خوابگردی یا راه رفتن در خواب نوجوانان اختلالی است که شیوع چندانی ندارد و در میان کودکان 4 تا 12 سال شایع تر می باشد. با وارد شدن افراد به سن بلوغ و نوجوانی از درصد جمعیتی که در خواب راه می روند کاسته می شود. با این حال درصد خیلی کمی از کودکان هم دچار خوابگردی می شوند و نمی توان این اختلال را به همه کودکان و نوجوانان نسبت داد.
خوابگردی در نوجوانان ممکن است هر شب رخ دهد و یا اینکه هر چند ماه یکبار به دلیل وجود یک مشکل زمینه ای نمایان شود. خوابگردی تا زمانی که موجب آسیب زدن نوجوان به خودش نشود، خطری ندارد یعنی در واقع مشکلی را برای سیستم مغزی و روحی این افراد ایجاد نمی کند. ما در این مقاله قصد داریم به بررسی علت های راه رفتن در خواب نوجوانان و همچنین نشانه های وجود این مشکل و راه های درمانی آن بپردازیم، پس با ما در ادامه مطلب همراه باشید. همچنین می توانید برای توضیحات بیشتر در این زمینه با مشاوران دکتر فکر تماس بگیرید.
علل راه رفتن در خواب نوجوانان
همانطور که گفتیم درصد بسیار کمی از جمعیت نوجوانان دچار خوابگردی می شوند و تا کنون علت مشخص و دقیقی برای این اختلال بیان نشده است.
برای بررسی راه رفتن در خواب نوجوانان بهتر است بدانیم که چند نوع خواب وجود دارد:
- خواب REM که به معنای خواب با حرکت سریع چشم ها می باشد. خواب دیدن هم در همین نوع از خواب رخ می دهد.
- خواب غیر REM یا NREM که به معنای خواب بدون حرکت سریع چشم هاست.
خواب NREM سه مرحله دارد که شامل N1, N2, N3 می شود. راه رفتن در خواب در مرحله N3 یا همان خواب خیلی عمیق رخ می دهد، البته این اتفاق ممکن است در مرحله N2 که خواب خیلی عمیق نیست هم رخ دهد.
محققین بیان کرده اند که علت راه رفتن در خواب نوجوانان می تواند ناشی از یک اختلال الکتریکی باشد که باعث می شود بخش هایی از مغز در حین خواب عمیق N3 فعال نشوند و فرد در شرایطی بین خواب عمیق و بیداری کامل معلق بماند، یعنی نه خواب باشد و نه بیدار با هوشیاری کامل.
یکسری از مشکلات زمینه ای و ثانویه هستند که منجر به بروز این اختلال الکتریکی می شوند، در ادامه مطلب به برخی از این عوامل اشاره می کنیم:
- استرس، افسردگی و نگرانی
- سردرد های میگرنی
- مشکلات روحی که ریشه در کودکی دارند
- ضربان قلب بالا
- مشکلات تنفسی مانند آسم
- تب ناشی از بیماری جسمی یا شوک روحی
- بیماری های زمینه ای مانند اختلالات تیروئید و سکته مغزی
- مصرف داروهای ضد افسردگی
- استفاده از الکل و نوشیدنی های حاوی الکل
- کم خوابی و به هم ریختن الگوی خواب منظم
- سندرم پاهای بی قرار
- عوارض ناشی از حملات پانیک
- مصرف داروهای خواب آور
- آسیب رسیدن به ناحیه سر و گردن
- خوابیدن در محل جدید
- پر بودن مثانه
- زمینه ارثی (داشتن پدر، مادر، خواهر یا برادر خوابگرد)
- شنیدن صدا و یا لمس کردن بدن فرد در خواب
- مسافرت رفتن
برای اطلاع از مشاوره افسردگی بر روی لینک کلیک کنید.
همانطور که گفتیم خوابگردی در مرحله عمیق خواب رخ می دهد، خواب عمیق در کودکان شدت بیشتری دارد و با افزایش سن از شدت این مرحله از خواب کاسته می شود. به همین دلیل درصد افرادی که در کودکی دچار این اختلال می شوند بیشتر از نوجوانان و بزرگسالان می باشد.
لازم به ذکر است که راه رفتن در خواب نوجوانان در یک سوم ابتدایی دوره خواب رخ می دهد یعنی اگر فردی 6 ساعت در شب می خوابد، خوابگردی او 2 ساعت بعد از اقدام به خوابیدن شروع می شود.
بهتر است بدانیم که راه رفتن در خواب به معنای برخواستن از رخت خواب، راه رفتن و انجام کارهای مختلف است در حالی که فرد هیچ کنترلی بر کارهایی که انجام می دهد ندارد، یعنی خوابگردی فقط به راه رفتن محدود نمی شود.
هر اختلال و مشکلی با بروز یکسری از نشانه ها همراه است که فرد و اطرافیان او را از وجود مشکل آگاه می کنند. در ادامه مطلب به بررسی برخی از نشانه های راه رفتن در خواب نوجوانان می پردازیم:
- راه رفتن در اتاق، کل خانه و یا محیط خارج از خانه
- بی توجه بودن به صحبت و کارهای دیگران
- حرف زدن با خود در رابطه با موضوعات بی ربط و گیج کننده
- گاهی اوقات جواب دادن به سوالات دیگران با صدای آرام و گاهی سکوت کامل
- تعویض و پوشیدن لباس
- آشپزی کردن
- نواختن موسیقی
- دستشویی کردن در جایی به غیر از سرویس بهداشتی
- نشستن در رختخواب و نگاه کردن به نقطه ای نامعلوم
- چشم های نیمه باز و صورتی بی روح و مبهوت در هنگام راه رفتن
- رانندگی کردن در موارد نادر
- گیج بودن بعد از بیداری
- فراموش کردن اتفاقات شب گذشته
- پرخاشگری و رفتار خشونت آمیز بعد از بیدار شدن
- به سختی بیدار شدن در هنگام خوابگردی برای افرادی که از رفتن به رختخواب خودداری می کنند.
- انجام کارهای خطرناک مانند پریدن از پنجره، راه پله و دیوار حیاط
- آسیب زدن به خود و یا دیگران با اشیاء تیز و شکستنی که در اطراف آن ها وجود دارد.
بنابراین افرادی که اطرافیان و اعضای خانواده آن ها بیان می کنند که چنین نشانه هایی دارند باید به فکر کنترل شرایط و درمان این اختلال باشند و بهتر است با مشاور مشورت کنند.
درمان راه رفتن در خواب نوجوانان
همانطور که گفتیم راه رفتن در خواب نوجوانان به تنهایی آسیبی را به این افراد وارد نمی کند بلکه ممکن است به واسطه کارهای خطرناکی که انجام می دهند و یا بیماری زمینه ای که موجب بروز این اختلال می شود، آسیب ببینند. به همین دلیل در ادامه مطلب به راه های درمان راه رفتن در خواب نوجوانان می پردازیم:
برطرف کردن علت اولیه
در همین مقاله بیان کردیم که علت های متفاوتی می توانند زمینه ساز راه رفتن در خواب باشند مانند بیماری های جسمی، روحی، کم خوابی، مصرف دارو، پر بودن مثانه و چند علت نامبرده دیگر. حل کردن این مشکلات و درمان به موقع بیماری های زمینه ای می تواند راهی برای رفع اختلال خوابگردی باشد.
درمان دارویی
گاهی با انجام یکسری از بررسی ها و آزمایشات تخصصی توسط روانپزشک، مشخص می شود که برای رفع این اختلال فرد نیاز به مصرف دارو و درمان تخصصی دارد. تجویز داروهای روانپزشکی حتما باید توسط متخصص انجام شود و نوجوانان نباید خودسرانه به فکر تهیه داروهای توصیه شده توسط دیگران باشند.
بیدار کردن پیش گیرانه
همانطور که گفتیم راه رفتن در خواب نوجوانان در یک سوم ابتدایی دوره خواب رخ می دهد، بنابراین می توان به آرامی و بدون ایجاد تنش، نوجوان را از خواب بیدار کرد تا از مرحله N3 که خواب عمیق است، خارج شود. این کار نباید به تندی و با عجله انجام شود زیرا می تواند منجر به گیج شدن فرد شود و اختلالات روحی را برای او به دنبال داشته باشد.
هیپنوتیزم
راه حلی که درصد کمی از متخصصین آن را توصیه می کنند زیرا می تواند عواقب جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد. هیپنوتیزم باید توسط فرد متخصص انجام بگیرد، پس هیچگاه به توصیه های هیجانی دیگران که تخصصی در این زمینه ندارند، توجه نکنید.
برای اطلاع از مشاوره روانشناسی بر روی لینک کلیک کنید.
لازم به ذکر است رعایت کردن یکسری از موارد می تواند از بروز حوادث در هنگام راه رفتن نوجوانان جلوگیری کند، در ادامه مطلب به برخی از این موارد اشاره می کنیم:
افراد در رده سنی نوجوانی معمولا به دلیل وابستگی به فضای مجازی و ارتباط با دوستان کمتر می خوابند، این بی خوابی ها می تواند زمینه ساز خوابگردی نوجوانان شود، به همین دلیل داشتن الگوی خواب منظم یکی از عوامل کمک کننده برای پیشگیری و درمان راه رفتن در خواب می باشد. در صورتی که نوجوان واقعا نمی تواند خواب منظم و کافی داشته باشد مراجعه به روانشناس راه حل مناسبی است.
بهتر است قبل از خوابیدن، نوجوانان نوشیدنی های فراوان مصرف نکنند زیرا پر بودن مثانه یکی از علل خوابگردی است، پس تا حد امکان قبل از خواب مثانه را تخلیه کرده و مایعات مصرف نکنند.
هر خانواده ای که با مشکل راه رفتن نوجوانان مواجه است، اعضای خانواده باید به هنگام خواب درب های ورودی خانه را قفل کنند تا از خروج فرد خوابگرد از خانه جلوگیری نمایند.
والدین باید اطراف محل خواب نوجوان خود را خالی از هرگونه اشیاء تیز و شکستنی نگه دارند، زیرا افراد خوابگرد هرکاری را در حین راه رفتن در خواب انجام می دهند.
نور اتاق خواب نوجوان باید مناسب باشد. نور بیش از حد موجب به هم خوردن خواب می شود و نور کم هم می تواند زمینه ساز ترس نوجوان و از خواب بیدار شدن ناگهانی او باشد. از قرار دادن چراغ خواب های پر نور و مستقیم در معرض دید فرزندتان خودداری کنید.
تمام پنجره های خانه ای که راه رفتن نوجوانان در آن رخ می دهد باید به هنگام خواب کاملا بسته باشند. مواردی مشاهده شده که افراد به هنگام خوابگردی از پنجره به بیرون می پرند.
بهتر است نوجوانان را در هنگام خوابگردی بیدار نکنید زیرا به هنگام بیدار شدن نمی دانند در کجا قرار دارند و به چه علت شما در کنارشان هستید، این کار موجب گیجی نوجوان و آسیب روحی می شود زیرا ممکن است از خوابیدن دوری کند، پس تا حد امکان نوجوان را به رخت خواب هدایت کنید. در اکثر مواقع افراد دوباره می خوابند ولی گاهی به حرف دیگران توجه نکرده و به کار خود ادامه می دهند، در این مورد باید به آرامی و با حوصله نوجوان را از خواب بیدار کرد و به او اطمینان داد که اتفاقی رخ نداده تا از گیجی و نگرانی او جلوگیری شود.
اگر خانه ای که نوجوان خوابگرد در آن زندگی می کند دارای راه پله بدون حفاظ است باید در اسرع وقت برای امنیت بیشتر نصب نرده و حفاظ انجام شود.
برای اطلاع از شیوه صحیح رفتار با نوجوانان بر روی لینک کلیک کنید.
به طور کلی بررسی محیط تمام خانه ای که راه رفتن نوجوانان در آن رخ می دهد ضروری است و باید با توجه به محیط خانه تغییرات لازم برای امنیت نوجوان و دیگر اعضای خانواده انجام بگیرد.
خلاصه مطلب
ما در این مقاله به بررسی علت های مختلف راه رفتن در خواب نوجوانان پرداختیم و عواملی که موجب تشدید این اختلال می شوند را بیان کردیم، همچنین برای امنیت بیشتر نوجوانان در هنگام خوابگردی به چند نکته اشاره کردیم. همانطور که گفتیم این اختلال به تنهایی مشکلی را برای افراد به دنبال ندارد ولی می تواند زمینه ساز آسیب زدن نوجوان به خود، اعضای خانواده و محیط زندگی باشد، از این رو اقدام به درمان این اختلال بسیار مهم است. مراجعه به مشاور و روانشناس یکی از راه های کمک کننده به راه رفتن در خواب می باشد. چنانچه در رابطه با این موضوع به مشاوره تخصصی نیاز دارید، می توانید با مشاوران دکتر فکر تماس بگیرید.
آیا راه رفتن در خواب نوجوانان موجب آسیب مغزی می شود؟
این اختلال به تنهایی آسیبی ایجاد نمی کند ولی نوجوان در خوابگردی با اشیاء و یا پریدن از ارتفاع می تواند به خود صدمه بزند
دلیل اصلی راه رفتن در خواب چیست؟
این اختلال دلیل واحدی ندارد بلکه یکسری از عوامل در بروز این مشکل تاثیر گذار هستند
آیا راه رفتن در خواب ارثی است؟
بله این اختلال می تواند از پدر و مادر به فرزندان منتقل شود
آیا خوابگردی درمان دارد؟
بله، با مراجعه به مشاور و روانشناس ابتدا علت های احتمالی شناسایی شده و سپس درمان آغاز می شود