علل ترس از خون + روش درمان قطعی فوبیا خون

به احتمال خیلی زیاد همه ما تا به حال فردی را دیده ایم که با دیدن خون به واسطه انجام آزمایش، تزریق و یا آسیب رسیدن به بدن خودش و یا دیگران دچار تغییر حالات روحی و جسمی می شود، بهتر است بدانیم که این افراد دچار ترس از خون یا همان فوبیای خون می باشند.

فوبیا به معنای ترس افراطی، غیر عادی و غیر منطقی درمورد موضوعات مختلف است و افرادی که دچار انواع متفاوتی از فوبیا هستند در علم روانشناسی بیمار در نظر گرفته شده و به درمان تخصصی نیاز خواهند داشت.

بنابراین انواع فوبیا در دسته اختلالات روانی قرار می گیرند که آشنایی با هر کدام از ترس های افراطی برای تشخیص به موقع و درمان کامل از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا کم نیستند تعداد افرادی که به دلیل عدم تشخیص به موقع فوبیا با مشکلات جدی در زندگی مواجه می شوند و علاوه بر ترس های افراطی دچار دیگر بیماری های روانی مختلف نیز شده اند.

به دلیل اهمیت فوبیای خون و خاص بودن شرایط آن، ما قصد داریم در این مقاله به بررسی موضوع ترس از خون بپردازیم، تعدادی از عوامل تاثیر گذار، نشانه ها و راه های درمانی این بیماری را بیان کنیم، پس با ما در ادامه مطلب همراه باشید. همچنین می توانید برای توضیحات بیشتر در این زمینه با مشاوران دکتر فکر تماس بگیرید.

ترس از خون یا فوبیای خون چیست؟

همانطور که گفتیم فوبیا به معنای ترس افراطی، غیر عادی و غیر منطقی می باشد، یعنی افرادی که دچار انواع مختلفی از فوبیا می شوند به طور غیر عادی از یک موضوع ساده می ترسند و حتی با فکر کردن به آن موضوع نیز دچار ترس، اضطراب و تغییرات متعدد شرایط روحی و حتی جسمی خواهند شد.

ترس از خون که اصطلاح علمی آن هموفوبیا می باشد در دسته فوبیاهای خاص قرار می گیرد، بهتر است بدانیم ترس های افراطی خاص شامل موارد زیر می شوند:

• ترس از عوامل طبیعی مانند سیل، طوفان، زلزله، رعد و برق و…
• ترس از موقعیت مانند محیط های بسته، باز، شلوغ، آسانسور و…
• ترس از دست دادن حس بویایی و خفگی
• ترس از حیوانات و حشرات
• ترس از زخم، تزریق و خون

لازم به ذکر است که فوبیاهای خاص بسیار شایع هستند و معمولا طی دوران کودکی و نوجوانی به وجود می آیند ولی می توانند تا چند سال به طور کامل ادامه دار باشند. البته برخی از انواع ترس های افراطی خاص نیز امکان به وجود آمدن در دوران بزرگسالی را دارند مانند ترس از ارتفاع یا آکروفوبیا، ترس از پرواز و ترس از محیط بسته.

در ادامه توضیحات ترس از خون بهتر است بدانیم که هموفوبیا به معنای ترس افراطی، غیر منطقی و غیر عادی درمورد دیدن و یا حتی تصور کردن موقعیت هایی است که خون در آن ها وجود دارد مانند انجام آزمایشات پزشکی، تزریق، بخیه های کوچک، جراحی های بزرگ و یا حتی آسیب و صدمه دیدن بیماران می باشد.

افرادی که دچار ترس از خون هستند بدون اینکه به خودشان تلقین کنند با دیدن خون و یا فکر کردن به آن دچار تغییرات روانی و جسمی شده که برخی از نشانه های این نوع از فوبیا با دیگر موارد ترس های افراطی کاملا متفاوت و منحصر به فرد می باشد.

همانطور که گفتیم فوبیا یعنی ترس غیر منطقی یعنی افراد بزرگسالی که دچار این بیماری روانی هستند می دانند که ترسشان نسبت به خون غیر منطقی است ولی متاسفانه توانایی غلبه بر ترس خود را ندارند.

نکته مهم این است که چرا گفتیم افراد بزرگسال در حالی که کودکان نیز امکان مواجه شدن با این بیماری را دارند، زیرا کودکان نمی توانند یک موضوع را از لحاظ منطق بررسی کنند یعنی شما هرچقدر به کودک توضیح دهید که ترس او غیر منطقی است مفهوم حرف شما را متوجه نشده و به ترس و نگرانی خود ادامه می دهد.

بهتر است بدانیم که ترس از خون با ایجاد استرس شروع می شود، این بیماران در ابتدا اگر به خون فکر کنند یا در موقعیتی مانند انجام آزمایش خون قرار بگیرند، دچار اضطراب شده، این ترس و استرس به سرعت تشدید می یابد و موجب به هم خوردن تعادل روحی، روانی و جسمی آن ها می گردد.

همچنین بهتر است بدانیم که این بیماران آنقدر نسبت به خون ترس و حساسیت دارند که از انجام آزمایشات پزشکی و یا جراحی هایی که ضروری می باشند و در صورتی که انجام نشوند سلامت بیماران به خطر خواهد افتاد نیز خودداری کرده و ممکن است علاوه بر مشکلات متعدد روحی و روانی، با مشکلات جدی جسمی که در ابتدا ساده بودند ولی به تدریج پیچیده و جدی شده اند رو به رو شوند.

بنابراین بهتر است اگر خودتان دچار این بیماری هستید و یا اطرافیان شما از این مشکل روانی رنج می برند برای جلوگیری از بروز عوارض جدی و متعدد در اسرع وقت نسبت به درمان تخصصی و تکمیل دوره های درمانی اقدام نمایید.

نشانه های ترس از خون

تمامی انواع فوبیا دارای نشانه های روحی، رفتاری و جسمی هستند که بیماران و اطرافیان آن ها به راحتی می توانند متوجه ترس افراطی و تغییر حالت روحی و جسمی به وجود آمده شوند. بسیاری از نشانه های انواع فوبیا مشترک می باشند ولی درمورد ترس از خون همانطور که گفتیم نشانه های خاص و منحصر به فردی نمایان می شود که در ترس های افراطی دیگر شایع نیست و مشاهده نمی شود.

نشانه خاص هموفوبیا غش، از حال رفتن و بیهوشی موقت می باشد، یعنی افرادی که دچار این بیماری هستند با دیدن خون حاصل از صدمات جسمی، آزمایش، تزریقات و یا جراحی به سرعت افت فشار پیدا کرده و بیهوش می شوند. از دیگر نشانه های ترس از خون می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اضطراب شدید
• ترس افراطی
• لرزیدن بدن
• تعریق شدید
• افت فشار خون
• افزایش ضربان قلب
• ریتم نامنظم تنفس
• احساس خفگی و نفس تنگی
• افزایش یا کاهش سریع و شدید دمای بدن
• سرگیجه، سردرد
• حالت تهوع
• منقبض شدن عضلات
• رنگ پریدگی
• حملات عصبی

لازم به ذکر است کودکانی که دچار هموفوبیا هستند به هنگام مواجه شدن با اجبار برای انجام آزمایش خون و یا تزریق به شدت گریه می کنند، پرخاشگر شده و از موقعیت مورد نظر فرار می کنند. برخی از کودکان نیز با تصور چنین موقعیت هایی و یا قرار گرفتن در آن ها خیلی سریع تر از افراد بزرگسال افت فشار پیدا کرده و غش می کنند.

علل ترس از خون

بهتر است بدانیم که هیچ مشکل روحی بدون علت به وجود نمی آید حتی در مواردی که بیماران و اطرافیان آن ها شرایط را عادی بیان کرده و وجود هرگونه عامل تاثیر گذار را انکار می کنند نیز بالاخره مشاور طی بررسی هایی که انجام می دهد یک یا چند عامل که در ایجاد بیماری آن ها نقش دارند را شناسایی می کند. ترس از خون یا فوبیای خون نیز از این مورد مستثنا نبوده و دارای علل ایجاد کننده ای می باشد که در ادامه مطلب به آن ها اشاره می کنیم:

ژنتیک

طبق بررسی های انجام شده متخصصین بیان می کنند احتمال ایجاد فوبیای خون برای افرادی که در خانواده خود سابقه این بیماری را دارند نسبت به بقیه افراد بیشتر است، بنابراین زمینه ژنتیکی و ارثی یکی از علل ایجاد بیماری هموفوبیا می باشد.

توصیه می شود اگر در خانواده خود افرادی را دارید که دچار ترس از خون هستند و شما یا یکی دیگر از اعضای خانواده نیز جدیدا با نشانه های این بیماری مواجه می شوید، برای جلوگیری از شدت یافتن هموفوبیا و درمان به موقع به مشاور مراجعه کنید.

تجربیات تلخ بیماران

برخی از افراد به واسطه اتفاق تلخی که برای خودشان در زمان انجام آزمایش خون، تزریقات، بخیه های کوچک و یا آسیب های جسمی شدید رخ می دهد دچار فوبیای خون می شوند، زیرا در ذهن این افراد چنین حوادثی به عنوان یک خاطره منفی ثبت می شود، ذهن به طور مکرر آن ها را مرور کرده و این افراد به تدریج نسبت به حوادثی غیر منطقی، اغراق آمیز و به دور از واقعیتی که ممکن است هیچگاه برایشان رخ ندهد دچار اضطراب شده و ترس از خون به آن ها هجوم می آورد.

دیدن حوادث ناگوار دیگران

بهتر است بدانیم که برخی از بیماران فوبیای خون به دلیل مشاهده حادثه ای تلخ که برای دیگران رخ می دهد دچار ترس از خون می شوند. این افراد در لحظه ای که با صحنه خونریزی بدن دیگران مواجه می شوند شوکه شده، خاطره منفی در ذهنشان ثبت می شود و از آن لحظه شکل گیری هموفوبیا برای آن ها شروع خواهد شد.

توصیه می شود افرادی که با رخ دادن یک اتفاق ناگوار و تلخ در همان لحظه شوکه شده، حال روحی نامناسبی پیدا می کنند و تغییر شرایط آن ها ادامه دار می شود، در اسرع وقت برای پیشگیری از بروز بیماری های روحی به مشاور مراجعه نمایند.

تلقین دیگران

متاسفانه در برخی از موارد والدین کودکی که دچار فوبیای خون هستند موجب دچار شدن فرزند خود به این نوع از فوبیا می شوند. به این ترتیب که چنین والدینی ناخواسته و به دلیل نگرانی بیش از حد نسبت به وضعیت فرزند خود او را از دیدن صحنه هایی که تزریق انجام می شود، یا خون گیری و بخیه کوچک صورت می گیرد محروم کرده، با بیان جملات استرس زا و تنشی در طولانی مدت ترس افراطی را به فرزند خود تلقین می کنند.

با توجه به توضیحات گفته شده متوجه شدیم که عوامل مختلفی مانند زمینه ارثی و ژنتیکی و همچنین عوامل محیطی می توانند در شکل گیری و به وجود آمدن ترس از خون نقش داشته باشند، ولی آنچه که درمورد این بیماری روحی اهمیت دارد، شناسایی و درمان به موقع آن برای جلوگیری از عوارض بیشتر می باشد.

راهکارهایی جهت درمان قطعی فوبیای خون

همانطور که گفتیم تشخیص و درمان به موقع فوبیای خون بسیار مهم می باشد، زیرا هر چه بیشتر این بیماران با مشکل خود مواجه باشند، به همان نسبت عوارض جدی و سخت تری نیز در انتظارشان خواهد بود. لازم به ذکر است که روش های درمان انواع فوبیا تقریبا یکسان هستند و فرد متخصصی که بیماران به او مراجعه می کنند روش متناسب با وضعیت بیمار را آغاز خواهد کرد، بنابراین بهتر است با راه های درمان ترس از خون که در ادامه مطلب به آن ها اشاره می کنیم آشنا شوید:

روان درمانی

همانطور که می دانیم روان درمانی حوزه گسترده ای است که شامل تعداد زیادی روش می باشد و کار اصلی که یک متخصص می تواند برای بیماران فوبیای خون انجام دهد این است که در اسرع وقت با توجه به شدت، تعداد نشانه ها و مدت زمانی که بیمار با این مشکل رو به رو شده، بهترین روش روان درمانی را انتخاب کرده و جلسات آن را آغاز کند. در ادامه مطلب به بررسی روش های روان درمانی فوبیای خون می پردازیم:

مواجه شدن یا مواجهه سازی (ERP)

در همین مقاله توضیح دادیم که برخی از بیماران برای اینکه با دیدن خون مواجه نشوند از انجام آزمایشات پزشکی، تزریق آمپول و… خودداری می کنند زیرا شک ندارند که با قرار گرفتن در چنین موقعیت هایی دچار اضطراب و ترس افراطی می شوند، برخی دیگر از بیماران نیز به دلیل اینکه افکار منفی به ذهنشان هجوم می آورند دچار عوارض هموفوبیا خواهند شد و به همین دلیل به دنبال راهی برای دور شدن از این افکار می باشند.

در روش درمانی مواجه شدن هیچ کدام از این دو کار انجام نمی شود یعنی نه بیمار از موقعیت دور خواهد شد و نه افکار منفی کنترل می گردند بلکه به بیمار توصیه می شود در موقعیتی که امکان خونریزی وجود دارد قرار گرفته و یا به افکار منفی که به ذهنش هجوم می آورند فکر کند، بنابراین بیمار دچار اضطراب و ترس می شود.

سپس در این لحظات متخصص از بیمار می خواهد که تا رفع کامل استرس در همان موقعیت باقی بماند بدون اینکه انجام کار خاصی لازم باشد، زیرا در علم روانشناسی ثابت شده که استرس و اضطراب بدون اینکه به عامل برطرف کننده نیاز داشته باشند بعد از گذشت مدت کوتاهی به طور خود به خودی برطرف خواهند شد. بهتر است بدانیم این روش روان درمانی نیاز به تمرین و صرف وقت دارد ولی خوشبختانه نتایج خوبی را به همراه خواهد داشت.

رفتار درمانی شناختی (CBT)

انجام این روش کاملا تخصصی می باشد و بر خلاف روش قبلی بخش عمده درمان به عهده مشاور خواهد بود یعنی فردی که هیچ تخصصی در علم روانشناسی ندارد قادر به انجام رفتار درمانی شناختی نیست.

بر طبق این روش فرد متخصص در ابتدا طرز تفکر بیمار را نسبت به موضوع مورد نظر بررسی می کند، سپس تمامی عواملی که موجب ترس و اضطراب بیمار می شوند را شناسایی و بررسی کرده، در نهایت با کنار هم قرار دادن یافته های خود طرز تفکر بیمار نسبت به خون و ترس افراطی از آن را تغییر می دهد.

هیپنوتیزم

روشی که متاسفانه امروزه افراد غیر متخصص نسبت به انجام آن و در جهت سودجویی اقدام می کنند و نه تنها نتایج مثبتی را کسب نکرده بلکه در برخی از موارد موحب آسیب رساندن به بیماران فوبیای خون می شوند.

بهتر است بدانیم که هیپنوتیزم روشی کاملا حرفه ای و تخصصی می باشد که هر کسی توانایی انجام آن را به درستی ندارد. اگر این روش به نحو صحیح و کامل انجام شود بیمار وارد خلسه شده و اتفاقاتی که سبب آزار او می شوند را شناسایی می کند و فرد متخصص از طریق ادامه دادن کارهایی که ضروری است طرز نگرش بیمار را نسبت به ترس از خون تغییر خواهد داد.

کنترل اضطراب و تمدد اعصاب

یکی دیگر از روش های روان درمانی فوبیای خون یادگیری تکنیک های کنترل اضطراب و تمدد اعصاب است. با انجام این روش بیمار یاد می گیرد که چطور در هر لحظه که دچار اضطراب می شود خود را در کمترین زمان ممکن به آرامش برساند، ولی بهتر است بدانیم که این روش به عنوان درمان اصلی به کار گرفته نمی شود بلکه شبیه به یک مسکن لحظه ای است و می توان آن را به عنوان روشی کمکی تلقی کرد.

دارو درمانی

تجویز داروهای روانپزشکی ممکن است برای همه بیماران ترس از خون انجام نشود، زیرا همه بیماران به دارو نیاز ندارند و تنها با تشکیل جلسات مشاوره و روان درمانی مشکل آن ها برطرف خواهد شد.

لازم به ذکر است که بیماران و حتی اطرافیان آن ها باید از تهیه و مصرف داروهای روانپزشکی به صورت خودسرانه و بدون نظارت متخصص خودداری کنند زیرا در صورتی که دُز مصرفی یا مدت زمان آن ها بیشتر از حد نیاز نیاز باشد اثرات منفی به دنبال خواهد داشت.

خلاصه مطلب

ما این مقاله به بررسی موضوع شایع ترس از خون یا همان فوبیای خون پرداختیم، مشکلی که به معنای ترس افراطی از خون می باشد و فراتر از یک حس ذاتی در برخی از افراد بروز می کند. همچنین تعدادی از علل و نشانه های این بیماری را بیان کرده و راه های درمانی آن را نیز توضیح دادیم. با توجه به اهمیت درمان به موقع انواع فوبیا و تاثیرات منفی آن ها در زندگی بیماران، چنانچه در این زمینه به مشاوره تخصصی نیاز دارید، می توانید با مشاوران دکتر فکر تماس بگیرید.