کتامین تراپی چیست + مزایا و معایب درمان افسردگی با آن

افسردگی نوعی مشکل روحی می باشد که متاسفانه آمار افرادی که دچار این بیماری می شوند به تدریج رو به افزایش است. برای درمان افسردگی و عوارض ناشی از آن مانند تمایل به خودکشی راه های مختلفی وجود دارد از روان درمانی تا تجویز داروهای متفاوت، ولی نکته قابل توجه این است که برخی از افراد با مصرف داروهای رایج و حتی روان درمانی های معمول موفق به مقابله با افسردگی نمی شوند و زندگی روز به روز برایشان سخت تر می گردد.

در این مواقع کتامین تراپی روش درمانی است که به چنین بیمارانی پیشنهاد می شود. این روش نیازمند نظارت کامل پزشک متخصص می باشد و افراد نباید خودسرانه اقدام به مصرف کتامین کنند. خوشبختانه استفاده از کتامین برای درمان افسردگی و جلوگیری از بروز عوارض جدی آن، بسیار موثر بوده و نسبت به داروهای دیگر اثرات زود به هنگام دارد.

به دلیل اهمیت جلوگیری از بروز عوارض جدی و گاه جبران ناپذیر افسردگی، ما در این مقاله به بررسی موضوع کتامین تراپی می پردازیم و مزایا و معایب استفاده از این روش را بیان می کنیم، پس با ما در ادامه مطلب همراه باشید. همچنین می توانید برای توضیحات بیشتر در این زمینه با مشاوران دکتر فکر تماس بگیرید.

کتامین تراپی چیست؟

قبل از اینکه با روش درمانی کتامین تراپی آشنا شویم بهتر است از استفاده های معمول کتامین اطلاع پیدا کنیم. کتامین ماده ای با خاصیت بیهوش کننده ای می باشد که در دهه های گذشته از آن برای بیهوشی بیماران در هنگام جراحی استفاده می کردند. همچنین به دلیل اینکه کتامین خاصیت آرام بخشی و تسکین درد را نیز به همراه دارد به عنوان مسکنی قوی که سریع تر از سایر داروها عمل می کند برای تسکین انواع دردهای مختلف و همچنین سوختگی های موضعی استفاده می شود.

در مواردی که بیماران نسبت به داروهای معمول بیهوشی و مسکن حساسیت داشته باشند از کتامین برای جایگزینی آن ها می توان استفاده کرد. اگر کتامین به عنوان داروی بیهوشی استفاده شود باید دُزهای بیشتری از آن را نسبت به تسکین درد و یا درمان افسردگی استفاده کرد. همچنین لازم به ذکر است کتامین به دلیل عوارض نشاط آور و توهم زا که موجب جدایی انسان از افکار منفی می شود به عنوان نوعی ماده مخدر هم رایج می باشد که البته هزینه های مالی بالایی را نیز به دنبال خواهد داشت.

بنابراین با توجه به توضیحات گفته شده استفاده از کتامین جنبه های مختلفی از جمله درمانی، بیهوشی و اعتیاد را دارا می باشد. درمورد اشکال در دسترس کتامین بهتر است بدانیم که این ماده به صورت پودر سفید رنگ، اسپری بینی، قرص و مایع قابل تزریق مورد استفاده قرار می گیرد. پزشکان کتامین مایع را بنا به تشخیص خود ممکن است به داخل سرم بیمار و یا مستقیما به داخل رگ تزریق کنند.

اثر بخشی کتامین به صورت تزریق وریدی یا در ترکیب با سرم خیلی سریع تر از قرص و یا اسپری بینی می باشد و معمولا 3_2 دقیقه بعد از تزریق شروع به اثر بخشی کرده، افکار منفی فرد به تدریج دور می شوند و بیمار به آرامش نسبی می رسد. در ادامه مطلب برای بررسی تاثیر کتامین تراپی برای علائم افسردگی بهتر است با بیماری روحی و روانی افسردگی بیشتر آشنا شویم و نشانه های رفتاری آن را بهتر بشناسیم.

افسردگی نوعی بیماری روحی و روانی است که در افراد منجر به بروز احساس غم، ناراحتی، لذت نبردن از زندگی و جلوگیری از بروز حس نشاط و شادی می شود. لازم به ذکر است بر طبق تحقیقات انجام شده درصد زنانی که دچار این بیماری می شوند بیشتر از مردان می باشد. افسردگی اگر مورد درمان موثر و به موقع قرار نگیرد، زندگی برای افرادی که دچار آن هستند را سخت می کند.

همه ما به طور عادی ممکن است به دلایل مختلف احساس ناراحتی کنیم و این حس بعد از چند ساعت کمتر شده و در نهایت برطرف می شود، ولی افراد افسرده اکثر اوقات این حس را در خود دارند، بی انگیزه هستند و امیدی به ادامه زندگی نخواهند داشت. افسردگی باعث ایجاد خستگی های مفرط و بی دلیل می شود، تمرکز و انرژی افراد برای تلاش در جهت رسیدن به اهدافشان را از آن ها می گیرد و موجب بی اهمیت شدن آنان نسبت به زندگی می شود.

در نهایت با بروز عوارض و نشانه های این بیماری مشکلات خانوادگی، اجتماعی و حتی جسمی برای بیماران رخ خواهد داد. در مواردی که افسردگی منجر به فشارهای بسیار زیاد و مکرر در زندگی شود و بیماران توانایی مقابله با این فشارها را در خود نمی بینند، تفکر و تمایل به خودکشی در آن ها به وجود می آید. زمانی که افسردگی مورد درمان قرار بگیرد ولی نشانه ها و عوارض آن در بیماران با گذشت مدت 6 هفته از آغاز دوره درمانی کاهش پیدا نکند، متاسفانه افسردگی مقاوم است و بهتر است برای درمان آن از کتامین تراپی استفاده کرد.

علاوه بر درمان افسردگی های مقاوم می توان از کتامین تراپی برای درمان اختلالات دوقطبی، اضطراب های بیش از حد و تمایل به خودکشی استفاده کرد. مکانسیم عمل کتامین با تاثیر بر قسمت های مختلف مغز است و سبب کاهش اثر عوارض بیماری افسردگی می شود. همانطور که گفتیم زمان آغاز اثر بخشی درمان با کتامین خیلی سریع تر از دیگر داروها و روش های درمانی می باشد به همین علت هم در جلوگیری از افرادی که قصد اقدام به خودکشی دارند بسیار موثر است.

بهتر است بدانیم با آغاز مصرف کتامین یکسری از عوارض به طور معمول ممکن است در برخی از بیماران مشاهده شود. اگر این روش درمانی تحت نظر پزشک متخصص انجام گرفته و دُزهای مشخص و در حد نیاز از کتامین در اختیار بیماران قرار بگیرد، نشانه ها و عوارض احتمالی که بروز می کنند جای نگرانی ندارند. در ادامه مطلب به برخی از نشانه های معمول اثر گذاری این روش درمانی اشاره می کنیم:

• تعریق زیاد
• احساس آرامش
• سرخوشی
• ایجاد توهم
• هذیان گویی
• گشاد شدن مردمک چشم ها
• مشکل در گفتار و لکنت زبان
• گاهی سرگیجه

این نشانه های کتامین تراپی اگر ناشی از روش تزریق وریدی باشند، گذرا و کوتاه مدت هستند و معمولا با گذشت زمان حدودی 20 دقیقه بعد از تزریق بهبود می یابند. این روش درمانی با تزریق وریدی 60_45 دقیقه به طول می انجامد. در مواردی که کتامین به عنوان ماده مخدر توسط افراد مورد مصرف قرار می گیرد، یا اینکه خودسرانه برای درمان بیماری های روحی بدون تجویز و نظارت پزشک استفاده می شود، ممکن است دُزهای بالا و خطرناک از این دارو وارد بدن شده و عوارض جدی، طولانی مدت و گاه پایدار را ایجاد کند. در ادامه مطلب به برخی از این عوارض اشاره می کنیم:

• توهم زایی طولانی مدت
• سرگیجه مفرط
• حالت تهوع و استفراغ
• گرفتگی و اسپاسم عضلات
• اختلال در بینایی لحظه ای یا طولانی مدت
• اختلال در گفتار
• عدم تعادل در راه رفتن
• اختلال در شنوایی و ایجاد توهم زایی بیشتر
• بیهوشی های عمیق و طولانی مدت یا کما

بنابراین کتامین نباید خودسرانه مورد مصرف قرار بگیرد و اگر بیماری نسبت به درمان های معمول افسردگی، اختلال دو قطبی و یا اضطراب مقاوم است، باید تحت نظر پزشک و با بررسی سلامت جسمی از کتامین تراپی استفاده کند. بیمارانی که قصد استفاده از کتامین را برای درمان مشکل روحی خود دارند در صورت داشتن هر کدام از شرایط زیر باید از انجام این روش خودداری کنند:

• بیماری های قلبی و عروقی
• بارداری
• بیماری های تنفسی
• اختلالات روانی به جز اختلال دوقطبی، افسردگی و اضطراب شدید
• اعتیاد به مواد مخدر

لازم به ذکر است که چند مورد از افرادی که اعتیاد به مواد مخدر و یا مصرف الکل داشتند برای ترک با کتامین مورد بررسی قرار گرفتند و نتایجی که حاصل شد نشان دهنده کاهش تمایل این افراد به مصرف مواد مخدر و الکل بوده است ولی به دلیل تکمیل نبودن تحقیقات و محدود بودن بررسی های انجام شده این روش برای ترک اعتیاد مورد استفاده قرار نمی گیرد و برای افرادی که اعتیاد دارند هم درمان افسردگی مقاوم معمولا با کتامین تراپی انجام نمی شود.

مزایای درمان با کتامین تراپی

درمان بیماری های روحی و روانی با کتامین قطعا مزایا و ویژگی های مثبتی دارد که امروزه منسوخ نشده و مورد استفاده قرار می گیرد، در ادامه مطلب به برخی از مزایای این روش درمانی اشاره می کنیم:

کنترل سریع نشانه های افسردگی و تمایل به خودکشی

مهم ترین مزیت کتامین تراپی اثر بخشی سریع آن می باشد. این روش برای درمان بیمارانی که دچار افسردگی مقاوم به دیگر روش های درمانی هستند مورد استفاده قرار می گیرد و به هیچ عنوان برای افرادی که دیگر روش ها را امتحان نکرده اند انجام نخواهد شد.

همچنین به دلیل مکانسیم اثر سریعی که در دور کردن افکار منفی از ذهن دارد برای جلوگیری از خودکشی بیماران نیز در نظر گرفته می شود. همانطور که گفتیم پزشکان از این روش برای درمان بیماران اختلال دو قطبی و اضطراب شدید نیز بهره می گیرند.

درمان ناامیدی در بیماران

همه بیمارانی که دچار افسردگی مقاوم هستند به دلیل طولانی شدن روند درمان، برگزاری جلسات متعدد روان درمانی و استفاده طولانی مدت از انواع مختلف داروهای ضدافسردگی، دچار ناامیدی شده و انگیزه خود را برای ادامه زندگی از دست می دهند. بهتر است با بررسی شرایط جسمی این بیماران برای برگرداندن امید به زندگی از روش کتامین تراپی برای درمان آن ها استفاده کرد.

تنظیم سیستم عصبی

زمانی که از کتامین تراپی تحت نظر پزشک استفاده شود و دُزهای کنترل شده و در حد نیاز وارد بدن بیماران گردد، سیستم عصبی این افراد به تدریج مورد تنظیم شدن قرار گرفته، اثرات افکار منفی کمتر می شود و بیماران واکنش های مثبتی را به روند درمان نشان می دهند. درمان اختلالات روانی باید با تاثیر بر سیستم عصبی انجام شود که کتامین این کار را به خوبی انجام می دهد.

جلوگیری از اتلاف وقت و بروز عوارض بیشتر

همانطور که گفتیم در صورتی می توان از کتامین استفاده کرد که دیگر روش های درمانی بعد از گذشت 6 هفته اثر بخش نباشند، پس بیمارانی که افسردگی مقاوم دارند نباید وقت خود را تلف کرده و ماه ها به روش های درمانی معمول امید داشته باشند بلکه می توانند برای جلوگیری از اتلاف وقت، بروز عوارض بیشتر و از دست دادن امید به زندگی از کتامین تراپی تحت نظر پزشک متخصص استفاده کنند.

بنابراین بهتر است با توجه به توضیحات گفته شده برای درمان افسردگی مقاوم، اختلال دو قطبی و اضطراب های بیش از حد که موجب از دست دادن امید به زندگی در بیماران می شوند و از بین بردن افکار منفی ناشی از این اختلالات که باعث تمایل افراد به انجام خودکشی می گردند، با مشورت پزشک متخصص و تحت نظر یک مرکز درمانی، کتامین تراپی را جز یکی از گزینه های درمانی خود قرار دهید.

معایب درمان با کتامین تراپی

بدون شک تمامی روش های درمانی که موثر واقع می شوند و به طور معمول برای درمان بیماران رواج یافته اند نیز دارای یکسری معایب و عوارض منفی می باشند، ولی چون نسبت اثر بخشی به معایب آن ها بیشتر است منسوخ نشده و مورد استفاده قرار می گیرند. کتامین تراپی هم از این موضوع مستثنا نیست و در کنار مزایایی که دارد، معایبی را هم به همراه خواهد داشت. در ادامه مطلب به برخی از معایب این روش درمانی اشاره می کنیم:

احتمال وابستگی

افرادی که خودسرانه جهت درمان و یا به اصلاح برای تفریح و سرخوشی از کتامین استفاده می کنند، باید بدانند که مصرف دُزهای کنترل نشده و غیر اصولی موجب وابستگی و در نهایت اعتیاد آن ها به کتامین می شود. افرادی که تحت نظر پزشک مورد درمان با کتامین قرار می گیرند به تدریج با روش های اصولی مصرف کتامین را متوقف خواهند کرد ولی این کار برای افراد دیگری که خودسرانه عمل می کنند قابل اجرا نیست و منجر به وابستگی آن ها خواهد شد.

ایجاد فشار خون بالا

یکی دیگر از معایب کتامین تراپی که در برخی از افراد بروز می کند، ایجاد فشار خون بالا می باشد. این نوع از فشار خون می تواند بر سیستم مغزی آن ها اثر گذار باشد.

ایجاد بیماری های کلیوی

مصرف کتامین می تواند بر عملکرد و همچنین بافت کلیه ها و مثانه اثر گذاشته و بیماری های جدی ایجاد کند. لازم به ذکر است که تمامی عوارض و معایب کتامین تراپی در همه افراد بروز نمی کند و حتی ممکن است برخی از بیماران هیچ گاه به عارضه جدی و طولانی مدت دچار نشوند.

گرفتگی بیش از حد عضلات

یکی از عوارض بلند مدت کتامین که به دلیل ایجاد اختلال در زندگی بیماران نوعی از معایب آن محسوب می شود، اسپاسم عضلانی است. گرفتی عضلات می تواند با تحت درمان قرار گرفتن برطرف شود ولی به هر حال موجب آزار افراد خواهد شد.

مشکلات بینایی

تار شدن دید، گشاد شدن مردمک ها، توهم در بینایی، تغییر میزان حوزه دید و… در برخی از بیماران مورد درمان با کتامین تراپی مشاهده می شوند که مشاهده چنین نشانه هایی نیاز به درمان تخصصی در اسرع وقت دارند.

مشکلات تنفسی

همانطور که گفتیم بیمارانی که سابقه اختلالات تنفسی دارند نباید مورد درمان با کتامین قرار بگیرند زیرا یکی از عوارض طولانی مدت و معایب آن ایجاد مشکلات تنفسی مانند تنگی نفس، نامنظم شدن ریتم تنفس، مسدود شدن مجاری تنفسی و آپنه ( توقف تنفس در خواب) می باشد.

توهم و هذیان گویی

ایجاد توهم از عوارض شایع مصرف کتامین می باشد و در صورتی که بیشتر از حدود 30 دقیقه طول نکشد مشکلی ایجاد نخواهد کرد، ولی گاهی برخی از افراد دچار توهم های جدی و طولانی مدت شده و هذیان گویی در آن ها رخ می دهد. این عارضه همچنین موجب ترسیدن اطرافیان بیمار می شود که حتما باید مورد درمان تخصصی قرار بگیرند.

کما

یکی دیگر از معایب مصرف کتامین به کما رفتن برخی از افراد می باشد، این عارضه شایع نیست و در همه مصرف کنندگان این ماده مشاهده نمی شود. البته بیهوشی های کوتاه مدت در بیماران تحت درمان با کتامین تراپی ممکن است رخ دهد که اگر این روش در مرکز معتبر درمانی انجام شود بلافاصله مشکل برطرف خواهد شد.

مشکلات گوارشی

حالت تهوع، استفراغ، اسهال، دل پیچه، درد معده و… از اختلالات گوارشی ناشی از مصرف ماده کتامین هستند که معمولا مشکل خاصی را ایجاد نمی کنند ولی چون حال عمومی بیماران را تحت تاثیر قرار می دهند این نوع از اختلال را به عنوان یکی از معایب کتامین تراپی در نظر گرفته اند.

از دست دادن حافظه

در مدت زمانی که برخی از افراد به واسطه مصرف کتامین دچار توهم می شوند ممکن است دچار فراموشی شده و برخی از قسمت های زندگی خود را به یاد نیاورند که با برطرف شدن توهم این مشکل هم از بین خواهد رفت، ولی در برخی از موارد فرد بدون اینکه دچار توهم شود برای مدت طولانی تری حافظه خود را از دست می دهد.

مشکلات قلبی

اختلالات فشار خون و ضربان نامنظم قلب یکی دیگر از معایب کتامین تراپی محسوب می شوند و به همین علت به افرادی که دچار عارضه های قلبی هستند، مصرف کتامین توصیه نمی شود.

پوسیدگی دندان و استخوان

از دیگر مواردی که در دسته معایب مصرف کتامین قرار می گیرند می توان به پوسیدگی دندان ها و کاهش تراکم استخوان ها اشاره کرد. اگر میزان این عارضه خیلی زیاد باشد مشکلاتی از قبیل افزایش احتمال شکستگی استخوان و دندان را به دنبال خواهد داشت.

خلاصه مطلب

ما در این مقاله به بررسی یکی از روش های درمان افسردگی مقاوم یعنی کتامین تراپی پرداختیم. همچنین توضیح دادیم که از این روش می توان برای درمان اختلال دو قطبی، اضطراب بیش از حد و جلوگیری از خودکشی افراد استفاده کرد و به برخی از مزایا و معایب مصرف کتامین اشاره کردیم. با توجه به اینکه اگر بیماری افسردگی به موقع درمان نشود، به تعداد عوارض آن افزوده خواهد شد و امید به زندگی در بیماران کاهش می یابد، درمان این مشکل از اهمیت بالایی برخوردار است. چنانچه در رابطه با این موضوع به مشاوره تخصصی نیاز دارید، می توانید با مشاوران دکتر فکر تماس بگیرید.