انواع روش های سخنرانی با ۱۰ نکته جذاب و مهم

سخنرانی یکی از مهم ترین ابزارها برای اطلاع رسانی جمعی و آموزش یا سرگرمی است که با وجود پیشرفت چشمگیر علم، هنوز به دلیل ارتباط چهره به چهره سهم بسزایی در تاثیرگذاری بر روی مخاطب دارد. البته با توجه به گوناگونی اهداف، انواع روش های سخنرانی نیز متفاوت است که بر کاهش یا کیفیت آن موثر خواهند بود. به همین دلیل بسیار مهم است که سخنور با یادگیری نکات مهم مهارت در انواع روش های سخنرانی بتواند نقش خود را بخوبی ایفا نماید.

از آنجا که رعایت این نکات نیاز به آموزش دارد و تکنیک های خاصی را می طلبد، مقاله حاضر را به این موضوع اختصاص داده و سعی داریم تا مهم ترین توصیه های سخنوران بزرگ و علم سخنوری را به شما عزیزان ارائه دهیم. همچنین اگر در این زمینه با سوالی مواجه شدید می توانید با همکاران ما در ارتباط باشید.

لزوم آشنایی با انواع روش های سخنرانی

برای هر کسی ممکن است موقعیتی پیش بیاید که مجبور باشد تا در یک جمع و در مقابل چندین نفر صحبت و سخنرانی کند. این موقعیت می تواند از ارائه یک لکچر و کنفرانس در کلاس مدرسه و دانشگاه تا سخنرانی در سمینارها و همایش های بزرگ مربوط به یک شرکت، موسسه، اساتید دانشگاه، نخبگان یک حوزه علمی، برنامه زنده تلویزیونی، سخنرانی در مراسم گرامیداشت و هزاران مورد دیگر متغیر باشد.

در چنین شرایطی که مخاطب ما تعداد افراد زیادی است، اگر ما نتوانیم بیانی رسا و گیرا داشته و مقصود را برسانیم، مسلما تصویر خوبی از خود به جای نخواهیم گذاشت و حتی ممکن است از سوی متصدیان یا مسئولان مربوطه مواخذه شویم.

بعلاوه، اگر در این مجالس اشتباه های کلامی و لفظی زیاد باشد و یا آنک صدایی رسا نداشته باشیم، دچار کمبود اعتماد بنفس خواهیم شد. بنابراین، بسیار مهم است که با یادگیری نکات مهم در انواع روش های سخنرانی آشنا باشیم تا ضمن برقراری ارتباط بهتر، خطابه موثرتری نیز داشته باشیم.

انواع سخنرانی کدامند؟

حال با تمام توضیحاتی که داده شد، نکته ایی که باید بدان توجه داشت این است که همه سخنرانی ها به یک شکل نیستند و هر کدام مقتضیات خاص خود را می طلبند. یعنی کسب مهارت در این زمینه مستلزم آن است که بدانیم با کدام یک از انواع روش های سخنرانی سر و کار داریم.

برای این منظور می توان نوع سخنرانی را از حیث روش انتقال و هدف تقسیم بندی کرد که ما در ادامه انواع روش های سخنرانی را از نظر هدف مورد بررسی قرار داده ایم.

سخنرانی انگیزشی

در این سخنرانی به بیان مسیرهای موفقیت در عرصه های مختلف تحصیلی، زندگی، تجارت، و غیره پرداخته می شود. شاید بتوان گفت که در میان انواع روش های سخنرانی، سخنرانی انگیزشی از محبوبیت بیشتری برخوردار است. 

هدف این سخنرانی افزایش انگیزه و انرژی برای دستیابی به خواسته ها، تغییر تفکر، معرفی استراتژی های موفقیت، نشان دادن حقیقت زندگی، ارائه الگوهای موفقیت در زمینه موضوع مورد بحث، پذیرفتن اشتباهات و درس گرفتن از آنها و از همه مهمتر معرفی شیوه های غلبه بر ناامیدی و همچنین تقویت عزت نفس است.

سخنرانی متقاعد کننده

برخلاف اغلب انواع روش سخنرانی، هدف سخنرانی متقاعد کننده این نیست که اطلاعاتی را به مخاطب عرضه کند، بلکه تلاش می شود تا مخاطب را به پذیرش آنچه بیان می شود متقاعد نماید.

سخنرانی متقاعد کننده سه گونه دارد که عبارتند از: سخنرانی متقاعدکننده حقیقت محور، سخنرانی متقاعدکننده ارزش محور و سخنرانی متقاعدکننده سیاست محور.

مهمترین کاربرد این سخنرانی در کسب و کارها و مسائل تجاری است که در آن برای جذب مشتری و فروش بیشتر محصولات، سعی می شود تا او را قانع، ترغیب و یا هیجان زده کند. البته در سخنرانی های سیاسی همچون سخنرانی ریاست جمهور یک کشور نیز می توان از شیوه های سخنرانی متقاعد کننده استفاده کرد. همانند آنچه که سخنرانی آیزنهاور رئیس جمهور سابق آمریکا اتفاق افتاد.

سخنرانی آموزشی اطلاع رسانی

سخنرانی با هدف افزایش سطح آگاهی و فهم مخاطب در مورد یک موضوع خاص برگزار می شود. به عنوان مثال، زمانی که در مورد نحوه انتخاب رشته و انتخاب شغل دانش آموزان، یا تصمیمات اتخاذ شده برای تغییر و تحول یک شرکت در برابر حضار صحبت می شود.

همچنین، رایج ترین موضوعات سخنرانی آموزشی را می توان در مواردی همچون حوزه های دانشگاهی، صنعت تبلیغات، فیلم و سریال، شبکه های اجتماعی و علل وقایع طبیعی مشاهده نمود. آموزش دارایی چند نوع است که عبارتند از:

سخنرانی تعریفی: توضیح دادن در مورد یک موضوع خاص که مخاطب درباره آن اطلاعات چندانی ندارد و می خواهیم او را با خصوصیات اصلی مربوط به موضوع آشنا می کنیم.

سخنرانی نمایشی: این سخنرانی از ابزارها و نمونه های بصری بیشتر استفاده می شود تا مخاطب در مورد مراحل و چگونگی انجام یک فعالیت مطلع گردد. ابزارهای بسیاری کمک می‌کنند تا به خاطر اطلاعات مدت زمان بیشتری در حافظه مخاطب باقی بماند.

سخنرانی توضیحی: سخنرانی توضیحی نیز همانند برخی از انواع روش های سخنرانی مختص به ارائه اطلاعات در مورد یک بخش ویژه از یک موضوع است، که در آن مجدداً از نمایش بصری داده‌های آماری برای تاثیرگذاری بیشتر کمک می کند.

سخنرانی الهام بخش

مانند بسیاری از انواع روش های سخنرانی با یک تغییر همراه است و بیشترین شباهت را با سخنرانی انگیزشی دارد. با این تفاوت که تاثیر بسیار عمیق تری بر روی ذهن و قلب مخاطب گذاشته و به دنبال ایجاد تحول در تفکر اوست.

سخنرانی مناسبتی

همانطور که از نام آن مشخص است یکی از انواع روش های سخنرانی می باشد که در مناسبت های خاصی همچون تاسیس یک موسسه، واقعه تاریخی، درگذشت یک شخص مهم، ادای احترام به یک فرد برجسته، برگزاری یادبود، اهدای جایزه یا مدال و … برگزار شود.

سخنرانی مناسبتی در واقع یک قالب یگانه نداشته و در دسته بندی خاصی قرار نمی گیرد، بلکه بایستی متناسب با مناسبت و مخاطبین حاضر، آن را ارائه داد. در این سخنرانی که معمولاً کوتاه است به بیان جنبه های مثبت و ارزش های موضوع پرداخته می شود.

سخنرانی علمی

از رسمی ترین انواع روش های سخنرانی محسوب می شود و در آن یک موضوع تخصصی علمی به صورت کنفرانس، سمینار، سمپوزیوم و غیره به بحث گذاشته می شود. مخاطبان این سخنرانی ممکن است در سطوح مختلف علمی قرار داشته باشند و گرچه در آن به آداب سخنوری کمتر توجه می شود اما بایستی یک سری آداب و اصول خاص را رعایت نمود.

علاوه بر این در نظر گرفتن نکاتی هچون همچون مقدمه جذاب، جملات کوتاه و تاثیرگذار، رعایت شئون فرهنگی و عرفی، ادای احترام به بزرگان حوزه موردنظر و حضار، استفاده از ابزارهای بصری، پاسخگویی به سوالات و داشتن علم کافی ضروری است. 

سخنرانی سرگرم کننده

از جمله سخنرانی های است که در مراسم های عروسی، کارزارها و رویدادهای سیاسی، سخنرانی های مهمانی یا ضیافت، مصاحبه ها، سازمان های مردم نهاد و برگزاری مراسم های نه چندان علمی به کار می رود.

نکته مهمی که در سخنرانی سرگرم کننده وجود دارد، این است که نمی‌توان صرفا به بیان چند لطیفه و شوخی ساده به سرگرم کردن مخاطب پرداخت. لازم است سخنران قبل از مراسم آنچه که قرار است بگوید را کاملاً آماده کند و براساس شناختی که از مخاطب دارد به صحبت بپردازد. در غیر این صورت مخاطب خسته شده و حتی ممکن است مکان را ترک کند.

سخنرانی مذهبی

سخنرانی مذهبی یا دینی عبارت است از خطابه کردن یک شخص که معمولاً یک فرد دینی یا روحانی است با یک جمع به صورت یک طرفه. 

هدف اصلی آن ارائه اطلاعات دینی، تاثیرگذاری بر تفکر، روشن ساختن برخی احکام و پاسخگویی به سوالات در زمینه های مختلف دینی می باشد. همانند انواع روش های سخنرانی لازم است که سخنران از منابع معتبر استفاده کرده و معمولاً به نقل قول از روایات، احادیث، کتاب آسمانی و غیره بپردازد.

۱۰ نکته مهم برای یادگیری مهارت انواع روش های سخنرانی

در یک سخنرانی چندین عامل دست به دست هم می دهند تا محصولی خوب و رضایت بخش به دست آید. این عوامل از اعتماد بنفس درونی، زبان بدن، بیان رسا، علم و آگاهی، مخاطب شناسی، مهارت های تنفس و … همگی دست به دست هم می دهند و در نهایت در انواع روش های سخنرانی خود را بخوبی نشان می دهند. ما می خواهیم در ادامه به این نکات بپردازیم.

طراحی سخنرانی را آماده کنید

قبل از هر چیز باید برای داشتن یک سخنرانی خوب، حتما تصمیم بگیرید که چه کارهایی را می خواهید در سخنرانی انجام بدهید و چطور آن ها را پیش می برید. به این کار طراحی سخنرانی می گویند که از چند گام مهم تشکیل شده است.

1. ایده اولیه سخنرانی را مشخص کنید. در انواع روش های سخنرانی به شما گفته می شود که قرار است در مورد چه چیزی، در چه مکان و چه زمانی صحبت شود یا آنکه تمام این تصمیمات توسط خودتان اتخاذ می شود.
2. مخاطب را شناسایی کنید. اینکه قرار است برای چه کسانی صحبت شود؟ قرار است چه چیزی را انتقال دهم؟ سطح اطلاعات مخاطب در مورد موضوع چگونه است؟ توقع او چیست؟ چه جنسیتی دارد؟ از چه مکانی آمده و … همگی در شناخت مخاطب کمک می کنند.
3. هدف و موضوع خود را شناسایی کنید. همانند آنچه که در انواع روش های سخنرانی گفته شد، سخنران باید حتما از پیش موضوع خود را شناسایی نماید.
4. در مورد موضوع اطلاعات جع آوری نماییم. منابع، کتب، مقالات و مطالبی که در مورد موضوع وجود دارد تا جایی که ما را نسبتا مسلط می کند مطالعه نمائیم.
5. بارش فکری داشته باشیم. به ذهن اجازه دهیم تا بدون مکث هر آنچه که در آن می گذرد را آزاد کند، بدون آنکه جلوی آن ها را بگیرید. این کار را بارش یا طوفان فکری می گویند.
6. در این مرحله نوبت به فیلتر کردن داده های مغز می رسد
7. سپس یک نقشه ذهنی را تدارک می بینیم.
8. در نهایت نوبت به تمرین می رسد.

داشتن استرس طبیعی است و می شود آن را کنترل کرد

حتی بزرگترین سخنرانان دنیا هم در ابتدای صحبت ممکن است دچار استرس شوند. بنابراین، بروز علائمی همچون تپش بالای قلب، لرزش دستان و صدا، عدم تمرکز کافی و حتی سرخ شدن صورت هم به عنوان علائم فیزیولوژیک اضطراب در انواع روش های سخنرانی طبیعی هستند و نباید باعث شوند که خود را ضعیف احساس نمائید.

شیوه های مختلفی برای کنترل و کاهش استرس و اضطراب وجود دارد اما مهم ترین آن ها آمادگی بیشتر و تمرین قبل از اجرا است.

شروع سخنرانی بسیار مهم است

براساس نظر کارشناسان، در تمامی انواع روش های سخنرانی شما ۶۰ ثانیه فرصت دارید تا با یک شروع خوب، توجه مخاطب را به خود جلب کرده و او را با خود همراه کنید.

این امر، همانطور که قبلا گفته شد مهم تر از هر چیز نیازمند شناخت مخاطب است. می توانید از پرسیدن یک سوال، گفتن یک نقل قول مفهومی و تاثیرگذار، یک داستان و حتی لطفیه در این راستا بهره ببرید.

تنفس دیافراگرامی را فراموش نکنید

تنفس نقش بسزایی در قوی کردن صدا و اثرگذاری بر روی مخاطب دارد. فرقی ندارد که کدام یک از انواع روش های سخنرانی را به کار می برید، به هر حال باید همان کاری که خوانندگان برای رسا کردن صدای خود می کنند انجام دهید. برای این منظور می توانید پیش از سخنرانی دست خود را بر روی شکم گذاشته و در دستان نفس بکشید. در طی ۱۲ ثانیه یک دم عمیق و سپس در ۱۰ ثانیه بعدی بازدم عمیق داشته باشید و تا تنفس دیافراگمی محقق شود.

مراقب زبان بدنتان باشید

چه بخواهید چه نخواهید، بدن شما با مخاطب حرف می زند. از این رو بایستی یاد بگیرید که چگونه جلوی مخاطب حاضر می شوید. صاف ایستادن، حرکات دستان، ارتباط چشمی، حالت صورت، تکیه ندادن بر یک پا، راه رفتن در صورت امکان همگی از مهم ترین نکات یادگیری مهارت انواع روش های سخنرانی به شمار می روند. خواندن مقاله راه هایی برای تقویت زبان بدن کمک زیادی به شما در این رابطه می کند.

نکات سخنرانی را یادداشت کنید

خوب نیست که در طول سخنرانی چشمتان دائما به برگه و یادداشت هایتان باشد. اما اگر اضطراب دارید که مبادا مطلب را فراموش کنید، آن ها را به طور خلاصه در یک برگه بنویسید و در صورت لزوم به ان نگاهی بیندازید. بهتر است مطالب را خلاصه وار یادداشت کنید.

سخنرانی های بزرگ را تماشا کنید

بسیار مفید خواهد بود که در حوزه خود، انواع روش های سخنرانی که برجسته هستند را تماشا کرده و نکات مهم آن را بیاموزید. برای این منظور می توانید از منابعی همچون یوتیوب بهره ببرید. برنامه هایی همچون TED نیز در این راستا عالی به نظر می رسند.

خودتان باشید

لازم نیست که برای ارتباط برقرار کردن با مخاطب از شخص دیگری تقلید کنید. شما هر چقدر هم که در این کار موفق باشید، باز هم یک بدل هستید که جذابیت چندانی ندارد. در عوض تلاش کنید با شناخت ویژگی های شخصیتی خود و همچنین نقاط قوت و ضعفتان، با خود واقعی به صحبت بپردازید.

سرعت گفتارتان را متعادل کنید

نباید خیلی سریع و یا خیلی آهسته صحبت کرد. چرا که در هر کدام از انواع روش های سخنرانی بشید، باز هم مخاطب خود را از دست خواهید داد. نکته دیگر آنکه هرگز سعس نکنید مکث های بین صحبت هایتان را با عباراتی همچون، ” امم، آه، مثل، می دانید و … ” پر کنید. این کار دید مخاطب را نسبت به شما بد می کند.

از ابزارهای بصری و شنیداری بهره ببرید

می توانید از پاور پوئینت، فیلم، صدا، آهنگ یا هر ابزار دیگری که متناسب با سخنرانیتان است استفاده کنید تا مخاطب با علاقه و درک بیشتری شما را همراهی نماید. نمودارها هم در این زمینه بسیار ایده خوبی هستند به شرط آنکه به درستی استفاده شوند.

سخن پایانی

امیدواریم توانسته باشیم تا به هدف اصلی خود یعنی آموزش نکات مهم در انواع روش های سخنرانی در این مقاله دست یافته و اطلاعات سودمندی را به شما خواننده عزیز ارائه دهیم.

با تمام توضیحات ارائه شده، اگر همچنان احساس می کنید که به راهنمایی بیشتری نیاز دارید، می توانید از کارشناسان ما راهنمایی بگیرید. همکاران ما در تمامی روزهای کاری هفته از ساعت ۸ صبح الی ۱۲ شب آماده پاسخگویی به همه سوالات شما عزیزان می باشند.