مه مغزی چیست؟ + علل و نحوه درمان آن

آیا تابحال در مورد مه مغزی چیزی شنیده اید؟ اگر بخواهیم به طور خلاصه مه مغزی را تعریف کنیم، می توان آن را یک مشکل شناختی و ایجاد خلل در تفکر، تمرکز، انرژی و حافظه توصیف نمود. حال سوال این است که علل و نشانه های به وجود آمدن مه مغزی چیست؟ آیا این مشکل قابل درمان است یا خیر؟

در ادامه پاسخ این سوالات را دریافت خواهیم نمود و می بینیم که چه راهکارهایی برای رفع و نحوه درمان مه مغزی وجود دارد. اگر شما با این مشکل دست و پنجه نرم می کنید و یا در مورد هر کدام از مسائل روانی نیازمند راهنمایی در این زمینه هستید، می توانید با همکاران ما تماس گرفته و مشاوره دریافت نمائید.

مه مغزی چیست؟

آیا تا بحال برایتان پیش آمده است که مثلا دسته کلیدتان را در جایی قرار دهید اما هنگامی که می خواهید آن ها را بردارید، ندانید که کجاست؟ ماشین تان را پارک کرده باشید اما ندانید کجا؟ یا اینکه به شدت احساس خستگی و کسالت کنید؟ و یا وقتی می خواهید روی موضوعی تمرکز کنید و نتیجه گیری نمایید، مدام افکارتان پراکنده شوند.

اگر در زندگی روزمره تان با مسائلی از این دست و پنجه نرم می کنید، احتمالا دچار مه مغزی شده اید. مه مغزی به حالتی می گویند که در آن فرد دچار عدم تمرکز، کاهش حافظه، فراموشی، حواس پرتی، مشکل در تفکر، گیجی، خستگی و افکار پراکنده می شود.

این مشکل یک بیماری یا مشکل پزشکی تلقی نمی شود بلکه نوعی اختلال عملکرد مغزی محسوب می شود. مه مغزی پدیده ایی است که با آنکه نام آن در عموم جامعه کمتر شناخته شده اما در دنیای امروز گریبان گیر بسیاری از افراد شده و خوب است که بیشتر در این زمینه اطلاع رسانی شود.

نشانه های مه مغزی

ممکن است برخی از علائم مه مغزی با بسیاری از اختلالات و بیماری های دیگر شباهت داشته باشد اما اگر در مجموع نشانه های ذکر شده در زیر را در خود احساس می کنید، می توان گفت که دچار مه مغزی شده اید. 

• توانایی در تمرکز و توجه
• احساس خستگی مفرط و بی حوصلگی
• فراموشی
•  نوسانات خلقی
• بی خوابی یا بی نظمی خواب
•  اختلال در عملکرد شناختی
•  تحریک پذیری
•  بی انگیزگی یا نداشتن انگیزه کافی
•  نشانه های افسردگی
• عدم توانایی در بیان احساسات
• مشکل در انتخاب درست کلمات برای بیان منظور

علل به وجود آمدن مه مغزی چیست؟

مه مغزی می تواند از علت های جسمی و روحی ناشی شود که در زیر به آن اشاره شده است. 

بارداری و یائسگی

یکی از علل عمده ایجاد مه مغزی، نوسانات هورمونی دوران بارداری در خانم ها است. در واقع هورمون استروژن در دوران بارداری میزان ترشح کمتری نسبت به بقیه اوقات دارد که منجر به کاهش تمرکز و حافظه مقطعی در بانوان می شود. در مورد دوران یائسگی زنان نیز صدق می کند. چرا که در این دوران هم میزان استروژن کاهش یافته و قدرت حافظه پایین می آید.

مولتیپل اسکلروزیس

این بیماری که یک بیماری خودایمنی به شمار می آید با تحت تاثیر قرار دادن سیستم عصبی مرکزی می تواند بر عملکرد مغز تاثیر گذاشته و به نوعی مه مغزی را نیز به وجود آورد. به طوری که تحقیقات نشان می‌دهد بیش از نیمی از افراد مبتلا به ام اس از مشکلاتی همچون حافظه کم و عدم توجه کافی رنج می برند.

مصرف دارو

مصرف خودسرانه برخی داروها می تواند بدون آنکه ما واقعا متوجه باشیم، موجب مه مغزی شود. یعنی مصرف کننده پس از مدتی آنطور که باید و شاید نمی تواند مسائل را جمع بندی و افکار خود را متمرکز کند. 

اگر علل مه مغزی ذکر شده در بالا را در خود احساس می کنید توصیه می شود که حتماً داروهای مصرفی تان را مورد بررسی قرار داده و با پزشک درباره آنها صحبت کنید. احتمال می رود که بعضی از داروها دارای مواد شیمیایی باشد که در بدن ایجاد مه مغزی نمایند.

کم خوابی

اگر شغل شما به نحوی است که مجبورید شبها تا دیر هنگام بیدار مانده و در شبانه روز میزان خواب کافی نداشته باشید، احتمال اینکه دچار حواس پرتی و کاهش حافظه شوید بسیار زیاد است. چرا که مغز برای استراحت به خوابیدن نیاز دارد و اگر به هر دلیلی استراحت کافی نداشته باشد سیستم آن دچار مشکل می شود.

استرس بالا

داشتن استرس و اضطراب های طولانی مدت رفته رفته بر عملکرد مغز تاثیر گذاشته و سیستم ایمنی بدن را تضعیف می کنند. علاوه بر این استرس در ایجاد علائم انواع افسردگی تاثیرگذار است. در نتیجه پیدایش علائم مه مغزی دور از انتظار نخواهد بود و شخص در فکر کردن، استدلال و تمرکز با مشکل مواجه می شود.

افسردگی

از جمله ویژگی های بارز افسردگی احساس خستگی و نداشتن انرژی کافی است. به عبارتی مه مغزی و افسردگی رابطه متقابلی با یکدیگر دارند. یعنی ممکن است عوامل تحریک کننده افسردگی به مه مغزی ختم شوند و یا آنکه به دلیل داشتن مه مغزی دچار افسردگی شود. تشخیص این مسئله غالباً دشوار بوده و افراد متخصص می‌توانند در مورد آن نظر دهند.

رژیم غذایی ناسالم سبک زندگی نادرست

کمبود برخی ویتامین ها از جمله ویتامین B-12 در به وجود آمدن مه مغزی نقش دارد زیرا اگر بدن ویتامین های کافی دریافت نکند سیستم ایمنی ضعیف شده و انرژی کاهش می یابد، در نتیجه قدرت تمرکز و انگیزه نیز کم می شود.

علاوه بر این سبک زندگی غلط، به ویژه مصرف مواد مخدر، روانگردان ها و مصرف الکل به شدت بر روی عملکرد مغز تاثیر منفی می گذارند.

بیماری کووید 19

با وجود گذشت بیش از دو سال از شروع بیماری کرونا و بهبودی بسیاری از مبتلایان، برخی تاثیرات منفی آن همچنان ادامه دارد.

از جمله این تاثیرات و عوارض، مه مغزی است. تحقیقات نشان می دهد افرادی که عفونت کرونا را تجربه کرده اند، تا چندین ماه پس از بهبودی جسمی با مشکلات توجه، حافظه، برنامه ریزی و استدلال مواجه بوده اند. البته این وضعیت دائمی نبوده و خوشبختانه این اشخاص معمولا بعد از شش تا نه ماه مجددا به حالت اولیه برمی گردند.

نحوه درمان مه مغزی

رژیم غذایی و مواد مغذی را دست کم نگیرید

کاهش و درمان مه مغزی مستلزم تقویت سیستم ایمنی و سلامت مغز است. برای این منظور دریافت یک سری از ویتامین ها و ترکیبات مغذی از طریق غذا و نوشیدنی بسیار اهمیت دارد. مواردی که در زیر به آنها اشاره شده است را حتماً در برنامه غذای خود بگنجانید.

ویتامین D: این ویتامین برای بهبود علائم افسردگی که با علائم مه مغزی تشابه زیادی دارند بسیار موثر است. کمبود ویتامین دی در بدن سبب ضعف و خستگی، فراموشی، نوسانات خلقی، کاهش تمرکز و غیره می شود. ماهی، تخم مرغ، انگور، قارچ، شیر، آب پرتقال، غلات، شیر سویا و نور خورشید منابع غنی این ویتامین می باشند.

امگا 3: وجود امگا ۳ برای سلامت به شدت ضروری و لازم است. هر چه میزان امگا 3 بدن بیشتر باشد عملکرد ذهن و مغز بهتر خواهد شد. پزشکان توصیه می‌کنند که برای دریافت امگا 3 از خوردن انواع ماهی ها، میگو، خاویار، شاهدانه، دانه کتان، لوبیا، روغن سویا و روغن ماهی دانه چیا غافل نشوید.

منیزیم: این ترکیب هم به دلیل تاثیر بر روی واکنش های آنزیمی، تولید انرژی، عملکرد سیستم عصبی و تنظیم فشار خون نقش به سزایی در کاهش علائم مهم وجود دارد. تخم کدو، بادام هندی، سویای خشک بوداده، برنج، گشنیز خشک، شکلات تلخ، تخم کتان، تخمه آفتابگردان، جوانه گندم، خرما، لوبیا چشم بلبلی، گردو، موز، ذرت و اسفناج پخته سرشار از منیزیم می‌باشد.

ویتامین C : آزمایشات بسیاری نشان داده است که داشتن سطح مناسب ویتامین سی باعث بالا رفتن حافظه، تمرکز و بهبود خلق و خو می شود. برای دریافت این نوع ویتامین توصیه می شود که از آب پرتقال، فلفل قرمز، آلو، فلفل دلمه ای، زعفران، سبزیجات، کلم پیچ، کلم بروکلی، آناناس، گوجه، جعفری، پیازچه، لیمو و غیره استفاده کنید.

ب کمپلکس: اگر می خواهید از تاثیرات مثبت ب کمپلکس روی مه مغزی بهره مند شوید، پیشنهاد می شود که از پسته، ماهی، ارده، لوبیا، هویچ، پنیر، بادام، تخم مرغ، قارچ، کلم بروکلی، سیر، جگر گاو و گوشت مرغ بیشتر استفاده کنید.

خواب کافی داشته باشید

اشکالی ندارد اگر برای یک یا دو شب خوابتان کم باشد اما توجه داشته باشید که کمبود خواب طولانی مدت علائم مه مغزی را تشدید می کند. 

برخی از افراد به اشتباه تصور می‌کنند که با استفاده از کافئین می‌توانند ضمن کم خوابیدن هوشیار بمانند. در حالی که این روش اصلاً جایگزین خوبی برای خوابیدن نمی‌باشد و بدن انسان به طور میانگین حدود ۸ ساعت خواب نیاز دارد. یادتان باشد که هیچ خوابی به اندازه خواب شب برای سلامت مغز موثر نیست. از بین بردن بسترهای استرس در خواب نیز می تواند به کیفیت آن بیافزاید.

از تکنیک های تقویت حافظه کمک بگیرید

تمرین های بسیاری وجود دارد که برای تقویت حافظه ثمربخش می باشند. به عنوان مثال تا می توانید لغات جدید یاد بگیرید، مدیتیشن و یوگا انجام دهید، آگاهی را تمرین نمایید، ورزش کنید، محاسبات ریاضی را به صورت ذهنی حل کنید، ارتباطات اجتماعی تان را گسترش دهید، زبان های بیشتر بیاموزید، تجسم و تصویرسازی داشته باشید، چند کار را به صورت همزمان انجام دهید. رفع مه مغزی بدون افزایش توجه و تمرکز امکان پذیر نخواهد بود.

از مصرف مواد مخدر و الکل خودداری کنید

امروزه اثرات مخرب مواد مخدر بر مغز در تحقیقات بسیاری اثبات شده است و همانطور که گفته شد، بر افزایش مه مغزی تاثیر بسزایی دارند. این مواد ساختار شیمیایی مغز را تغییر داده و آن را فریب می دهند و در نتیجه کارکرد طبیعی خود را نخواهند داشت.

سخن پایانی

در این مقاله هدف ما آگاهی سازی در مورد علل به وجود آمدن و نشانه های مه مغزی بود و امیدواریم توانسته باشیم اطلاعات سودمندی را در مورد نحوه درمان آن ارائه دهیم.

چنانچه نشانه های فوق را دارید و همچنان در مورد وجود آن یا اختلالات دیگر مردد هستید و یا به دنبال روش های درمانی متناسب با شرایط و شخصیت خود می باشید، می توانید از مشاوره روانشناسان دکتر فکر بهره ببرید. همکاران ما در تمامی روزهای هفته از ساعت 8 صبح الی 12 شب آماده پاسخگویی به سوالات همه دوستان گرامی خواهند بود.