نحوه برخورد با کودکان خجالتی

برای بسیاری از والدین نحوه برخورد با کودکان خجالتی یک دغدغه و مسئله مهم می باشد. چرا که کمرویی کودک می تواند نه تنها او در سنین خردسالی دچار محدودیت هایی نماید، بلکه در بزرگسالی نیز اثر گذار خواهد بود و توانایی های فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. به همین دلیل، روانشناسان توصیه می کنند که علت خجالتی بودن کودک از همان سنین پایین شناسایی و کنترل گردد. برای این منظور قصه درمانی و ده بازی درمانی برای کودکان خجالتی به عنوان موثرترین راه ها معرفی شده اند.

در این مقاله خواهیم دید که شیوه صحیح برخورد با کودکان خجالتی و روش های کاهش آن چیست. همچنین، چنانچه فرزند شما دارای ویژگی هایی همچون کمرویی، پرخاشگری، لجبازی، انزوا و … هستند، می توانید با مشاوره کودک دکتر فکر تماس گرفته و مشاوره تخصصی دریافت نمایید. 

 

شیوه های برخورد با کودکان خجالتی چه زمانی ضروری خواهد بود؟

کمرویی در کودکان یک امر عجیب و غریب یا نادر نیست. بسیاری از کودکان در سنین قبل از پیش دبستانی توان و تمایل چندانی برای تعامل با محیط و دیگران ندارند. به طوری که حدود 15 درصد از کودکان خجالتی می باشند.

مثلا وقتی به یک فرد نا آشنا یا جدید با آن ها احوالپرسی می کند، پشت پدر و مادر خود پنهان می شوند، به عقب حرکت می کنند، یا سرشان را به والدین می چسبانند. البته کمرویی بچه طیف وسیعی دارد و زمانی باید در تکاپوی برخورد با کودکان خجالتی برآمد که او را از سازگاری یا تعامل با همسالان بازدارد و یا از انجام فعالیت های اجتماعی بازدارد.

این ویژگی زمانی نگران کننده خواهد بود که سبب شود کود دوستان کمتری داشته باشد، عزت نفس او کاهش یابد، احساس تنهایی و بی اهمیتی نماید، ترس از قضاوت شدن به او اجازه ابراز وجود ندهد، در هنگام صحبت دچار لکنت، سرخ شدن و لرزش صدا گردد، برای در جمع نبودن کودک بهانه گیری باشد و در مجموع فرصت کمی برای کسب مهارت های اجتماعی داشته باشد.

نحوه برخورد با کودکان خجالتی

علیرغم طبیعی بودن بخشی از کمرویی کودکان کم سن و سال، اما نوع نگران کننده با گذشت زمان از بین نمی رود. به همین دلیل است که والدین حتما بایستی در برخورد با کودکان خجالتی دقت زیادی داشته و از شیوه های درست استفاده نماید. در زیر می توانید بخشی از مهم ترین توصیه های روانشناسی در این زمینه را مطالعه فرمایید.

به فرزند خود برچسب نزنید

ممکن است به یک مهمانی بروید یا با دوستان خود ملاقاتی داشته باشید. زمانی که دیگران به کودکتان سلام و احوالپرسی می کنند، او خود را در پشت پاهای شما پنهان می کند. احتمالا آن شخص یا اشخاص خواهند گفت ” خجالت میکشه یا خجالتیه” یا اینکه خودتان برای توجیه رفتار فرزندتان او خجالتی بنامید.

این یک واکنش و برخورد نامناسب با کودکان خجالتی است. به جای آن، ابتدا دیدگاه خود را تغییر دهید و به جای برچسب زدن به کودک، سعی کنید که به دیگران بفهانید که بچه کمی دیر صمیمی می شود و به تقویت اعتماد بنفس کودک بی اندیشید . یادمان باشد که القاب ما بسیار تاثیرگذارتر از آنچه که فکر می کنیم هستند و او خود را در تنگنای آن صفات می بیند.

در مورد تجربیات خجالتی بودن خود به او بگویید

هر چند که فرد خجالتی نباشید، احتمالا در زندگی خود مواقعی را که در آن احساس کمرویی داشته را تجربه کرده اید. گاهی این تجربیات را با فرزندان خود به اشتراک بگذارید. گاهی بهترین روش برای برخورد با کودکان خجالتی شیوه غیر مستقیم است و او را از عواقب و راه حل ها مطلع نمایید.

به کودک در یافتن دوست کمک نمایید

دوست یابی و برقراری ارتباط برای کودکان بویژه بچه های خجالتی دشوار و زمانبر است. دلیل آن هم ترس از چالش ها و فضاهای جدیدی است که بچه با آن ها آشنایی نداشته و از اعتماد بنفس کمی نیز برخوردار می باشد. از سوی دیگر، حتی برخورد با کودکان خجالتی و ایجاد صمیمت برای همسالان آسان نیست.

به همین دلیل، در مشاوره کودک توصیه می شود که او را در این امر کمک کنید. می توانید او را در محیط هایی قرار دهید که با بچه های همسن و سال بیشتری آشنا شوند.

به او یاری رسانیم تا بر ترس های خود غالب آید و در این مسیر او را مورد تشویق قرار دهید. حتی اگر تلاش او موفقیت آمیز نبود یا اقدام چشمگیری انجام نداد، او را سرزنش نکرده و همچنان به او بفهمانید که دوستش دارید.

او را به فعالیت های گروهی تشویق نمایید

یکی از از بهترین شیوه های برخورد با کودکان خجالتی قرار دادن آن ها در محیط هایی است که شانس گفتگو و تعامل بالاتری دارند. در این صورت به نوعی مجبور به هم صحبتی خواهند شد و حتی می توانند از همسالان خود نحوه صحبت و عملکرد را یاد بگیرند.

اگر در سن قبل از پیش دبستانی است، او را در مهد کودک ثبت نام کنید. اگر در سن پیش دبستانی یا دبستان می باشد، در ورزش هایی همچون والیبال، فوتبال، دو چرخه سواری، و … قرار دهید. کارهای تیمی تاثیر بسزایی در کشف توانایی ها و بالا بردن ظرفیت در مقابل شکست ها داشته و حتی ترس از مدرسه را کاهش می دهد.

محول کردن وظیفه های همسو با توانایی ها و استعدادهای کودک

با واگذار کردن کارها و وظیفه هایی که می دانید کودکتان از عهده آن ها بر می آید، به او اعتماد بنفس می دهد. گاهی درگیر کردن بچه در شرایطی که نتیجه آن شکست است، باعث کسب تجربه های ناخوشایند و  استرس کودکان خواهد شد و او احساس سرخوردگی می کند.

برای این امر لازم است که ابتدا علایق او را شناسایی کرده و یا حتی از او بپرسید که دوست دارد چه کاری را انجام دهد. البته هیچ گاه او را مجبور نکنید و سطح انتظارات خود زیاد بالا نبرید.

 

به منظور آشنایی با نحوه برخورد با کودکان طلاق در مدرسه وارد لینک شوید

 

علت خجالتی بودن کودک

 روانشناسان علت خجالتی بودن کودک را ناشی از چند مورد می دانند که در ادامه آن ها را شرح داده ایم.

• ژنتیک: بخشی از کمرویی کودک ناشی از ساختارهای ژنتیکی است و فرد آن ها را از والدین به ارث می برد.

• شخصیت: برخی از خردسالان و کودکان دارای شخصی حساس و احساسی هستند و این جزء ویژگی های شخصیتی آن ها است.

• تعامل نامناسب والدین: پدر و مادرانی که به صورت مستبدانه برخورد می کنند یا بیش از حد محافظه کار هستند، اجازه تجربه و رشد مهارت های اجتماعی را به کودک خود نمی دهند.

• رفتار آموخته شده: گاهی والدین کودک خجالتی هستند و به یک الگو برای فرزند تبدیل می شوند.

• روابط خانوادگی نا ایمن: اگر فرزند دلبستگی ایمن را تجربه نکند یا فتارهایی را تجربه کند که سبب ایجاد اضطراب در او گردد..

• عدم تعاملات اجتماعی: اگر در چند سال اول زندیگ میزان تعامل با جامعه و همسالان کم باشد، مهارت های اجتماعی کم می شود.

• انتقاد شدید : اگر کودک توسط پدر، مادر، خواهر یا برادر دائما مورد انتقاد یا سرزنش قرار گیرد، دچار خجالتی خواهد شد.

• بیم داشتن نسبت شکست: چنانچه کودک فراتر از توانایی ها و استعدادهایش مورد محک قرار گرفته و مورد سنجش قرار گیرد، تحت فشار قرار خواهد گرفت.

اگر می خواهید بدانید که علت شب ادراری کودکان چیست بر روی لینک کلیک فرمایید

بازی درمانی برای کودکان خجالتی

در روانشناسی نوین، تاثیر بازی درمانی برای کودکان خجالتی بسیار چشمگیر شناخته شده است. چرا که کودک در این پروسه اجازه بروز خواهد داشت.

به طوری که بازی درمانگران تاثیر آن را در چند بخش رشد خود، پختگی و رشد ارتباط دسته بندی می کنند. به طور کلی، بازی کردن افزایش مهارت های حرکتی، شناختی، حل مسئله، شناخت محیط و از همه مهم تر همکاری و همدلی را به ارمغان می آورد. کودک در حین بازی یاد می گیرد که چگونه با ناسازگاری ها برخورد نماید.

همچنین، او می آموزد که با گوشه گیری از برخی شادی ها و لذت ها محروم خواهد بود و دیگر دوست ندارد که تنها یک تماشاگر باشد. از سوی دیگر، انفعال بتدریج تبدیل به تمایل برای انجام فعالیت خواهد شد و نسبت به خود یک احساس مثبت پیدا می کند. روانشناسان معتقدند که برای برخورد با کودکان خجالتی از بازی مختلفی استفاده شود که برای وی هیجان برانگیز، لذت بخش و جالب باشد.

ده بازی برای کودکان خجالتی

با توجه به توضیحاتی که در مورد نقش بازی درمانی برای کودکان خجالتی ذکر شد، خوب است که با بهترین بازی ها در این زمینه آشنا شویم.

1. داستان سرایی: او را تشویق به خلق داستان و بیان آن کنید. حتی می توانید از ابزارهایی همچون عروسک یا نقاضی نیز بهره ببرید تا او اشتیاق بیشتری برای انجام این کار داشته باشد. همچنین، نقل لطیفه، شعر و معما نیز سازنده خواهد بود.
2. بازی پرسش و پاسخ: سوالات ساده و جذابی را تهیه و از او بپرسید. البته بهتر است که این کار دو طرفه باشد و او نیز از شما سوال بپرسد.
3. بازی مصاحبه تلویزیونی: از او بخواهید که نقش مصاحبه کننده را بازی کند و با استفاده از ابزارهای ساده یا میکروفن اسباب بازی از شما و بقیه اعضا مصاحبه بگیرد. حتی می توانید از او فیلم بگیرید تا بعدا آن را مشاده نماید.
4. مسابقه گویندگی: اگر خواندن بلد است، متنی برای او بنویسید و او را تشویق نمایید تا آن را با ژست مناسب از حفظ بگوید. بهتر است این کار را در محیط خانه و برای افرادی که با آن ها مانوس می باشد انجام گیرد.
5. معلم بازی: او نقش یک معلم را بازی می کند که باید با دانش آموزان متعددی سر و کار داشته باشید. اجازه دهید که راهکارهای خود را در این باره ابراز نماید.
6. کامل کردن جمله: یک یا چند جمله ناقص به او بدهید و از او بخواهید آن را کامل نماید.
7. تکمیل شعر: یک شعر ساده و کودکانه را بخوانید و از او بخواهید که آن را با قافیه های مناسب تکمیل کند.
8. خندان بقیه: از او بخواهد که با کارها یا حرکات مختلف کاری کند که بقیه خنده شان بگیرد. اما قانون این باشد که کسی نخند و مقاومت نماید.
9. کامل کردن داستان: یک داستان برای او بگویید و او آن را با تخیل خود کامل کند. می توانید از تصاویر نیز استفاده نمایید و او بر اساس آن داستان را حدس بزند.
10. بازیگری: یک سناریو طراحی کرده و هر کدام نقشی را ایفا نماید. این بار هم می توانید از دوربین و فیلم برداری برای ثبت لحظات استفاده نمایید.

جهت اطلاع از علائم کودک بیش فعال وارد لینک شوید

قصه درمانی برای کودکان خجالتی

یکی از مزایایی که قصه درمانی را جزء راه های برخورد با کودکان خجالتی قرار می دهد، تقویت قوه تخیل اوست. والدینی که برای فرزند خود قصه می خوانند، به او در غلبه بر ترس و اضطراب کمک می کنند. کودک گاهی خود را جای شخصیت های داستان قرار داده و با آن ها ارتباط برقرار می کند.

توجه داشته باشید که قصه نباید بسار طولانی باشد و یا موضوع آن خارج از دنیای کودکانه باشد. در مقابل قصه هایی بگویید که او را واردار به فعالیت و گفتگو نماید. همچنین، استفاده از اسباب بازی و عروسک ها می تواند به اثر بخشی هر چه بیشتر قصه درمانی برای کودکان خجالتی کمک کند

خلاصه مطالب

در این مقاله تلاش کردیم تا با بررسی نحوه برخورد با کودکان خجالتی به والدین در مقابله با چنین مواردی یاری رسانیم. همچنین با یادآوری علت ، درباره قصه درمانی و بازی درمانی برای کودکان خجالتی نیز توضیحاتی را ارائه نمودیم.

با این وجود، چنانچه فرزندتان دارای ویژگی هایی است که می توان آینده و بزرگسالی او را تحت تاثیر قرار دهد، بهتر است که حتما از روانشناسان و مشاوران کودک راهنمایی بگیرید. همکاران ما در تمامی روزهای هفته از ساعت 8 صبح الی 12 شب پاسخگوی تمامی سوالات والدین گرامی خواهند بود.