علل ترس از آب و روش های درمان آن

آیا می دانید ترس از آب چیست؟ ترس از آب یا فوبیای آب یکی از اختلالات اضطرابی می باشد که به علت های مختلفی در فرد بوجود می آید و تاثیرات متفاوتی را نیز بر روی فرد می گذارد. درمانگران با توجه به علل و نشانه های ترس افراد از آب ، شیوه های درمانی مناسب را به کار می گیرند و با آب آشتی می کنند.

در این مقاله خواهیم دید که چه عواملی موجب ترس از آب می شود و دقیقا از چه روش هایی برای درمان آن استفاده می شود. همچنین، اگر شما یا اطرافیانتان با چنین مشکلی مواجه شده اید، می توانید از طریق تماس و ارتباط با متخصصین دکتر فکر مراحل درمانی را طی نمایید. 

ترس از آب چیست؟

همه می دانیم که آب به عنوان حیاتی ترین عنصر موجود در کره زمین برای بقای تمامی موجودات لازم و ضروری است، و چه بسا خلق کننده زیباترین و شادترین لحظات برای ما بوده باشد. اما چه می شود که بعضی از انسان ها نه تنها اینطور فکر نمی کنند، بلکه از آن بیزار نیز هستند. حتی قضیه فقط به بیزاری ختم نمی شود و احساس وحشت و ترس شدیدی نسبت به آن دارند.

به چنین احساسی فوبیای آب یا ترس از آب، و یا به اصطلاح علمی تر آکوا فوبیا گفته می شود. ترس از آب در واقع یک اختلال اضطرابی است که در آن فرد با دیدن آب، حتی در مکان های کوچکی همچون یک وان و استخر یا مکان های بزرگتری همچون دریاچه، دریا و اقیانوس بشدت مضطرب شده و دچار حالات روانی ناخوشاند می شود.

این ترس حتی با صدای شنیدن آب و باران و تصور آن نیز بوجود می آید. به همین دلیل، افراد مبتلا به اکوفوبیا همواره از تماس یا مواجه با آب خودداری کرده و سعی در دوری از آن دارند. پر واضح است که این اختلال می تواند مشکلات زیادی را به وجود آورد، زیرا آب بخش ضروری برای زندگی کردن و زنده ماندن است.

علل ترس از آب چیست؟

فوبیای آب مانند تمام فوبیاهای دیگر، از علل متفاوتی ممکن است ناشی شده باشد. اما از نظر روانشناسی، فوبیا بیشتر در افرادی که اضطراب شدید دارند بیشتر بروز می کنند.

مهم ترین و اصلی ترین علل ترس از آب شامل موارد زیر می باشد.

• حوادث تلخی که در گذشته فرد رخ داد است. مانند، مرگ عزیزان در اثر غرق شدن یا تماشای غرق شدن یک نفر، و یا تجربه نزدیک به غرق شدن خود
• در گذشته به عنوان شوخی یا تهدید به درون آب ناگهانی هل داده شدن
• افتادن از عرشه یا قایق
• هشدارهای بیش از حد والدین در مورد خطرات ناشی از نزدیک شدن و رفتن به آب در کودکی
• تماشای فیلم ها و یا تصاویری که در حس ترس عمیق از آب دیده می شود.

نشانه های فیزیکی ترس افراد از آب

به طور کلی علائم ترس از آب در سه سطح فیزیکی، شناختی و رفتاری دیده می شود. در سطح فیزیکی، افرای آکوا فوبیا دارند، بمحض دیدن آن دچار یک نوع اضطراب می شوند، حتی اگر مقدار آن کم باشد. بنابراین، مقدار یا حجم آب دلیل ترس از آب نبوده و ماهیت آن موجب این احساس می شود.

هر چقدر که فوبیای آب شدیدتر باشد، نشانه های آن نیز قوی تر خواهند بود. اما رایج ترین علائم آن عبارتند از:

• اجتناب از دیدن یا لمس آب
• بیزاری از آب یا احساس ناخوشایند نسبت به آن
• احساس ترس و وحشت شدید در هنگام فکر کردن به آب
• ترسیدن از صدای آب
• بالا رفتن ضربان قلب
• تند تر شدن تنفس
• حالت تهوع
• سرگیجه یا غش
• لرزیدن
• گریه کردن ( بیشتر در کودکان دچار ترس از آب دیده می شود)
• سکوت و یا خودداری از صحبت ( در کودکان)
• عصبانیت ( غالبا در کودکان)

نشانه های شناختی ترس از آب

علائم فیزیکی که به دنبال ترس از اب ظهور می کنند، با تغییرات شناختی همراه هستند که منجر به پیدایش افکار منفی و گاه توهمی می شوند. به عنوان مثال، افراد دارای این فوبیا افکاری فاجعه آمیز در مورد آب دارند و صحنه های دلخراشی را در ذهن خود مجسم می کنند. مثلا، امکان دارد که احساسی همچون حمله کوسه یا غرق شدن به آن ها دست می زند.

نشانه های رفتاری علل ترس از آب

آکوا فوبیا خود را به صورت علائم رفتاری نیز نشان می دهد. افرادی که ترس از آب دارند به هنگام مواجعه با آن به سختی قادر به پنهان کردن احساس خود را دارند. آن ها واکنش هایی مثل فرار یا اجتناب از نزدیکی به آن را نشان می دهند. رفتارهایی توام با ترس آن ها را آزار می دهد.

اختلالات مرتبط با فوبیای آب

بر اساس بررسی هایی که در سازمان بهداشت روان انجام شده است، افرادی که نشانه های ترس افراد از آب در آن ها دید می شود، احتمالا در طول زندگی خود یک بیماری یا اختلال روانی دیگر را نیز تجربه کرده اند. البته نمی توان این مورد را به همه تعمیم داد ولی در 60% افراد مشاهده شده است. بیشترین اختلالاتی که با این نوع فوبیا مرتبط هستند عبارتند از:

• اختلال دو قطبی
• اختلال اضطرابی
• افسردگی
• اختلال مصرف مواد مخدر یا الکل
• اختلال کنترل تکانه

درمان ترس از آب

به طور معمول دوش یوه درمانی برای فوبیاها به کار برده می شود. برای درمان ترس از آب نیز از دو روش رایج درمان شناختی (CBT) و مواجعه درمانی استفاده خواهد شد. این راهکارها نیز غالبا تاثیر گذار بوده و فرد می تواند بتدریج بر ترس خود غلبه کند. در ادامه توضیح می دهیم که منظور از هر کدام از این روش ها چیست.

درمان شناختی رفتاری

در این شیوه درمانگر به شخص کمک می کند تا شخص بر افکار منفی خود در مورد آب مسلط شده و آن ها را با فکرهای مثبت جایگزین نماید. هدف اصلی این متخصصان آن است که تصورات غیر منطقی و غیر واقعی را ریشه یابی و آن را رفع کنند. همچنین، آن ها به بیمار در شناخت علل پیدایش ترس از آب یاری داده و آن ها را با تکنیک های کسب آرامش و مقابله با اضطراب آشنا می کنند. بنابراین، فرد بخوبی یاد می گیرد که چگونه باید رفتار خود را کنترل نماید.

مواجهه درمانی

همانطور که از نام آن بر می آید، تلاش می شود تا با در معرض قرار دادن شخص مبتلا به آکوا فوبیا را در معرض آب ، این ماده را برای او عادی کند. البته این کار گام به گام و در طی چند جلسه صورت می گیرد. درمانگر ابتدا از مواجهه اندک و کوتاه مدت شروع کرده و به مواجهات شدید می رسد.

مواجهه فرد دارای ترس از آب در یک محیط کنترل شده و ایمن انجام می شود و متخصص در طول آن سعی می کند تا واکنش ها، افکار و احساسات شخص را مورد بررسی قرار دهد تا شدت و ضعف این ترس و پیشرفت درمان را بسنجد. مراحلی که در این شیوه درمانی استفاده می شود، ترتیبی مشابه زیر دارند.

1. در مورد آب فکر و صحبت می شود.
2. عکس ها یا فیلم هایی که در آن ها آب وجود دارد به شخص نشان داده می شود.
3. سعی می شود که با مقدار کمی آب به اندازه یک لیوان، پارچ یا وان تعامل ایجاد شود.
4. شیرآلات آب باز و بسته می شوند.
5. آبی که روان است لمس می شود.
6. با آب های بزرگتر و بیشتری همچون استخر، دریاچه و دریا تعامل برقرار می شود.
7. ابتدا انگشتان پا و بتدریج تمام بدن به داخل آب وارد می شود.

سخن پایانی

در این مقاله تلاش شد تا اطلاعات سودمندی در مورد علل و نشانه های ترس از آب و همچنین روش های درمان آن ارائه شود.

یکی از در دسترس ترین راه ها برای کسب مشاوره در این مورد، از طریق سامانه دکتر فکر تدارک دیده شده است تا مشاروران و درمانگران در یک فضای دوستانه همه دوستان مبتلا به فوبیای آب را مورد معالجه قرار دهند. برای این منظور کافی است که در تمامی روزهای هفته از ساعت 8 صبح الی 12 با همکاران ما به صورت آنلاین و تلفنی در ارتباط باشید.