مشاوره فردی چیست و چه اصولی دارد؟

آیا می دانید مشاوره فردی چیست و چه اصولی دارد؟ مشاوره فردی به دنبال حل تعارضات شخصی و چالش های مختلفی است که یک شخص در زندگی با آن ها مواجه می شود. در این میان، بسیار مهم است که اصول و اهداف مشاوره فردی به درستی پیاده سازی گردند تا فضای حاکم بر جلسات دوستانه بوده و بتوان در پایان به نتایج سودمندی دست یافت. 

از آنجا که در میان عموم افراد جامعه تنها نام مشاوره فردی آشناست و اطلاعات چندانی در مورد آن وجود ندارد، تصمیم گرفتیم تا این موضوع را از ابعاد مختلف بررسی کنیم. همچنین، خواهیم دید که تفاوت های مشاوره فردی و گروهی چیست؟ اگر شما نیز قصد دارید از یک مشاوره فردی یا گروهی با کیفیت بهره مند شوید، می توانید با مشاوران، روانشناسان و درمانگران دکتر فکر در تماس باشید.

مشاوره فردی چیست؟

گاهی عبور کردن از برخی مراحل و شرایط زندگی برای ما آنقدر سخت و چالش برانگیز است که رویارویی و حل مساله به تنهایی برایمان میسر نیست. در اینگونه مواقع صحبت با فردی که در مورد روحیات، خلقیات، ویژگی ها و نحوه مواجهه با مشکلات انسان ها سال ها تحصیل کرده و دانش علمی کسب نموده است، بهترین راه می باشد.

چنین چیزی در مشاوره فردی اتفاق می افتد. در مشاوره فردی به نگرانی های حال و آینده فرد پرداخته شده و می تواند دامنه گسترده ایی از مسائل را در بر گیرد. به عنوان مثال، امکان دارد که شخصی به هنگام برنامه ریزی شغلی و تحصیلی، غم و اندوه ناشی از تحمل مرگ نزدیکان، رابطه با والدین، افسردگی، مشکلات مدرسه، شکست عشقی یا عاطفی، چالش های قبل از ازدواج یا بعد از آن، مشکل در تعامل با دیگران و …. نیازمند راهنمایی باشد و درمانگر به او کمک نماید.

این درمانگر یا کارشناس می تواند یک مشاورف روانپزشک، روان درمانگر و یا روانشناس باشد که در هر صورت با علمی که در زمینه مربوطه دارد، در فضایی آرام و بدون قضاوت، پای صحبت های شخص نشسته و راهکار درست ارائه می دهد.

اهداف مشاوره فردی

در مشاوره فردی چندین هدف دنبال می شود و شاید مهم ترین دستاورد آن آموزش نحوه کنترل زندگی و مهارت های مقابله با موقعیت ها و شرایط چالش برانگیز باشد. در این میان، متناسب با هر مسئله اهداف گوناگونی دنبال می شود و ممکن است بر روی مهارت های خاصی کار شود. بنابراین، نمی توان برای همه افراد اهداف یکسانی را بیان کرد. اما به هر حال، در مشاوره فردی درمانگر به مراجع کمک می کند تا در جلسات به موارد زیر دست پیدا کند. 

• کمک به تغییر در رفتار: درمانگر کمک می کند تا مراجع رفتارهایی که او را در تحقق بسیاری از مقاصد ناتوان کرده، تغییر دهد. 
• بهبود روابط اجتماعی، دوستانه و خانوادگی: شخصی که عزت نفس پایین در روابط عاطفی یا اجتماعی دارد، خجالتی است، قادر به برقراری ارتباط نیست و یا مسائلی از این دست، یاد می گیرد که چگونه مهارت های کلافی، بدنی و رفتاری خود را برای ارتباط با سایرین افزایش دهد.
• افزایش مهارت تصمیم گیری: شخص یاد می گیرد تا چگونه بدون تحت تاثیر گرفتن توسط محیط و اطرافیان، تصمیم گیری کند. 
• مشخص کردن اهداف یا چیزهایی که دوست نداریم: بدین ترتیب روش تعیین هدف درست و روش های رسیدن به مقاصدی که دوست داریم آسان تر می شود.
• دست یابی به یک دید واقع بینانه: نگاه به توانایی های ذاتی، موقعیتی که در آن هستیم و پذیرفتن برخی حقایق 

اصول مشاوره فردی

در مشاوره فردی یک سری مراحل و تکنیک ها پیاده سازی می شود تا علاوه بر اینکه بیان احساسات و مسائل برای مراجع آسان باشد، صداقت کافی را با خود و مشاور داشته باشد. برای این منظور لازم که روند زیر در جلسات به ترتیب پیاده سازی شود.

• گام اول: ایجاد فضایی مناسب برای برقراری ارتباط با مراجع و ارائه توضیحاتی در باب معرفی مشاور، نقشی که بر عهده دارد، تعداد و زمان جلسات پیش رو، تاکید محرمانه بودن گفتگوها، جمع آوری اطلاعات و پاسخ به سوالات مشاوره از سوی مراجع
• گام دوم: پرسش در مورد دلیل مراجعه، ارزیابی سلامت فیزیکی، روانی و عاطفی گذشته شخص، بررسی عوامل خطر،
• گام سوم: بررسی میزان آشنایی مراجع با روند مشاوره فردی، معرفی آنچه که قرار است در آینده انجام شود، تعیین یک سری تکالیف
• گام چهارم: ارزیابی میزان نتیجه بخشی، بررسی جوانب مختلف زندگی مراجعه، نوع مکانیسم های دفاعی، شیوه برخورد با مشکلات
• گام پنجم: ارائه آموزش در مورد رفتارهای سالم، راهکارهای کاهش خطر و آسیب برای مراجع متناسب با شرایط او
• گام ششم: ارزیابی رضایت یا عدم رضایت بیمار برای ادامه جلسات مشاوره فردی،

انواع مشاوره فردی

مشاوره فردی را می توان ۵ گروه دسته بندی کرد که به شرح زیر می باشند.

• روانکاوی: روشی که در آن احساسات، عواطف و خاطرات درونی یا سرکوب شده ناخودآگاه به سطح خودآگاه آورده شده و به نوعی یک تخلیه هیجانی صورت می گیرد.
• واقعیت درمانی: نوعی روان درمانی است که تمرکز اصلی آن بر روی رفتارهای فعلی و توانایی بیمار برای مقابله با آن ها است.
• هیپنوتیزم: فرد در حالت خاصی از هوشیاری قرار می گیرد که با کم رنگ کردن ضمیر هوشیار، دسترسی به ناهشیار راحت تر می شود
• روان درمانی حمایتی: در آن ملاقات با گروهی از افراد همدرد که از شرایط مشابهی برخوردار هستند، صورت می گیرد و هدف آن بروز هر چه آسان تر خود، نا امیدی ها، احساسات منفی، غم ها و شادی ها است.
• روانکاوی: هدف اصلی آن نیروهای سرکوب شده همچون تکانه ها، خاطرات و آسیب هایی که مراجع در دوران کودکی متحمل شده است می باشد و درمانگر به شناخت این تعارضات و آسیب ها کمک می کند.

ویژگی های یک مشاوره فردی خوب

در هر مرحله از مشاوره، درمانگر به شیوه های برخورد و عمل می کند که اعتماد، ارتباط، درک متقابل، و حل مسئله به بهترین شکل صورت گیرد. اگر یک مشاوره فردی خصوصات زیر را داشته باشد، می توان گفت که نتیجه بخش نیز خواهد بود.

• گوش دادن فعالانه به مراجع و ارائه بازخورد در مواقع لازم
• داشتن بیانی ساده در حد سن، تحصیلات، فرهنگ و فهم مراجع
• به کار بردن ضمیر سوم شخص به جای ضمیر دوم شخص
• شفاف سازی
• برخورداری از قدرت نشان دادن همدلی به جای همدردی
• دیدن جهان از زاویه دید مراجع و درک او
• اطمینان بخشیدن در مورد رازداری و محرمانگی جلسات
• داشتن حس شوخ طبعی
• اجازه بیان راحت احساسات و افکار از سوی مراجع بدون استرس و اضطراب

مزایای مشاوره فردی چیست؟

بهره بردن از مشاوره فردی همیشه هم وابسته به توانایی و مهارت مشاور یا درمانگر ندارد. بلکه میزان همکاری و تمایل شخص برای بهبودی نیز در افزایش بازدهی جلسات بسیار تاثیر گذار است.

متخصص تا حدی می تواند خودداری های اولیه یا طول درمان را مرتفع کند، اما اگر شخصی از این همکاری بشدت ناسازگاری و عدم توجه نشان دهد، به احتمال زیاد نمی توان به نتیجه درستی رسید. با تمام این تفاسیر، مزایای مشاوره فردی در حالت کلی می تواند به موارد زیر ظاهر شود.

• افزایش خودآگاهی: یکی از اصلی ترین و مهم ترین اهداف مشاوره فردی این است که شخص به درک درستی از خود و احساساتش برسد. او یاد می گیرد که نقاط قوت و ضعف خود را بشناسد و با طرز فکر جدید و مثبت آشنا شود. این امر همچنین به مراجع کمک خواهد کرد تا کمتر احساس تنهایی نماید.
• مهارت های ارتباطی: زمانی که درک موقعیت افزایش یافت، پی بردن به نحوه برقرار ارتباط با دیگران نیز آسان تر می شود. مراجع در مشاوره فردی می آموزد که چگونه مرزهای شخصی خود را تعیین کند، چطور یک شنونده و همدل خوب باشد، در چه مواقعی قاطع باشد، رفتارهای آسیب زا مثل استرس و اضطراب را کاهش دهد و …
• خودکاوی: فرد باورها، اهداف و ارزش های وجودی خود را کشف می کند و خودش را شخصی منحصر بفرد می یابد. به نوعی به او کمک می شود تا علت عدم اعتماد بنفس به لحاظ روانشناسی رفع شده و این خصیصه بهبود یابد.
• تغییر دیدگاه منفی به مثبت: زمانی که سلامت روان افزایش می یابد، نگرش ها و دیدگاه های منفی و مخدوش نیز به نگرش های مثبت و سازنده تغییر می کنند. در نتیجه یکی از مهم ترین مزایای مشاوره فردی این خواهد بود که شخص نحوه غلبه بر افسردگی، بدبینی، وسوسه مصرف مواد مخدر، کاهش رفتارهای ناسالم و کنترل خشم و پرخاشگری را می آموزد. 

معایب مشاوره فردی چیست؟

با وجود تمام نکاتی که در مورد مزایای مشاوره فردی گفته شد، این روش می تواند معایبی را نیز به همراه داشته باشد. در زیر به بارزترین معایب مشاوره فردی اشاره شده است.

• معمولا به دلیل آنکه هر جلسه با حضور یک مراجع برگزار می شود، نسبت به درمان گروهی هزینه بیشتری را می طلبد.
• همزاد پنداری و درک اینکه ما در مشکلاتمان تنها نیستیم سخت تر می باشد.
• فرصت چندانی برای آشنایی با دیدگاه های افرادی که مشکلاتی مانند ما دارند وجود ندارد. 

تفاوت مشاوره فردی و گروهی در چیست؟

علیرغم آنکه غالبا تصور می شود تمامی مشاوره های به صورت فردی است، اما یکی از رایج ترین تکنیک های درمانی که روانشناسان و درمانگران از آن استفاده می کنند، گروه درمانی می باشد. به طوری که مشاوره گروهی را می توان در موارد گوناگونی همچون مشکلات خانوادگی، سلامت روان، اختلافات و دعوای زناشویی، اعتیاد به مواد مخدر، مشاوره تحصیلی بویژه در سطح مشکلات مدرسه به کار برد.

تفاوت اصلی مشاوره فردی و گروهی از نام آن ها کاملا مشهود است. در مشاوره فردی تنها یک مشاور و یک مراجعه حضور دارند، در حالیکه در مشاوره گروهی چندین مراجع و حتی گاهی چند مشاور در جلسات حاضر می شوند. تعداد مراجعان در مشاوره گروهی معمولا ۵ الی ۱۵ نفر می باشد.

با وجود آنکه در مشاوره فردی، محرمانگی بیشتر و بیان مسائل راحت تر است، اما در مشاوره گروهی نیز مزایای بسیاری وجود دارد. زیرا معمولا افرادی با طیف مسائل و مشکلات مشابه گرد هم جمع می شوند. این مزایا می تواند به صورت زیر باشد:

• در مشاوره گروهی اشخاص درک می کنند که تنها نیستند و برخی نیز مانند آن ها مشکلات مشابهی دارند. این امر باعش کاهش استرس و تنش می شود.
• یک اتحاد درمانی بین درمانگران و درمانجویان بوجود می آید و به عقیده بسیاری از صاحب نظران این یک نکته قوت در مشاوره گروهی است.
• همذات پنداری افزایش می یابد و مهارت های اجتماعی نیز بیشتر می شود.
• از نظر اقتصادی مقرون به صرفه تر از مشاوره فردی هستند.
• یک ارتباط دوستانه با سایر اعضا بوجود می آید و گاهی این رابطه مادام العمر می شود.
• در آن می توان با دیدگاه های مختلف آشنا شد و از آن ها برای بهبود اوضاع خود استفاده نمود.

سخن پایانی

امیدواریم با مطالعه توضیحات فوق تا حد زیادی به اصول و اهداف مشاوره فردی پی برده و با تفاوت های مشاوره فردی و گروهی آشنا شده باشید.

با وجود تمام نکاتی که ذکر شد، گاهی یافتن یک درمانگر یا مشاور در مواقع مورد نیاز چندان ساده نیست. چون افراد در مورد سوابق و نحوه کارآمدی این درمانگران اطلاع چندانی ندارند. شماره تماس هایی که در سایت قرار داده شده است، نه تنه در تمامی روزهای هفته آماده ارائه راهنمایی در این زمینه و همچنین در اختیار گذاشتن سهل الوصل ترین مشاوره محرمانه تیم دکتر فکی می باشند.