مهارت تصمیم گیری چیست؟ + انواع و مراحل آن

زندگی همه ما پر از اتفاقاتی است که نیاز به مهارت تصمیم گیری دارند و برای تداوم یافتن و ادامه زندگی باید یکی از راه های پیش رو در هر موضوع انتخاب شود. همین انتخاب سرنوشت هر فرد را مشخص می کند، تصمیم های درست موجب پیشرفت می شوند و انتخاب های اشتباه فرد را از فرصت های خوب زندگی محروم می کنند. شکست خوردن در چند تصمیم به معنای باختن در زندگی نیست بلکه می توان از اشتباهات خود تجربه کسب کرد، مهارت درست تصمیم گرفتن را آموخت و در انتخاب های بعدی گزینه درست را انتخاب کرد.

بنابراین پیشرفت، شکست، اعتماد به نفس و یا ناامیدی همه ما در تناسب با تصمیماتی است که در جریان زندگی می گیریم. ما در این مقاله قصد داریم به بررسی موضوع مهم مهارت تصمیم گیری بپردازیم، انواع آن را بیان کنیم، به مراحل یک انتخاب و تصمیم درست اشاره کنیم و راه های تقویت کردن این مهارت را توضیح دهیم، پس با ما در ادامه مطلب همراه باشید. همچنین می توانید برای توضیحات بیشتر با مشاوران دکتر فکر تماس بگیرید.

مهارت تصمیم گیری چیست؟

بهتر است بدانیم که این مهارت در واقع نوعی مهارت ذهنی و شناختی است که موجب قدرت بخشیدن به افراد برای انتخاب راه حل یا گزینه درست از بین چند گزینه یا چند راه حل برای یک موضوع مشخص، در زمان درست، به موقع و بدون از دست رفتن فرصت ها می شود. چرا می گوییم مهارتی که موجب قدرت بخشیدن برای انتخاب گزینه های درست؟ به دلیل اینکه افراد دارای مهارت در تصمیم گیری آنقدر تبحر دارند که کمتر در تصمیم ها و انتخاب های خود دچار خطا می شوند.

بنابراین مهارت تصمیم گیری یک مهارت مدیریتی است که باعث می شود در مواقع حساس که زمان مهم است فرد بتواند تمرکز خود را مدیریت کند، بر احساس و هیجان لحظه ای خود غلبه داشته باشد و برای آینده و رسیدن به زندگی موفق بهترین تصمیم را بگیرد. همانطور که گفتیم همه انسان ها برای پیش بردن زندگی خود در همه مراحل شغلی، تحصیلی، عاطفی و… نیاز به تصمیم گیری دارند ولی هر تصمیم گرفتنی، مهارت محسوب نمی شود.

فردی در تصمیم گیری مهارت دارد که در مواقع حساس بر خود مسلط باشد، احساسات را در انتخاب های خود دخالت ندهد و منطقی بهترین گزینه را انتخاب کند. بهتر است بدانیم افرادی که مهارت تصمیم گیری ندارند در مواقعی که باید برای یک موضوع راهی را انتخاب کنند و تصمیم بگیرند دچار تردید می شوند، می ترسند، استرس به آن ها دست می دهد و افکار منفی به ذهنشان هجوم می آورند، از دلایل چنین اتفاقاتی می توان به عدم اعتماد به نفس، متکی بودن به دیگران و ترس از شکست های گذشته اشاره کرد.

گاهی اوقات به دلیل فشارهای وارد شده از جانب مشکلات زندگی، افراد تمرکز خود را از دست داده و قدرت تصمیم گیری درست را ندارند. یکی از عواملی که موجب می شود شما در مواقع حساس بهترین انتخاب را داشته باشید، تمرکز بالا می باشد. بهتر است بدانیم که هر انتخاب درستی که افراد در زندگی خود می گیرند علاوه بر اینکه مهارت تصمیم گیری را کسب می کنند، موفقیت هم برای آن ها حاصل می شود.

در واقع مهارت تصمیم گیری یکی از عوامل رسیدن به موفقیت است. بنابراین متوجه شدیم که مهارت در تصمیم گرفتن نوعی قدرت ذهنی و مدیریتی است که به افراد قدرت انتخاب درست در مواقع حساس را می دهد. به دلیل اهمیت این موضوع در رسیدن به موفقیت و زندگی ایده آل بهتر است همه ما چنین مهارتی را کسب کنیم.

انواع مهارت تصمیم گیری

به دلیل اینکه افراد تصمیماتی که در زندگی می گیرند مربوط به موضوعات متفاوتی است، در ادامه مطلب به بررسی انواع تصمیم گیری می پردازیم:

تقدیر

در این نوع از تصمیم گیری افراد تمامی زندگی خود را به قضا و قدر سپرده و اعتقاد دارند که زندگی از پیش تعیین شده و آن ها هر چقدر هم که تلاش کنند نتیجه ای نخواهند گرفت، پس برای کسب مهارت تصمیم گیری اقدامی انجام نمی دهند، برای انتخاب های خود تحقیق نمی کنند و بدون فکر کردن یک گزینه را از میان گزینه های پیش روی خود انتخاب می کنند.

احساسی

برخی از افراد قلب خود را بر ذهن مقدم می دانند و در تصمیم گیری هایشان حق انتخاب را به احساس خود می دهند. این افراد معمولا بعد از انتخاب های اشتباهی که انجام می دهند پشیمان می شوند ولی ممکن است مجددا در انتخاب های بعدی احساسی تصمیم بگیرند و این روند برای چندین بار و یا برای همیشه ادامه داشته باشد.

برای اطلاع از مشاوره فردی بر روی لینک کلیک کنید.

دنبال کننده

عده ای از افراد هم هستند که به دلیل عدم عزت نفس، ترس و یا نداشتن قدرت نه گفتن به دیگران، مطیع انتظارات و تصمیمات اطرافیان خود هستند و هر آنچه که آن ها بگویند را انجام خواهند داد. چنین افرادی به تدریج دچار سرخوردگی می شوند و به آن ها تلقین می شود که قدرت تصمیم گیری ندارند و نمی توانند به تنهایی برای موضوعات زندگی خود از بین راه هایی که پیش رو دارند، یک گزینه را انتخاب کنند. توصیه می شود این افراد با مراجعه به مشاور مشکل خود را کنترل و درمان کنند.

اضطراری

برخی از افراد هم به محض اینکه در موقعیت های حساس به آن ها فشار وارد شده، دچار اضطراب می شوند و خود را برای تحمل چنین موقعیت هایی ناتوان می دانند، به سرعت، بدون تفکر و تحقیق تصمیم می گیرند و به اصطلاح از چنین موقعیت هایی فرار می کنند. افرادی که تصمیم گیری های اضطراری دارند فرصت های خوب زندگی را از دست داده و به تدریج از مسیر موفقیت دور می شوند.

هیجانی

تصمیم گیری هایی که بدون فکر و بررسی انجام می شوند هیجانی هستند ولی ترسی در آن ها راه ندارد، یعنی به دلیل هیجان لحظه ای که به آن ها دست داده یک گزینه را انتخاب می کنند. مهارت تصمیم گیری به معنای تسلط به خود برای کنترل هیجان و افزایش میزان تمرکز است تا فرد بتواند منطقی تصمیم بگیرد ولی متاسفانه در تصمیم گیری های هیجانی، تفکری وجود ندارد.

اجتنابی

برخی از افراد هم در مواقعی که نیاز به انتخاب کردن دارند، از تصمیم گیری اجتناب می کنند و انجام کارهای خود را به زمانی نامعلوم موکول خواهند کرد. چنین افرادی به مرحله از زندگی می رسند که فرصت های خوب را از دست داده و موفقیت از آن ها دور می شود.

منطقی

بهترین نوع تصمیم گیری، از نوع منطقی می باشد. افرادی که انتخاب های منطقی دارند، همه گزینه ها را به خوبی بررسی می کنند، تحقیق انجام می دهند، احساسات را بر عقل خود غلبه نمی دهند و هیجان های لحظه ای را کنترل خواهند کرد. بنابراین افراد موفق کسانی هستند که تصمیمات منطقی می گیرند.

برای اطلاع از موضوع خودباوری بر وری لینک کلیک کنید.

مراحل تصمیم گیری درست

زمانی که افراد مهارت تصمیم گیری را کسب می کنند، برای انتخاب های خود یکسری مراحل را طی می کنند تا به درست ترین تصمیم برسند و راه رسیدن به موفقیت را هموار کنند. در ادامه مطلب به مراحل تصمیم گیری درست اشاره می کنیم:

شناخت دقیق موضوع

در این مرحله موضوعی که می خواهید درمورد آن تصمیم گیری کنید را باید به خوبی بشناسید و نباید هیچ تصمیم آنی برای انجام کارهایی که شناختی از آن ها ندارید، بگیرید. تا زمانی که اصل موضوع برای شما شفاف نباشد به هر میزان که درمورد گزینه ها و راه حل ها تحقیق و بررسی کنید بازهم تردید به ذهن شما راه پیدا می کند، پس در ابتدای کار موضوع را خوب بشناسید.

بررسی و جمع آوری اطلاعات

مرحله دوم در کسب مهارت تصمیم گیری بعد از اینکه موضوع مورد نظر را به خوبی شناسایی کردید باید درمورد آن تحقیق و بررسی کنید، همه جوانب امر را بسنجید و اصل موضوع را با شرایط زندگی خود و اهدافی که دارید مقایسه کنید. همانطور که گفتیم نباید کاری کنید که با تصمیم های اشتباه فرصت های خوب زندگی را از دست دهید. یکی از راه هایی که شما را در این فرصت ها موفق می کند ارتباط دادن و مقایسه کردن موضوع مورد نظر با اهداف شما می باشد.

در نظر گرفتن گزینه های مختلف

بعد از اینکه موضوع مورد تصمیم را به خوبی بررسی کردید و جوانب و کلیت آن را با اهداف خود تطابق دادید باید تمام گزینه ها و راه حل های ساده تا پیچیده را در نظر بگیرید و همه آن ها را به صورت جداگانه بررسی کنید. این کار نیازمند صرف وقت و تمرکز می باشد. هیچ گاه تصمیم های خود را عجولانه نگیرید و نداشتن وقت را بهانه نکنید زیرا پشیمانی بعد از تصمیم گیری اشتباه سودی ندارد و جبران پذیر نیست.

انتخاب بهترین گزینه

مرحله بعدی در کسب مهارت تصمیم گیری این است که از بین راه حل ها و گزینه های احتمالی که بررسی کردید، بهترین گزینه که با شرایط و اهداف شما بیشترین تناسب را دارد انتخاب کنید. در این مواقع احساس خود را بر منطق مقدم ندانید و کاملا منطقی بهترین راه را انتخاب کنید.

اقدام کردن

برخی از افراد تا مرحله انتخاب گزینه و راه حل پیش می روند ولی اقدامی در جهت تصمیمی که گرفته اند انجام نمی دهند. در این مواقع چنین افرادی باید به خود تلقین کنند که با بررسی و تحقیق به این نتیجه رسیده اند و نباید ترسی به دل راه بدهند، اعتماد به نفس خود را بالا برده و در جهت انجام آن کار قدم بردارند. همچنین برای حل این مشکل می توانند به مشاور و روانشناس مراجعه کنند.

بررسی نتیجه کار

برای اینکه بدانید نتیجه تصمیمی که گرفته اید واقعا با اهداف شما متناسب است و همان نتیجه ای می باشد که شما انتظار داشتید، باید به بررسی نتایج حاصل از تصمیم گیری خود بپردازید. در غیر این صورت متوجه نخواهید شد که آیا مهارت تصمیم گیری را درست کسب کردید یا نه.

نحوه تقویت مهارت تصمیم گیری

کسب مهارت در تصمیم گیری نیازمند تقویت و ارتقاء بخشیدن هم می باشد، به همین دلیل در ادامه مطلب به برخی از راه های تقویت مهارت تصمیم گیری می پردازیم:

غلبه بر افکار منفی

برخی از افراد به دلیل تصمیمات اشتباهی که در گذشته گرفته اند، عدم اعتماد به نفس و یا متکی بودن به دیگران در هنگام تصمیم گیری افکار منفی به ذهنشان هجوم می آورند و مانع از تمرکز کافی می شوند. در این مواقع باید با روش های اصولی بر چنین افکار منفی غلبه کرد. هرچقدر هم که در گذشته اشتباه رخ داده باشد ولی فعلا فرصت برای جبران وجود دارد.

یادداشت کردن تصمیمات گرفته شده

باید تمامی تصمیمات درست و اشتباه خود را چه ساده و چه تاثیر گذار یادداشت کرده و از آن ها تجربه کسب کنید. همچنین با این کار از تصمیمات درست خود انگیزه می گیرید و متوجه می شوید که شما هم توانایی انتخاب های به موقع و درست را دارید.

صرف وقت و انرژی

همانطور که گفتیم برای کسب و تقویت مهارت تصمیم گیری باید بهانه نداشتن وقت را کنار بگذارید و برای تصمیماتی که قرار است آینده شما را بسازند وقت صرف کنید. عجله داشتن در انجام هر کاری موجب عدم تمرکز و بی دقتی خواهد شد، پس از این کار دوری کنید.

تمرین کردن

از بررسی کردن تصمیمات ساده، کوچک و بی تاثیر شروع کرده و تحقیق و سنجش موضوعات را تمرین کنید. تا زمانی که وارد گود نشوید و تمرین نکنید مهارت تصمیم گیری در شما تقویت نخواهد شد.

ارتباط دادن راه حل ها با اهداف

همانطور که گفتیم باید بین گزینه ای که در نهایت انتخاب می کنید با اهداف شما در زندگی تناسب و ارتباط مستقیم وجود داشته باشد، بنابراین تمامی گزینه ها و راه حل های احتمالی باید بررسی و سنجیده شوند.

تقویت اعتماد به نفس

مطیع نبودن در برابر انتظارات و خواسته های دیگران نیازمند تقویت اعتماد به نفس می باشد. شما باید یاد بگیرید که توانایی های فردی خاص خود را دارید و برای تصمیم گیری در زندگی نیازی ندارید که از خواسته های دیگران پیروی کنید، بلکه می توانید از آن ها در صورت لزوم راهنمایی بگیرید.

تعهد نسبت به نتیجه کار

نتیجه تصمیمی که گرفتید را قبول کنید، اگر شکست خوردید انکار نکنید، ناامید نشوید، از شکست خود تجربه کسب کنید و در آینده برای تصمیمات جدید از آن ها استفاده کنید. کسی بازنده است که در برابر شکست های خود مغلوب شود.

خلاصه مطلب

ما در این مقاله به بررسی نحوه کسب مهارت تصمیم گیری پرداختیم، انواع تصمیم گیری ها را بیان کردیم و راه های تقویت این مهارت را توضیح دادیم. همانطور که گفتیم تصمیم گیری درست برای رسیدن به موفقیت و زندگی ایده آل ضروری می باشد. چنانچه در رابطه با این موضوع به مشاوره تخصصی نیاز دارید، می توانید با مشاوران دکتر فکر تماس بگیرید.