نشانه های اعتیاد به الکل + روش درمان

علیرغم عقیده بسیاری از افراد، اعتیاد به الکل می تواند اثرات تخریبی همسانی با سایر مواد مخدر داشته باشد. چرا که اثرات کوتاه مدت و بلند مدت اعتیاد به الکل نه تنها سبب آسیب به بخش های مختلف بدن می شود، بلکه از نظر روانی و اجتماعی نیز خطرآفرین می باشد. از این رو، آگاهی بخشی در این مورد و آموزش در مورد تعریف و نشانه های اعتیاد به الکل و روش های درمان آن برای پیگیری از رواج هر چه بیشتر آن ضروری است.

در ادامه قصد داریم تا با ذکر نشانه های اعتیاد به الکل، شما را با تمامی آسیب ها در جنبه های مختلف مصرف آن آشنا کنیم. همچنین، اگر خود یا اطرافیانتان با چنین مسئله ایی دست و پنجه نرم می کنید، می توانید با کارشناسان و مشاوران حوزه ترک اعتیاد دکتر فکر تماس حاصل کرده و راهنمایی های لازم را جهت تشخیص و ترک اعتیاد به الکل دریافت نمایید. 

تعریف اعتیاد به الکل

زمانی که سخن از آسیب اعتیاد به میان می آید غالبا تصور و تفکر عمومی به سمت مواد مخدر می رود. این در حالی است که اعتیاد به الکل که منجر به اختلالات و پیامدهای منفی اجتماعی، خانوادگی و جسمی خواهد شد، حالتی پیش رونده دارد و ترک آن بسیار دشوار خواهد بود.

در واقع اعتیاد به الکل زمانی رخ می دهد که فرد به نوشیدن آن وابسته شده و با وجود آگاهی و مشاهده تاثیرات منفی آن، همچنان اصرار به مصرف داشته باشد. جنسیت، سن، قد، وزن، سلامتی، حجم غذای موجود در معده، و مقدار الکل مصرف شده همگی در میزان عوارض مشروب بر شخص تاثیر دارند.

از منظر علمی زمانی که الکل وارد بدن می شود، ۲۰ درصد آن سریعا توسط بدن و ۸۰ درصد دیگر از طریق روده کوچک جذب می گردد. سپس، قلب الکل جذب شده را به قسمت های مختلف بدن پمپاژ و به مهترین بخش ها اعم از سیستم عصبی و مغز منتقل می کند.

این ترکیب قادر است تا در فعالیت های بین سلول های عصبی و سلول های دیگر تداخل ایجاد نماید. این موارد بر روی رفتار، کلام، قضاوت و مکانیسم بدن تغییراتی ایجاد می کنند و صدمات دیگری را به همراه خواهند داشت که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد. 

مراحل اعتیاد به الکل چیست؟

اعتیاد به الکل یک شبه و در یک روز اتفاق نمی‌افتد. بلکه فرد طی مراحلی رفته رفته نسبت به آن وابسته می شود و اعتیاد شکل می گیرد. از سوی دیگر، بازه زمانی بروز نشانه های اعتیاد به الکل از شخصی به شخص دیگر متفاوت است. اما به طور کلی مراحل اعتیاد به این ماده را می توان در ۴ گام تعریف کرد.

مرحله اول: استفاده کم و گاه به گاه از الکل

شخص به دلایل متفاوتی به سمت مصرف الکل تحریک می شود. اما نوشیدن آن پیوسته و منظم نبوده و گاهاً با پرهیز همراه است. برای مثال، ممکن است، به خاطر کم شدن درد، فراموش کردن مشکل یا برطرف کردن حس کنجکاوی به سمت مصرف و تجربه آن کشیده شود.

مرحله دوم: تعداد دفعات نوشیدن الکل

به تدریج علاقه به نوشیدن افزایش یافته و مثلاً به بهانه های مختلفی مانند مهمانی ها، دورهمی های دوستانه، رفع خستگی، فرار از تنهایی و … این ماده مصرف می شود. هرچقدر تعداد دفعات نوشیدن منظم تر باشد، میزان وابستگی نیز بالاتر خواهد بود و شخص اعتیاد به الکل نزدیک‌تر می‌شود.

مرحله ۳: نوشیدن مسئله زا

در این گام مصرف به صورت مکرر و کنترل نشده در خواهد آمد و آثار سوء مصرف در زندگی شخصی و اجتماعی فرد بروز می کند. به همین دلیل اگر تصمیم به ترک الکل گرفته شود، به دلیل تجربه حالاتی همچون افسردگی، اضطراب و کم خوابی دشوار خواهد بود. 

همچنین، ممکن است در اثر نوشیدن زیاد احساس بیماری به فرد است و در اثر لذت بیش از حد کنترل برخی رفتارها از توان خارج باشد. علائمی همچون عدم برقراری روابط درست، کم شدن فعالیت های اجتماعی، تغییر ناگهانی دوستان ( از نشانه های مهم مصرف مواد در نوجوانان ) و اختلال در ایجاد ارتباط با غریبه ها در این مرحله به وضوح مشاهده می شود.

مرحله ۴: وابستگی به الکل

اعتیاد به الکل را به دو گونه تعریف می کنند، وابستگی و اعتیاد. در این مرحله وابستگی به الکل را نشان می دهد به طوری که شخص از تاثیرات نامطلوب آن آگاه است اما نمی‌تواند بر مصرف خود کنترل داشته باشد. به علاوه اگر پیشگیری صورت نگیرد میل به نوشیدن بیشتر بالا خواهد رفت. از علائم این مرحله می توان به حالت تهوع، لرزش بدن، عرق کردن زیاد، تحریک پذیری بالا، تپش سریع قلب و مشکل در خواب اشاره کرد.

مرحله ۵: اعتیاد به الکل

در این گام مصرف از حالت وابستگی خارج شده و به شکل اعتیاد در می آید. یعنی دیگر نوشیدن به قصد لذت انجام نمی شود، بلکه بر اساس تعریف اعتیاد الکل تنها به دلیل نیاز جسمی و روانی تمایل بیش از پیش خواهد شد. به طوری که فرد نمی تواند در مقابل مصرف نکردن تسلیم شود و در هر زمان و هر کجا که لازم باشد بایستی حتما آن را بنوشد. همچنین زوال عقلی نیز اتفاق می افتد.

نشانه های اعتیاد به الکل

نشانه های اعتیاد الکل را می توان در جوانب مختلف فیزیکی و روانی در دسته بندی نمود. در زیر می توانید این نشانه ها را به طور خلاصه مشاهده فرمایید.

• راه رفتن آهسته و تلو تلو خوردن
•  به هم خوردن نظم خواب ( خواب کم یا بیش از حد)
• مشاهده کبودی یا علائم غیر قابل توضیح
• کاهش سریع وزن بدن
• چشمهای براق و قرمز
•  سردی کف دست یا عرق کردن آن
•  پف کردن، سرخ شدن یا رنگ پریدگی صورت
•  استفراغ، حالت تهوع و تعریق بیش از حد
•  کم شدن انرژی
•  اضطراب و افسردگی
•  بی اهمیتی به ظاهر یا بهداشت

اعتیاد الکل چه زمانی خطرناک میشود؟

همانطور که در تعریف مراحل اعتیاد الکل ذکر شد، شدت و میزان کشش و اعتیاد در هر مرحله متفاوت است. اما اگر خود یا اطرافیانتان علائم زیر را نشان می دهید، وارد مرحله خطرناک و هشداردهنده ایی شده‌اید که بایستی هر چه سریعتر برای درمان و بهبودی اقدام گردد.

• نوشیدن افراطی و مکرر
•  عدم مسئولیت‌پذیری در انجام وظایف یا تعهدات محل کار، خانه یا مدرسه به دلیل درباره اولویت قرار دادن نوشیدن الکل
•  بیشتر شدن تاثیرات منفی آن بر روی روابط اجتماعی و وضعیت مالی یا سلامتی
•  نوشیدن الکل در موقعیت های پرخطر همچون رانندگی
•  بروز علائم فیزیکی و روانی در زمان تلاش برای ترک الکل
•  بی میلی به فعالیتهای مورد علاقه و میز انزوا
•  دروغگویی، پرخاشگری، بد اخلاقی و بد گمانی
•  حس بیش از حد برای نوشیدن الکل در اول صبح

انواع نوشیدنی های الکلی را بشناسید

نوشیدنی های الکی در اقسام و انواع گوناگون وجود دارند و در هر کدام درصد الکل متغیر است. از جمله این نوشیدنی ها می توان به موارد زیر اشاره کرد.

• ودکا: از قویترین نوشیدنی های الکلی با ۴۰-۵۰% الکل
• آبجو: از پر مصرف ترین نوشیدنی های الکی با ۴ – ۶% الکل ( که البته غلط های بیشتر آن نیز موجود است)
• شراب: میزان الکل در نوع استاندارد آن کمتر از ۱۴۵ و در شراب گازدار ۱۰-۱۲% می باشد
• مید: متشکل از آب و عسل تخمیر شده. الکل آن از ۱۰-۱۴%

دلایل روی آوردن به الکل

دلایل مختلفی می تواند سابقه روی آوری به مصرف الکل شود. این علت ها از شخصی به شخص دیگر متغیر هستند. اما دانشمندان اصلی‌ترین دلایل اعتیاد الکل را در موارد زیر جستجو می کند.

• ژنتیک و وراثت
•  رویدادها و اختلالاتی که در دوران کودکی رخ داده اند
•  فراموش کردن شکست های عشقی و عاطفی یا تلاش برای تصویر آنها
•  آزارهای جسمی یا جنسی
•  داشتن سابقه خانوادگی در مصرف الکل
•  مشکلات روحی و روانی همچون غم و اندوه، یا افسردگی

اثرات کوتاه مدت اعتیاد به الکل

برخی از از حالات و اثرات ناشی از مصرف الکل به ساعات یا روزهای ابتدایی پس از نوشیدن اختصاص دارد. مسلما طول عمر و میزان تخریب اثرات کوتاه مدت اعتیاد به الکل کمتر می باشد، اما با مصرف بیشتر مستعد تبدیل شدن به مشکلات عمیق تر خواهند بود. این اثرات عبارتند از:

•  احساس سرخوشی زیاد
•  احساس سرگیجه
•  کاهش کنترل حرکات
•  احساس آرامش و خواب آلودگی
• هذیان یا گفتارهای نامفهوم
•  اسهال و استفراغ
•  تهوع
•  تغییر در مهارت های شنیداری، بینایی و ادرار
•  عدم تمرکز و مشکل در تصمیم گیری
•  مسمومیت
• برقراری رابطه های جنسی پر خطر و غیر قانونی

اثرات طولانی مدت اعتیاد به الکل

نوشیدن در مصرف منظم و مکرر الکل منجر به اختلالات و آسیب های جسمی و روحی ماندگار خواهد شد. منظور از نوشیدن مکرر و بی‌رویه بر اساس تحقیقات، نوشیدن چهار بار در روز یا ۱۴ الی ۱۵ مرتبه در هفته برای آقایان، ۳ بار در روز و ۷-۸ بار در هفته برای خانم ها می باشد. در این صورت احتمال بروز آسیب های زیر بسیار زیاد خواهد بود.

آسیب به کبد

از آنجا که الکل یک نوع سم به شمار می‌رود، کبد این سم را از بدن خارج می کند. اما زمانی که نوشیدن بیش از حد اتفاق بیفتد از توان کبد برای انجام این کار کاسته خواهد شد و به تدریج الکل سبب کشتن سلول های کبدی می گردد. به علاوه پیدایش زخم هایی در این ناحیه به نام سیروز و همچنین بیماری کبد چرب از اثرات کوتاه مدت اعتیاد به الکل خواهند بود.

بیماری قلبی

الکل سبب افزایش احتمال لخته شدن خون، بالا رفتن چربی خون و همچنین کلسترول در بدن می شود. به طوری که تحقیقات نشان می دهد مصرف کنندگان الکل در پمپاژ خون از قلب دچار مشکل بوده و حتی در معرض خطر ناشی از بیماری های قلبی قرار دارند.

مغز و سیستم عصبی

از جمله اثرات اعتیاد به الکل، تاثیر گذاری مستقیم بر روی مسیرهای ارتباطی مغز می باشد. به طوری که نوشیدن زیاد آن موجب اختلال در فکر کردن، صحبت کردن حافظه، حفظ تعادل، تصمیم گیری و حتی بروز اختلالات روانی همچون افسردگی و زوال عقل می گردد. گذشته از این اثرات طولانی مدت اعتیاد الکل به سلول های مغز باعث تخریب آن ها و همچنین کوچک شدن لب های فرونتال خواهد شد.

سرطان

آزمایشات و تحقیقات شناسی وزارت بهداشت و خدمات انسانی آمریکا نشان می دهد که نوشیدن اعتیاد به الکل ارتباط مستقیمی با پیدایش چندین نوع سرطان دارد. بر این اساس هر چقدر نوشیدن منظم تر و با تعداد دفعات بیشتری باشد خطر ابتلا نیز بالاتر خواهد رفت.

به عنوان مثال، سرطان سر و گردن، سرطان های حفره دهان، حلق و حنجره، سرطان مری، به ویژه کارسینوم سلول سنگفرشی مری، سرطان کبد، سرطان سینه، سرطان روده بزرگ از جمله شایع ترین سرطان های ناشی از مصرف الکل می باشند.

ضعیف شدن سیستم ایمنی

نوشیدن بیش از حد الکل سیستم ایمنی را به شدت ضعیف میکند. همین امر آسیب پذیری در مقابل ابتلا به بیماری‌های گوناگون را افزایش می دهد. به عنوان نمونه بیماری هایی همچون ذات‌الریه و سل به علت ناتوانی بدن در مقابل دفع عفونت ها بیشتر خواهد بود.

مشکلات گوارشی

ترکیبات الکلی بر روی پوشش معده تاثیر گذاشته و آن را ملتهب می‌کند. از این رو سوزش سر دل، حالت تهوع و حتی زخم های مزمن در معده، مری و روده به وجود خواهد آمد. گذشته از این، اعتیاد به الکل باعث می شود که جذب مواد مغزی همچون B12 دشوار شده و با تجمع آنزیم های گوارشی در نوزادان معده بیماری های پانکراتیت یا پانکراس به وجود آید. علاوه بر این، الکل بر میزان انسولین تاثیر گذاشته و احتمال خطر ابتلا به دیابت را افزایش می دهد.

مشکلات روانی و روانپزشکی

آسیب الکل به سلول و عملکرد مغز باعث زوال عقل و بیماری های روانی می شود. آسیبی که ترکیب الکل بر روی مغز می گذارد و باعث می شود که اختلال در مهارت های اجتماعی، درک احساسات، مشکل در ادراک، اضطراب، افسردگی، روان پریشی، سردرگمی و سندروم ارگانیک مغز احمق، خودشیفتگی، اختلال دوقطبی، اسکیزوفرنی، و اختلال شخصیت مرزی در شخص بروز یابد.

همچنین مواردی همچون تجاوز جنسی، خشونت‌های خانگی و خانوادگی، اختلال نقص توجه و و برخی اختلالات روانپزشکی دیگر نیز در زمره اثرات طولانی مدت اعتیاد به الکل قرار دارند.

آسیب های اجتماعی

حالت مستی ناشی از مصرف الکل و تغییرات پاتولوژیک در مغز احتمال جرایم جنایی مختلف اعم از دزدی، کودک آزاری، تجاوز جنسی، بیکاری، تصادف در هنگام رانندگی، طلاق عاطفی و طلاق رسمی، اختلافات زناشویی و رفتارهای مجرمانه را افزایش می دهد.

مصرف الکل برای چه کسانی خطرناک می شود؟

اعتیاد به الکل برای تمامی افراد خطرآفرین است اما اکیداً توصیه می شود که گروههای زیر از نوشیدن این محلول خودداری نمایند.

• زنان باردار یا در شرف بارداری
•  افراد دارای سن کمتر از ۲۱ سال
•  مصرف کنندگان برخی داروهای تجویزی و بدون نسخه که با ترکیبات الکلی تداخل دارند
•  افرادی که از شرایط خاص پزشکی برخوردار می باشند
•  افرادی که قصد رانندگی دارد

روش های درمان اعتیاد به الکل

روش های درمان اعتیاد به الکل بستگی به وضعیت بیمار دارد. قبل از اینکه نوع شیوه درمانی انتخاب شود، لازم است که آزمایش خون و یک سری غربالگری ها، به همراه ارزیابی های پزشکی و روانپزشکی انجام شود تا از وجود احتمالی مشکلات جسمی و روانی مشخص شود.

در مواقعی که نشانه های شدید اعتیاد به الکل وجود داشته باشد، معمولا لازم است که در مراکز بیمارستانی یا مراکز مرتبط بستری صورت گیرد و متخصصان اقدامات لازم برای سم زدایی را انجام دهند. سم زدایی یک شیوه سریع و موثر به شمار می رود که در آن الکل به شکل ایمنی از بدن خارج می شود. این روش را می توان در سیر روانگردان ها و مواد مخدر نیز یافت. برای مثال، سم زدایی سریع مورفین از بدن در موارد حاد یک راه حل کاربردی به شمار می رود.

اما این شیوه لزوما بهترین و اولین پیشنهاد نیست. بلکه می توان از از بستری خانگی یا مراکز توانبخشی نیز بهره برد. البته این به شرطی است که حمایت های خانوادگی و عاطفی جهت ایجاد انگیزه و تشویق از بیمار صورت گیرد. چرا که حتی در صورت درمان نیز اگر مراقبت های لازم وجود نداشته باشد، احتمال برگشت دوباره به سمت آن وجود دارد.

خلاصه مطالب

در این مقاله هدف ما اطلاع رسانی در مورد نشانه های اعتیاد و روش های درمان اعتیاد به الکل بود و تلاش کردیم تا شما را با آسیب های جسمی، روحی و اجتماعی آن آشنا نماییم.

با توجه به آنکه بسیاری از نوجوانان و جوانان و حتی بزرگسالان به دلیل عادی سازی خود را در معرض چنین آسیب هایی قرار می دهند، چنانچه نشانه های مصرف الکل را در نزدیکان خود مشاهده می کیند توصیه می کنیم که بر اساس آموزش هایی که مشاوران دکتر فکر به شما عرضه می کنند، به درمان آن ها کمک کنید. همکاران ما در تمامی روزهای هفته از ساعت ۸ صبح الی ۱۲ شب آماده پاسخگویی به سوالات دوستان گرامی خواهند بود.