفت که اصلاً صحیح واقع نشده است.
اما مفهوم ازدواج اجباری این است که عقد از پایه و اساس باطل است. اگر زنی در ایران به صورت اجباری ازدواج کرده باشد، می تواند به دادگاه مراجعه کرده و طرح شکایت نماید.
برای طرح شکایت ازدواج اجباری نیاز است به دفاتر خدمات الکترونیک مراجعه کنید و دادخواستی را برای باطل کردن آن ارائه دهید. دادگاه نیز باید با توجه به محل آدرس زن، دادخواستی را برای وی ارسال خواهد کرد.
پس از برقرار شدن جلسه دادگاه، زن باید دلایل و شهواد لازم را برای اثبات ادعای خود داشته باشد. دادگاه نیز با بررسی دلایل آورده شده در صورت صحت آن ها، عقد را باطل خواهد کرد. در مورد مهریه نیز لازم است بدانید که چون عقد از ابتدا باطل بوده، مهریه ای نیز به زن تعلق نخواهد گرفت.
آیا در ازدواج اجباری حق طلاق بوجود می آید؟
در این خصوص باید به شما بگوییم که حتی اگر ازدواج اجباری بوده باشد، حق طلاق با مرد است. همچنین برای طلاق حتی اگر یک طرف نیز راضی نباشد، طلاق جاری خواهد شد.
خلاصه مطلب
ما در این مطلب سعی کردیم به بررسی ازدواج اجباری، معایب ازدواج اجباری و حکم قانونی ازدواج اجباری بپردازیم. در صورتی که پس از مطالعه این مطلب، نیاز به اطلاعات بیشتری درخصوص، بررسی پیامدهای ازدواج اجباری و دلایل آن داشتید، می توانید با کارشناسان ما تماس بگیرید. برای دریافت مشاوره ازدواج موفق می توانید با دکتر فکر و کارشناسان ما در تماس باشید.
آیا ازدواج اجباری فقط در ایران رایج است؟
خیر حتی در کشورهای اروپایی نیز دیده می شود.
آیا زن حق طلاق در ازدواج اجباری دارد؟
خیر ازدواج اجباری دلیل بر داشتن حق طلاق نیست.
آیا ازدواج اجباری شامل مهریه می شود؟
خیر شامل مهریه نمی شود.
برای دریافت مشاوره ازدواج اجباری می توان از دکتر فکر کمک گرفت؟
بله کارشناسان دکتر فکر در این زمینه می توانند به شما کمک کنند.