نشانه های اختلال شخصیت مرزی + نحوه درمان آن

حوزه بیماری های روحی و روانی بسیار گسترده می باشد و اکثر آن ها دارای نشانه های مشترکی هستند که تشخیص را برای فرد متخصص سخت می کنند. گاهی اوقات نیز عدم تشخیص به دلیل وجود چند بیماری روحی در یک فرد خواهد بود. اختلال شخصیت مرزی نیز یکی از بیماری های روانی است که دارای تعداد بسیار زیادی نشانه های رفتاری می باشد.

همانطور که از اسم بیماری پیداست، نوعی اختلال در ثبات رفتاری می باشد یعنی رفتار، احساس و عواطف فرد بر روی یک حد مرزی واقع شده که به راحتی تغییر می کند. بیماری های روانی بدون علت نیستند و معمولا وجود عوامل در طی چندین سال در زندگی افراد سبب بروز اختلالات روحی خواهند شد، بیماری شخصیت مرزی نیز از این مورد مستثنا نبوده و بروز نشانه های مختص به آن بعد از گذشت چند سال از به وجود آمدن عوامل آسیب زننده رخ می دهند.

افرادی که به این نوع از اختلال دچار هستند در زندگی روزمره مشکلات فراوانی دارند به نحوی که هم خودشان اذیت می شوند و هم اطرافیان آن ها. با توجه به توضیحات گفته شده تشخیص و درمان به موقع این بیماری از اهمیت بالایی برخوردار است. ما در این مقاله قصد داریم به بررسی اختلال شخصیت مرزی از جنبه های گوناگون مفهوم، نشانه ها، علل و راه های درمان آن بپردازیم، پس با ما در ادامه مطلب همراه باشید. همچنین می توانید برای توضیحات بیشتر در این زمینه با مشاوران دکتر فکر تماس بگیرید.

اختلال شخصیت مرزی چیست؟

در جواب این سوال باید بگوییم این اختلال نوعی بیماری روحی و روانی می باشد که افراد به واسطه وجود آن در روابط عاطفی، دوستانه و خانوادگی خود از ثبات برخوردار نیستند. چنین افرادی در نحوه رفتار، شخصیت و بیان احساسات خود به طور آنی و لحظه ای دچار تغییر می شوند.

برای مثال این بیماران ممکن است به فردی خاص علاقمند شده و به او وابسته گردند ولی برای لحظه ای دچار حس تنفر نسبت به همان فرد شوند. بنابراین به طور کلی اختلال شخصیت مرزی باعث می شود افراد از ثبات در کارهای زندگی خود برخوردار نباشند. از لحاظ علم روانشناسی بیان می شود که این اختلال در مرز بین دو بیماری روان نژندی و روان پریشی قرار دارد.

بهتر است بدانیم که روان نژندی اختلالی رفتاری از نوع سراسیمگی است که پایه و اساس فیزیولوژیکی ندارد، یعنی فرد مبتلا به این بیماری بدون اینکه مشکلی جسمی داشته باشد سراسیمه بوده و به طور مداوم در زندگی خود منتظر رخ دادن بحران می باشد. روان پریشی نیز اختلالی روانی است که طی آن فرد توانایی تشخیص واقعیت از توهم را ندارد و ممکن است ساعت ها دچار هذیان گویی شود، همانطور که گفتیم اختلال شخصیت مرزی بیماری بین این دو نوع اختلال روانی می باشد.

متاسفانه آمار ابتلا به این بیماری در بین زنان بیشتر شایع است. لازم به ذکر است بیماری شخصیت مرزی بر طرز فکر افراد نسبت به خود و دیگران تاثیر می گذارد، یعنی ممکن است این بیماران نسبت به آنچه که هستند دچار توهم شده، احساس پوچی کنند و سرخورده شوند.

این افراد در زندگی خود پایداری و ثبات را احساس نمی کنند، به طور مداوم در حال تغییر اهداف هستند و حتی نسبت به وجود همیشگی اطرافیان در زندگی خود نیز دچار شک و تردید می شوند. این افراد از تنهایی و طرد شدن می ترسند به همین علت با رفتارهای نامتعادل سعی در نگه داشتن دیگران در زندگی خود دارند و اگر افراد مهم زندگی آنان را ترک کنند به شدت احساس پوچی خواهند کرد.

همچنین اختلال شخصیت مرزی باعث می شود که بیماران توانایی مدیریت احساسات خود را نداشته باشند. به طور کلی چنین اختلالی باعث به هم ریختن نظم زندگی روزمره بیماران می شود و متاسفانه بی نظمی در امور زندگی منجر به تغییر رفتار آن ها خواهد شد به نحوی که ممکن است با دیدن موضوعی که مثل سابق نیست به شدت دچار پرخاشگری شوند.

علل اختلال شخصیت مرزی

بهتر است بدانیم که این اختلال در دوران کودکی به وجود نمی آید و شروع بروز نشانه های آن معمولا در دوره بزرگسالی است به همین علت رخ دادن اتفاقات و به وجود آمدن عوامل مختلف از چند سال قبل در زندگی افراد زمینه ساز به وجود آمدن این بیماری و بروز نشانه های رفتاری می شوند. در ادامه مطلب به برخی از مهم ترین عوامل و علل ایجاد اختلال شخصیت مرزی اشاره می کنیم:

عامل ژنتیکی

با بررسی سابقه خانوادگی بیمارانی که دچار این اختلال هستند مشخص شده که امکان ارثی بودن و انتقال بیماری از طریق ماده ژنتیک بسیار زیاد است و اکثر افرادی که از این بیماری رنج می برند در خانواده خود کسانی را دارند که به این اختلال دچار هستند.

اختلالات مغزی

حساسیت بیش از حد سیستم عصبی نیز یکی از علل ایجاد این بیماری می باشد. همچنین جهش های ژنی که منجر به مشکلات مغزی می شوند نیز در به وجود آمدن اختلال شخصیت مرزی نقش دارند.

اتفاقات دوران بزرگسالی

درست است که بیان کردیم این بیماری می تواند ریشه در کودکی داشته باشد و سپس با شروع دوره بزرگسالی نشانه های آن بروز کند ولی ممکن است رخ دادن مکرر اتفاقات تلخ و ناگوار سنگین که تحمل آن ها در حد توان افراد نیست، شروع شکل گیری این بیماری در همان دوره بزرگسالی باشد و نشانه های وجود آن بعد از چند سال نمایان شود.

مشکلات دوران کودکی

یکی از عوامل مهم زمینه ساز ایجاد این بیماری روانی مشکلات کودکی است که اگر والدین و اطرافیان در برخورد با کودکان درست رفتار کنند می توان از به وجود آمدن اختلال شخصیت مرزی جلوگیری کرد. از جمله این مشکلات می توان به موارد زیر اشاره کرد:

مشکلات عاطفی

کودکان نیازمند بروز احساسات از جانب والدین نسبت به خود هستند. کمبود عاطفه زمینه ساز مشکلات بسیاری زیادی در کودکان می باشد. بنابراین والدینی که فرزندان را از ابراز احساسات و عواطف خود محروم می کنند باید منتظر به وجود آمدن انواع مشکلات روحی و روانی در کودکان خود باشند.

طرد شدن

والدین ممکن است به واسطه مشکلات شخصی که دارند کودکانشان را از خود طرد کنند و جملاتی را نیز برای این کار به زبان بیاورند. شک نکنید تمامی این رفتارها و الفاظی که والدین نسبت به کودکان خود به کار می گیرند در روحیه آنان تاثیر گذار است و حس عدم امنیت را به کودکان منتقل می کند. این کودکان به طور مدوام در زندگی خود برای طرد شدن و تنها ماندن نگران هستند و تصور می کنند بالاخره روزی می رسد که والدین آن ها از زندگی خود بیرون خواهند کرد.

بی توجهی والدین

بی توجهی با طرد شدن متفاوت است، طرد کردن به معنای دور کردن یک فرد از خود می باشد و بی توجهی به معنای بی تفاوت بودن نسبت به حضور افراد است. برخی از والدین طوری با فرزندان خود رفتار می کنند که انگار بود و نبود آن ها در زندگی تفاوتی ندارد و همین نوع رفتار موجب شکل گیری بیماری های روحی و خلاء های عاطفی در کودکان می شود.

تنبیه

انواع تنبیه های جسمی، محروم کردن کودکان از امکانات رفاهی و یا محروم کردن از احساس و عواطف می تواند یکی از علل ایجاد اختلال شخصیت مرزی باشد، زیرا این بیماران با دیدن وضعیت مشابه دوران کودکی خود و یا مرور خاطرات دچار تغییر رفتار آنی و لحظه ای می شوند.

دعوای والدین

متاسفانه والدینی که در معرض دید و حضور فرزندان خود به بحث و مشاجره و گاهی درگیری فیزیکی می پردازند، مستقیما بر روح و روان کودکان خود اثر منفی خواهند گذاشت. هیچ فردی درگیری و دعوای والدین خود را حتی با گذشت چندین سال فراموش نخواهد کرد و در این مواقع ممکن است دچار حس تنفر نسبت به یکی از والدین یا هر دو شود و با یادآوری خاطرات به طور لحظه ای احساس و رفتارش با والدین و یا دیگران تغییر کند.

طلاق والدین

یکی دیگر از عوامل زمینه ساز اختلال شخصیت مرزی، طلاق والدین یک فرد می باشد. این کودکان بعد از طلاق پدر و مادر خود دچار کمبود محبت می شوند، در زندگی وجود یکی از والدین را خالی می بینند و حتی ممکن است دچار مشکلات مالی شوند.

علائم اختلال شخصیت مرزی

نشانه های بروز این بیماری بسیار گسترده می باشد و تمام رفتارهای عاطفی، کاری و زندگی روزمره افراد را در بر می گیرد. همانطور که گفتیم نحوه رفتار چنین بیمارانی مرزی و لحظه ای بوده و در هر ثانیه می توانند دچار تغییر در حالات روحی و رفتاری خود شوند. در ادامه مطلب به برخی از نشانه های وجود این بیماری اشاره می کنیم:

روابط عاطفی ناپایدار

یکی از مهم ترین نشانه های اختلال شخصیت مرزی بی ثباتی در روابط عاطفی است، این افراد در روابط دوستانه، خانوادگی و عاشقانه خود توانایی کنترل احساسات را ندارند و در نتیجه دچار مشکل می شوند.

اقدامات پر خطر

برخی از چنین افرادی بدون هدف دچار تنش های هیجانی شده و در یک لحظه تصمیم به انجام کاری خطرناک و یا غیر عادی می گیرند، مثلا مواد مخدر مصرف می کنند، بی دلیل و بدون نیاز وسایل غیر ضروری و غیر مرتبط با خود را خریداری می کنند، رانندگی پر خطر انجام می دهند و یا اینکه روابط جنسی محافظت نشده با افرادی ناسالم برقرار می کنند.

پرخاشگری

بیماران اختلال شخصیت مرزی اگر هر آنچه که می خواهند باب میل آن ها نباشد، عصبانی و پرخاشگر خواهند شد، چنین رفتاری را در روابط عاطفی خود نیز به کار می برند.

خود زنی و خودکشی

گاهی اوقات این بیماران برای کسب حس ترحم دیگران و یا به دلیل وارد شدن فشارهای روحی فراوان اقدام به خود زنی و یا خودکشی می کنند، در برخی از موارد نیز فقط به انجام چنین کارهایی تظاهر خواهند کرد.

عدم اعتماد به نفس

همانطور که گفتیم بیماران اختلال شخصیت مرزی در طرز تفکر نسبت به خود و توانایی هایی که دارند نیز دچار مشکل می شوند، بنابراین این افراد از اعتماد به نفس بالایی برخوردار نیستند و در مقابل دیگران احساس حقارت خواهند کرد.

ترس از تنهایی و طرد شدن

مهم ترین عاملی که باعث بروز رفتارهای غیر متعادل این افراد در روابط با دیگران می شود، ترس از تنها ماندن و طرد شدن توسط اطرافیان است، این مشکل ریشه در کودکی بیماران دارد. چنین افرادی برای نگه داشتن عزیزان خود در زندگی دست به انجام هرکاری می زنند.

اختلال هویتی

متاسفانه یکی از نشانه های وجود اختلال شخصیت مرزی، شک افراد در هویت خود می باشد، آن ها برای لحظه ای درمورد آنچه که هستند دچار شک، تردید و گاهی فراموشی خواهند شد.

اضطراب بیش از حد

حس اضطراب و استرس ناشی از توهم بحران در زندگی، تنهایی و طرد شدن به طور مداوم با افراد بیمار همراه می باشد و غلبه کردن استرس به آن ها باعث تشدید بیماری روانی خواهد شد.

حملات روان پریشی

هذیان گویی و ایجاد توهم از جمله نشانه های ناشی از حملات روان پریشی است که در بیماران اختلال شخصیت مرزی نیز بروز می کند. هذیان گویی و دچار شدن این بیماران به توهم باعث ترسیدن و نگرانی اطرافیان آن ها می شود و در نتیجه زندگی این افراد با مشکل مواجه می گردد.

درمان اختلال شخصیت مرزی

درمان به موقع این بیماری بسیار مهم می باشد زیرا از بروز بیماری های روانی دیگر، اختلال در زندگی روزمره و پیشرفت کردن همین بیماری جلوگیری می شود. خوشبختانه روش های درمانی درمورد چنین بیمارانی نتایج مثبت دارد و فقط نیازمند اقدام به موقع می باشند، بنابراین توجه به نشانه ها برای تشخیص به موقع ضروری است. در ادامه مطلب روش های درمان این اختلال را بیان می کنیم:

روان درمانی

مهم ترین و اصلی ترین روش درمان اختلال شخصیت مرزی است و نیازمند مراجعه به مشاور و روانشناس می باشد، تشخیص نوع روش روان درمانی با متخصص خواهد بود. بیماران برای امید داشتن به روند درمان و شرکت در جلسات مشاوره ای نیازمند همراهی خانواده و دوستان خود هستند.

درمان دارویی

روشی کمکی است که برای برخی از بیماران لازم و ضروری نیست ولی بنا به تشخیص متخصص برای برخی از افراد دارو نیز در کنار روان درمانی تجویز می شود.

خلاصه مطلب

ما در این مقاله به بررسی اختلال شخصیت مرزی پرداختیم، مفهوم و نشانه های آن را بیان کردیم و همچنین علل ایجاد و راه های درمان این بیماری را توضیح دادیم. با توجه به اهمیت این اختلال و تاثیر گذاری آن در زندگی روزمره افراد، چنانچه به مشاوره تخصصی نیاز دارید، می توانید با مشاوران دکتر فکر تماس بگیرید.