انسجام خانوادگی چیست؟ و راه های بهبود آن

خانواده نقش اساسی در سلامت روان افراد دارد و تأثیر خانواده بر افراد بیش از حد معمول است. بنابراین منطقی است که انسجام خانواده می تواند به طور موثر پیامدهای رویدادها و اتفاقات استرس زا را در افراد خانواده کاهش دهد. در این مطلب در مورد این که انسجام خانوادگی چیست و راه های بهبود آن صحبت خواهیم کرد.

انسجام خانوادگی چیست؟

نتایج تحقیقات نشان می دهد که انسجام خانوادگی با پیامدهای استرس رابطه منفی دارد. اما انسجام خانوادگی چیست؟ و چگونه عوامل داخلی و خارجی بر سلامت روان فردی تأثیر می ‌گذارند که پیامدهای معناداری برای ارتقای سلامت روان ارائه می ‌کند. انسجام خانوادگی شامل پیوند عاطفی بین اعضای خانواده و میزان استقلال تجربه شده توسط افراد در درون سیستم خانواده است. برخی از مطالعات تجربی نشان داده اند که انسجام خانوادگی می تواند مشکلات روانشناختی فردی را که به سلامت روان ضرر می رساند کاهش دهد.

عامل محافظتی انسجام خانوادگی در برابر پریشانی و ناراحتی، تابعی از روابط نزدیک خانواده ها، به اشتراک گذاشتن احساس وفاداری، متقابل و همبستگی در بین اعضای آن در نظر گرفته شده است.

رابطه انسجام خانوادگی با کاهش حالات و افکار منفی در اعضای خانواده

روابط دوستانه با خانواده می تواند از افراد تحت استرس حمایت کند و رشد جسمی و روانی سالم را ارتقا دهد. هر چه انسجام خانوادگی بیشتر باشد، فرد حمایت و کمک بیشتری از دیگران دریافت می کند که می تواند به فرد در کاهش اثرات منفی استرس کمک کند.

به خصوص در مواقع بحران مانند شیوع کووید-۱۹، افراد ممکن است از مشکلات روانی (مانند افسردگی)، علائم جسمی (مثلاً بی خوابی) و رفتار خستگی ناشی از فشار ناشی از اپیدمی کووید-۱۹ رنج ببرند که ناشی از این بیماری است. انسجام خانواده ممکن است با پیامدهای استرس به طور منفی مرتبط باشد. به عبارت دیگر انسجام خانواده عامل محافظتی مهمی است که با عواطف منفی رابطه منفی دارد.

مطالعات همچنین یک رابطه منفی معنادار بین انسجام خانواده و ترس پیدا کرده است. در خانواده ‌هایی با سطح بالایی از انسجام خانوادگی، ارتباطات هماهنگ خانوادگی می‌ تواند حس حمایت و امنیت را منتقل کند، که می‌تواند به افراد کمک کند ترس از چیزهای عجیب و غریب را کاهش دهند یعنی احساس لذتی که خانواده به ارمغان می آورد می تواند احساسات منفی افراد را کاهش دهد.

با انسجام خانوادگی بالاتر، ارتباط بین افراد و خانواده‌ هایشان دلپذیرتر و هماهنگ ‌تر می ‌شود. همانطور که گفته شد لذتی که خانواده به ارمغان می آورد به کاهش ترس آنها کمک می کند. علاوه بر این، صمیمیت و عشق در بین اعضای خانواده می تواند افکار فرد را گسترش دهد که می تواند از توجه بیش از حد به اطلاعات منفی اجتناب کند( اطلاعات منفی که احساسات منفی آنها را افزایش دهد، مثلاً ترس). همچنین هر چه میزان انسجام خانوادگی بالاتر باشد، فراوانی ارتباط بین افراد و خانواده‌ هایشان بیشتر می ‌شود.

احساسات منفی ممکن است ارتباط نزدیکی با پیامدهای استرس داشته باشند. مطالعات نشان داده اند که احساسات اساسی (به عنوان مثال، ترس) مبنای ایجاد احساسات پیچیده هستند (به عنوان مثال، افسردگی). چراکه ترس یک عامل خطر مهم برای افسردگی است.

انسجام خانوادگی با افسردگی، بی خوابی، فرسودگی یادگیری و اضطراب که مظهر پیامدهای استرس هستند، ارتباط نزدیک دارد. یعنی، انسجام خانوادگی با پیامدهای استرس همبستگی منفی دارد.

به عنوان نتیجه گیری این بخش باید گفت خانواده هایی که سطوح سالمی از انسجام دارند از نظر عاطفی با یکدیگر تعامل دارند و تعادلی را پیدا می کنند که از استقلال فردی و با هم بودن خانواده حمایت می کند. انسجام خانواده سالم نه تنها یک نقطه قوت است، بلکه منبعی برای خانواده‌ هاست که به آنها در مواجهه با چالش‌های روزانه تربیت فرزند یا فرزندان، کمک به حفظ یک ازدواج سالم و فراهم کردن محیطی پرورشی برای همه فرزندان خانواده کمک می‌ کند. اعضای خانواده از محیط‌ منسجم خانوادگی احساس می ‌کنند که از نظر عاطفی با خانواده در ارتباط هستند.

معیارهایی برای اندازه گیری میزان انسجام خانواده

برای اینکه بتوانیم میزان انسجام موجود در یک خانواده را اندازه بگیریم از معیارهایی می توانیم استفاده کنیم که در تعریف انسجام خانوادگی نیز به آن اشاره کردیم.از جمله: میزان پیوند عاطفی در میان اعضای یک خانواده، مدت زمان و فضای مشترکی که اعضا با یکدیگر سپری می کنند، همراه و هم قدم بودن اعضای خانواده در تصمیم ‌گیری ‌های مهم و درنظر گرفتن منافع مشترک برای همه اعضای خانواده.

راه های بهبود انسجام خانوادگی

به منظور افزایش و بهبود انسجام خانوادگی، در درجه اول با مراجعه به مناسبات و روابط بین اعضای خانواده ببینید تا چه میزان انسجام خانوادگی برای خانواده شما وجود دارد. میزان مشاجرات و درگیری ها یا اتفاقات لذت بخش و دورهمی های شما چقدر است؟ در نهایت برای افزایش و یا بهبود انسجام خانوادگی خود بهتر است موارد زیر را انجام دهید:

قوانین: یک نقطه مهم برای شروع، شناسایی قوانین خانواده است که رفتارهای مورد انتظار برای همه اعضای خانواده را مشخص می کند. در اینجا چند نکته برای شروع شما وجود دارد: بر روی رفتارهای دلخواه خاص به جای رفتارهایی که نمی خواهید تمرکز کنید، زیرا اغلب اوقات تمرکز روی رفتارهایی که دوست نداری انجام شود، منفی گرایی بیشتری را تداوم می بخشد. به جای تمرکز بر “نه یا فریاد زدن یا فحش دادن”، تمرکز را به “حرف زدن با احترام” تغییر دهید که رفتارهای مورد نظر شما را تقویت می کند. والدین باید با الگوبرداری از رفتارهای مورد نظر، الگوی خوبی باشند، زیرا فرزندان ما در ابتدا با مشاهده رفتار ما یاد می گیرند که چگونه رفتار کنند. والدینی که بهانه می ‌آورند، مانند «آن طور که من می ‌گویم عمل کن، نه آن ‌طور که من انجام می ‌دهم»، واقعاً اعتبار و اثربخشی خود را تضعیف می ‌کنند. قوانین را متناسب با سن نگه دارید درنظر داشته باشید که ما در درجه اول از خود مراقبت می کنیم. سپس ما از یکدیگر (اعضای خانواده) مراقبت می کنیم؛ و ما مراقب چیزهایمان هستیم. این کار برای کودکان ما بسیار مفید و آسان خواهد بود.

ایجاد برنامه و روال منظم: ایجاد یک برنامه منظم به کودکان احساس امنیت اساسی می دهد. این کار کمک می کند تا همه چیز قابل پیش بینی تر شود و به کودکان احساس عادی بودن در زندگی خود را ارائه می دهد. ایجاد یک برنامه می تواند کمک کند تا زمان صرف غذا، زمان خواب، کارهای خانه و سایر فعالیت ها به بخشی ثابت از زندگی روزمره تبدیل شود. همچنین می توان از جلسات خانوادگی برای ارتقای ارتباطات بیشتر و رسیدگی به مسائل مهم خانوادگی در صورت بروز آنها استفاده کرد.

تقسیم مسئولیت ها: برای همه اعضای خانواده مهم است که در خانواده سهیم باشند، که حس هویت، تعلق و کمک به چیزی بزرگتر از خودمان را تقویت می کند. با تهیه فهرستی از مسئولیت ها (یا کارهای روزمره) شروع کنید و وظایفی را که هر یک از اعضای خانواده می توانند انجام دهند، شناسایی کنید. برخی از وظایف ممکن است به یک عضو محول شود و برخی دیگر ممکن است شامل کل خانواده باشد.

شناخت: خانواده ‌های مؤثر زمان را اختصاص می دهند تا یکدیگر را بشناسند. این تمرین نه تنها نگرش قدردانی را تقویت می کند، بلکه اعتماد به نفس و احساس ارزشمندی را ایجاد می کند و پیام هایی را ترویج می کند که “من مهم هستم” و در این دنیا تفاوت ایجاد می کنم. با شناسایی رفتارهای مفید و مثبت شروع کنید، در حالی که بیشتر به تلاش و پیشرفت انجام شده توجه کنید، نه اینکه صرفاً بر نتایج نهایی تمرکز کنید. این می تواند یک اثر خودتقویت کننده داشته باشد.

تفریح: خانواده های سالم و با انسجام خانوادگی بالا، با هم سرگرم می شوند و خاطرات مثبتی را می سازند. توسعه آداب و رسوم خانوادگی و سنت های معنادار باعث ایجاد ارتباط عمیق تر و احساس با هم بودن می شود و این موضوع به افزایش انسجام خانوادگی کمک می کند. سعی کنید شب های بازی خانوادگی، شب فیلم، تهیه غذای خانوادگی، داوطلب شدن در جامعه، یا انجام پروژه های خانوادگی خاص را با هم برپا کنید. اجرای شب‌ های «بدون وسایل الکترونیک» برای همه اعضای خانواده (از جمله تلفن و سایر دستگاه‌ ها) ممکن است در ابتدا چالش‌ برانگیز باشد، اما می ‌تواند آنچه را مانع غیرضروری نزدیکی اعضای خانواده به یکدیگر است را از بین ببرد.

ساختن خانواده ای با انسجام خانودگی بالا نیازمند صرف وقت و اهمیت قائل شدن برای یکدیگر است. شما باید مهارت های ارتباطی خود را افزایش داده و یا تقویت کنید، برای با هم بودن اعضای خانواده برنماه ریزی کنید و مسئولیت های اعضای خانواده را مدیریت کنید تا وحدت و انسجام خانوادگی را بهبود و تقویت کنید.