آموزش فن بیان جهت داشتن یک سخنرانی جذاب

کسی که بیان شیوا و گیرایی دارد، چند پله از کسی که در وضعی یکسان با فن بیان ضعیف قرار دارد، جلو است. حتی در دنیای امروز که بسیاری از امور و اطلاعات از طریق پیامک، ایمیل، تصویر و موسیقی منتقل می شود اما هنوز هم روش های تقویت و آموزش فن بیان در سخنرانی متقاضیان بسیار زیادی را به خود جلب می کنند. چرا که اهمیت و مزایای داشتن فن بیان در سخنرانی بخوبی ثابت شده و می تواند در تمامی جنبه های زندگی کاری، تحصیلی و شخصی تاثیر شگرف خود را نشان دهد.

اما چه می شود که یک شخص به عنوان کاندیدای یک سخنرانی انتخاب می شود و در زندگی روزمره بهتر ارتباط برقرار می کند، اما شخصی دیگر از داشتن چنین قابلیت محروم است؟ کدام معایب داشتن فن بیان را تهدید می کنند و موجب تضعیف آن می شوند؟ در این مقاله به پاسخ این سوال ها دست خواهیم یافت. همچنین، اگر در این زمینه به راهنمایی بیشتری نیاز دارید، می توانید با مشاوران ما در ارتباط باشید. 

اهمیت آموزش و داشتن فن بیان در سخنرانی چیست؟

فن بیان عبارت است از چگونگی بیان و ادای کلمات به نحوی که معنا و مفهوم جمله به درستی انتقال داده شده و بر مخاطب تاثیر مثبت گذاشته شود. بسیارند افرادی که از سطح علمی بالایی برخوردارند اما چون فن پیام خوبی ندارند نمی توانند دانش خود را به نحو احسنت انتقال دهند و به همین دلیل هم دچار کمبود اعتماد بنفس می شوند.

یکی از مواردی که آموزش فن بیان را بسیار ضروری می کند، در هنگام سخنرانی است. در واقع شخصی که مسئولیت سخنوری در مقابل یک جمع را بر عهده دارد، پس از گذراندن مراحل گوناگون، در نهایت باید آنچه را تدارک دیده ارائه دهد. حال اگر نتواند این اطلاعات و دادها را به نحوی مناسب و جذاب به حضار منتقل کند، مخاطبان به زودی کسل شده و تمایلی به شنیدن ادامه سخنرانی یا خطابه نخواهند داشت.

بدین ترتیب، بخوبی می توان به اهمیت داشتن فن بیان در سخنرانی پی برد و به این نتیجه رسید که دستیابی به چنین مهارتی تا چه حد اهمیت دارد. البته نباید فراموش کرد که فن بیان تنها مختص به سخنرانی نیست، بلکه می تواند در زندگی عامیانه و حتی جمع های دوستانه و انسجام خانوادگی کمک می کند و از ما یک شخصیت کاریزماتیک و جذاب بسازد.

مزایای داشتن فن بیان چیست؟

ما در توضیحات فوق تا حدودی اشاره کردیم که آموزش فن بیان چه اهمیتی دارد اما این تنها بخشی از مزایای داشتن فن بیان است و می توان در این راستا به جنبه های مختلف دیگری نیز اشاره کرد. حال این جنبه ها چیست؟

• بارزترین مزیتی که از طریق آموزش فن بیان جهت بدست می آید، یک احساس درون فردی به نام عزت نفس است. کسی می تواند دانش یا اطلاعاتی را به خوبی به سایرین منتقل کند و در افزایش آگاهی نقش داشته باشد، خودبخود احساس خوبی به او دست می دهد و خود را مفید می بیند.
• با فن بیان خوب می توان مهارت ها و سبک های ارتباطی و دایره روابط اجتماعی خود را بیش از پیش افزایش داد.
• نفوذ کلمات به قلب شنونده و بخاطر سپردن آن ها با فن بیان عالی دو چندان می شود و می تواند مخاطب را نیز متقاعد کند تا سخن را بپذیرد.
• کسب موفقیت های بیشتر. شاید عجیب باشد اما این یک حقیقت است که بیان شیوا و جذاب به ما کمک می کند تا قابلیت ها و داشته هایمان را بهتر بروز داده و از میدان رقابت کار، شغل، تحصیل خود را نشان داده و به داشتن زندگی زناشویی موفق کمک کند.

روش های تقویت فن بیان در سخنرانی

مهم ترین بخش از آموزش فن بیان، تقویت صدا و کار کردن بر روی آن است. چرا که اساس داشتن یک سخنرانی خوب، این است که صدای ما بتواند گوش و ذهن مخاطب را جذب کند. در زمینه تقویت صدا تکنیک های مختلفی وجود دارد که نخستین و مهم ترین آن ها شیوه تنفس می باشد.

برای این منظور، تنفس دیافراگمی می تواند در تولید صدای خوب نقش شایان ذکری داشته باشد. تنفس دیاگرامی کمک می کند تا بدون اینکه داد بزنید، بتوانید صدای خود را به مخاطبان حاضر بخوبی و زیبایی انتقال دهید. در این نوع تنفس لازم است که تنفس از طریق بینی به شکل عمیقی وارد شکم شود و پس از چند ثانیه صبر، آن را به شکلی عمیق از طریق دهان بیرون داد.

نکته دیگر در باب تقویت صدا، باز و بسته کردن درست لب ها و دهان است. یعنی لب ها متناسب با حرف ادا شده شکل گرفته و باز و بسته شوند.

شمرده شمرده صحبت کنید

شما باید شرایطی را فراهم کنید تا شنونده و مخاطب با اشتیاق شما را دنبال کند، نه اینکه دائم در حال تلاش برای فهمیدن آنچه که می گوئید باشد. این کار پس از دقایقی او را خسته می کند و خواه ناخواه دچار کسالت می شود.

از این رو، یکی از مهم ترین نکات در آموزش فن بیان این است که شمرده شمرده و واضح صحبت شود. خوب است که در هنگام صحبت کردن هیجان داشته باشید اما این به معنای شتابزده بودن نیست. از سوی دیگر منظور از شمرده حرف زدن این نیست که بین هر کلمه یک مکث داشته باشید تا به سراغ کلمه بعد بروید. برای رسیدن به چنین مهارت چند تمرین وجود که براساس آموزش فن بیان بسیار موثر هستند.

• صدای خود را ضبط کنید و آن را گوش دهید تا نقاط ضعف و قوت خود را پیدا کنید.
• کتاب های کودکان را بخوانید. این کتاب ها به علت داشتن تصاویر می توانند شما را در تصویرسازی ذهنی و شمرده حرف زدن تاثیرگذارند.
• سخنرانی افراد بزرگ را ببینید و به روش آن ها جملات را بیان کنید. البته این کار نباید به تقلید کردن در هنگام سخنرانی بدل شود.

تمام مسیر سخنرانی را از قبل مشخص نمائید

یادتان باشد که موقعیت اجرا و سخنرانی با شرایط عادی بسیار متفاوت است. علاوه بر اینکه معمولا یک استرس نسبی در ابتدا یا طول سخنرانی وجود دارد، ممکن است عوامل بسیاری باعث حواس پرتی تان شود و رشته کلام را از دستتان خارج نماید.

در چنین صورتی، اگر توقف داشته باشید یا تمرکزتان بهم بخورد، حواس مخاطب نیز پرت شده و انسجام اجرا بهم می خورد. بنابراین، شما باید بدانید که قرار است دقیقا چه اتفاقاتی را در هنگام سخنرانی رقم بزنید. برای اینکه از برنامه تان مطمئن تر شوید و یک اجرای بهتر داشته باشید نیز می توانید از شخص یا اشخاصی که در این رابطه کمک و ایده بگیرید.

با اعتماد بنفس صحبت کنید

اعتماد بنفس یک باور درونی است که باعث می شود خود را باور داشته باشید. جالب است که یک شخص بدون اعتمادبنفس هر چقدر هم که بخواهد پنهانکاری کند اما مخاطبان بخوبی متوجه می شوند که شما فاقد این باور هستید.

از طرفی اگر شما به آنچه که دارید بیان می کنید اطمینان نداشته باشید، این حس کاملا به شنونده منتقل شده و او هم باور نخواهد کرد. محکم حرف زدن و نداشتن لرزش صدا خود یکی از نشانه های بارز داشتن اعتمادبنفس می باشد. در روش های تقویت و آموزش فن بیان در سخنرانی گفته می شود که جهت بالا رفتن اعتماد بنفس می توانید از پیش جلوی آینه قرار گرفته و چندین بار متن خود را تمرین کنید.

از سخنرانی خود محور خودداری کنید

قرار نیست که شما به عنوان یک سخنران، خود را از دیگران داناتر یا برتر ببینید. بلکه قرار است یک سری اطلاعات را انتقال داده یا مدیریت آنچه که بر روی صحنه می گذرد را بر عهده بگیرید. به عنوان مثال، بهتر است به جای استفاده از ضمیر مفرد و من، از ضمیر جمع و ما استفاده کنید.

حتی اگر نوع سخنرانیتان ایجاب می کند، می توانید گاهی با یک سوال یا نظرخواهی، شرکت کنندگان را نیز وارد بحث کرده تا هم درگیری ذهنی آن ها را افزایش دهید و تمرکز و توجه شان بالا رود. یکی از روش هایی که در آموزش فن بیان به عنوان راه جذاب برای سخنرانی عنوان می شود، این است که سخنران از صحنه پایین آمده و در بین مخاطبان راه برود و صحبت نماید.

خودستایی ممنوع

هیچ گاه نباید سخنرنی را به محلی برای ابراز و تعریف از خود تبدیل کنید. رعایت این نکته نه تنها در آموزش فن بیان سخنرانی های عمومی، بلکه حتی در جمع های کوچک و خودمانی نیز اهمیت دارد. چرا که در صورت انجام آن، مخاطب از شما دور شده و ارتباط خوبی برقرار نخواهد کرد.

استرس شما قابل کنترل است

اینکه برای یک سخنرانی، استرس داشته باشید چیز چندان عجیب و غریبی نیست و تقریبا همه افراد آن را تجربه می کنند اما مهارت شما در کنترل این استرس و اضطراب باید آنقدر قوی باشد که اجازه ندهد تلاشهایتان پایمال شود.

تکنیک های مختلفی در آموزش فن بیان وجود دارد که می تواند شما را در این زمینه یاری دهد. مثلا، ورزش و انجام حرکات کششی، تنفس دیافراگمی، آب خوردن، تمرین بسیار، بالا بردن سطح اطلاعات، بالا بردن تن صدا و … از این روش ها می باشند.

زبان بدن خود را جذاب کنید

شاید عجیب باشد اما سهم زبان بدن در برقراری یک ارتباط خوب بیشتر از زبان لفظی است. به طوری که گفته می شود زبان بدن حدود 70% از یک ارتباط را به خود اختصاص می دهد. چرا که حرکات بدن صادق تر از حرف ها هستند. به همین دلیل در روش های تقویت و آموزش فن بیان در سخنرانی تاکید بسیاری بر زبان بدن می شود. برای این منظور ما چند نکته مفید را به شما ارائه می دهیم.

• شانه ها باید به عرض شانه باز باشد و کف پا به سمت بیرون باشد. یادتان باشد که زبان بدنی بسته نشانه عزت نفس پائین است.
• دست هایتان را در جیب نگذارید، بغل نیندازید و یا یکی را به دیگری تکیه ندهید. بلکه بهتر است آن ها را با آرامش در کنار بدن قرار دهید. استفاده از دست ها برای تاکید بر یک جمله موثر است.
• صاف بایستید. یعنی سینه به سمت جلو و شانه ها به سمت عقب قرار بگیرند.
• صورت نباید پائین قرار گیرد. بلکه مستقیم نگاه شود.
• 80% ارتباط چشمی داشته باشید. این کار نشان دهنده اعتماد بنفس بوده و ارتباط با مخاطب را بیشتر می کند.
• لبخند ساده داشته باشید. لازم نیست که دائما بخندید، بلکه یک لبخند ملایم کافی است.

دایره واژگان خود را افزایش دهید

اگر دامنه لغات محدودی داشته باشید، نمی توانید منظور خود را به درستی منتقل دهید. در مقابل هر چه خود را واژگان بیشتری غنی کنید، کیفیت صحبت شما بالاتر و بیشتر خواهد شد.

در کلاس های آموزش فن بیان نیز معمولا گفته می شود چگونه دایره واژگان را افزایش داد. خواندن کتاب، گوش دادن اخبار و سخنرانی، صحبت کردن در جمع همگی در این مورد تاثیرگذارند.

کدام معایب داشتن فن بیان را تهدید می کنند؟

اگر نکاتی که در بالا برای آموزش فن بیان ذکر شده را برعکس کنیم، خواهیم دید که فن بیان تضعیف خواهد شد. علاوه بر تمام این ها، یک سری ویژگی های دیگر نیز می تواند از معایب داشتن فن بیان به شمار رود که در زیر به آن ها اشاره شده است.

• عدم انتقادپذیری یا نپذیرفتن پیشنهادات در مورد نحوه اجرا و صحبت کردنمان
• نداشتن نظم در حین سخنرانی
• بی توجهی به وضعیت ظاهری، آراسته نبودن و نپوشیدن لباس متناسب با سخنرانی
• گفتن داستان های نامعتبر و ناتمام
• نبود منابع علمی قابل استناد
• پرداختن بیش از حد به جزئیات و زیاده گویی
• احساسی شدن زیاد
• ناقص گذاشتن جملات
• دروغگویی و لاف زدن
• مشخص نکردن سرفصل های گفتگو
• متکی بودن بیش از حد به ابزارهای بصری و شنیداری
• شنونده نبودن

سخن پایانی

امیدواریم با ارائه این مقاله توانسته باشیم به هدف خود یعنی افزایش آگاهی در مورد آموزش فن بیان جهت داشتن یک سخنرانی جذاب دست یافته باشیم و میزان آگاهی شما افزایش یافته باشد.

در کنار مسائلی که گفته شد، نکات دیگری نیز می توانند به تقویت این مهارت کمک کنند که البته نیازمند به تحقیق و جستجوی بیشتر می باشند. کارشناسان ما در تمامی روزهای کاری هفته از ساعت 8 صبح الی 12 شب آماده پاسخگویی به تمامی سوالات شما هستند.