آشنایی با تفاوت اسکیزوفرنی با اختلال دوقطبی

آشنایی با تفاوت اسکیزوفرنی با اختلال دوقطبی به بیماران مبتلا کمک می کند تا برای کنترل و درمان علائم، روش های مناسب تری را اتخاذ نمایند. چرا که نشانه های دو اختلال اسکیزوفرنی و دو قطبی در برخی موارد بسیار شبیه یکدیگر بوده و در اغلب موارد تشخیص درست تنها توسط روانپزشکان و درمانگران امکانپذیر است.

در این مقاله قصد داریم با بررسی آشنایی با تفاوت اسکیزوفرنی با اختلال دوقطبی شما را با بیانی ساده در تشخیص این دو بیماری یاری دهیم. همچنین اگر ضمن مطالعه مطالب همچنان با سوال یا ابهامی در زمینه تشخیص یا درمان مواجه شدید، می توانید از طریق تماس تلفنی یا آنلاین با متخصصان دکتر فکر در میان گذاشته و مشاوره دریافت نمایید. 

آشنایی با تفاوت اسکیزوفرنی با اختلال دوقطبی

اختلال دو قطبی و اسکیزوفرنی دو اختلال روانپزشکی نسبتا شایع در میان جوامع مختلف جهان است و به دلیل شباهت هایی که با یکدیگر دارند، معمولا افراد غیر متخصص آن ها را یکسان می دانند. این در حالی است که میان این دو تفاوت هایی وجود دارد و تشخیص و درمان آن ها نیازمند پروسه های نسبتا متفاوتی می باشد.

از جمله تفاوت های اسکیزوفرنی با اختلال دوقطبی در سنین درگیر کننده است. به طوریکه شروع اختلال دو قطبی معمولا می تواند از کودکی تا اوایل بزرگسالی متغیر باشد، اما اسکیزوفرنی به ندرت در کودکان مشاهده می شود و بیشتر در محدوده ۱۶ تا ۳۰ سالگی خود را نشان می دهد.

به طور کلی در تعریف اختلال دو قطبی باید گفت که مطابق با نام آن بیمار دچار حالت های متضاد می شود و بین حمله های افسردگی و سرخوشی در نوسان است. یعنی امکان دارد که یک حمله افسردگی را تجربه کرده و پس از یک دوره طبیعی مجددا دچار یک حمله آشفتگی یا سرخوشی شود. این روال می توان به دفعات مکرر رخ دهد.

اما در بیماری اسکیزوفرنی که جزء ناتوان کننده ترین اختلالات سایکوتیک به شمار می رود، منجر به اختلال در عملکرد، تفکر، احساسات، رفتار، عملکرد اجتماعی و شغلی می گردد. یکی از روانشناسان بزرگ به نام امیل کرپلین این بیماری را ” اختلال در توجه” و بسیاری دیگر آن را ” سرطان خاموش” نامیده اند.

تفاوت علائم اسکیزوفرنی با اختلال دوقطبی

بر اساس تحقیقات، تفاوت اسکیزوفرنی با اختلال دوقطبی به علت آثار متفاوتی است که در مغز به جای می گذرانند. بدین مفهوم که  تاثیر اختلال دو قطبی برمغز، جسـم سـفید زیـر قشـري، گـره هـاي قاعـدهاي هیپوکامـپ، آمیگـدال، قطعه هاي آهیانهاي و مخچـه، قطعـه هـاي پیشـانی را درگیر می کند و حتی در عصب و روانشناختی خلل ایجاد می کند.

اما در اسکیزوفرنی، ماده سفید مغز که مسئول انتقال سیگنال های الکتریکی مغزی است، دچار تغییراتی شده و ماده خاکستری نیز در بیماران مبتلا کمتر از افراد عادی می شود. هرچه شدت اختلال بیشتر باشد، تغییرات ماده سفید و خاکتری بیشتر خواهد بود.

با وجود توضیحات فوق، شرح ساده و عامیانه علائمی که موجب تفاوت اسکیزوفرنی با اختلال دوقطبی می شود، می تواند ما را در شناخت بیشتر این دور بیماری کمک کند.

علائم بیماری دو قطبی

• کم شدن قدرت ذخیره سازی و بازیابی اطلاعات و ضعیف شدن حافظه ( بویژه حافظه کلامی )
• تحریک پذیری
• دوره های افسردگی
• هذیان تحت تاثیر هیجان
• پایین آمدن قدرت قضاوت
• افزایش میل جنسی و در برخی موارد تنوع طلبی جنسی
• افزایش پرخاشگری و خشونت های رفتاری
• زودرنجی
• احساس غرور و بزرگی کاذب
• انرژی زیاد
• کم خوابی یا خواب زیاد
• تند مزاجی
• بی علاقگی نسبت به فعالیت های مورد علاقه سابق
• احساس غم بیش از حد
• دوری کردن از جمع های دوستانه یا اجتماعی
• تغییر در اشتها
• عدم تمرکز حواس
• احساس گناه یا بی ارزش بودن
• سوء استفاده و اعتیاد به الکل و مواد مخدر
• احساس سرخوشی غیر طبیعی
• متوجه نشدن در مورد رفتار نادرست خود
• گریه کردن زیاد
• یبوست

علائم بیماری اسکیزوفرنی

اختلال اسکیزوفرنی در ۱% از جمعیت جهان دیده می شود احتمال ارتکاب به جرم در افراد داری اسکیزوفرنی به آن بالا است. همچنین، سوء استفاده و مصرف مواد مخدر در آن معمولا مشاهده می شود.

• تکلم آشفته
• رفتار آشفته
• هذیان
• توهم. صداهایی را می شنود که دیگران نمی شنوند
• دشواری در فهم و بیان هیجانی شنیداری یا متنی
• برای شکل گیری افکار نیاز به زمان زیادی است یا به یکباره فکری صورت می گیرد
• یادآوری و تمرکز مشکل است
• انجام وظایف فردی دشوار است
• به راحتی دچار سردرگمی می شود

تفاوت تشخیص اسکیزوفرنی با اختلال دوقطبی

اسکیزوفرنی را عموما یک بیماری نقص ژنتیکی می دانند. بدین ترتیب، اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده چنین اختلالی را تجربه کرده باشد، احتمال که اعضای دیگر نیز دچار آن شوند وجود دارد. با این حال نمی توان تنها منشا پیدایش اسکیزوفرنی را صرفا ژنتیک دانست.

تشخیص این اختلال به دلیل شباهت های زیادی که با برخی از اختلالات دارد، حتی برای درمانگران چالش برانگیز است. اما این متخصصان با علم به تفاوت اسکیزوفرنی با اختلال دوقطبی طی یک سری مصاحبات بالینی، بررسی گذشته، حوادث و محیط پیرامون شخص و همچنین یک سری آنالیزهای رفتاری می توانند به نتیجه درستی دست یابند.

برای تشخیص بیماری دو قطبی نیز درمانگران و رونپزشکان به چند فاکتور توجه می کنند. ابتدا بایستی نوع مشخص شود. زیرا اختلال دو قطبی دارای سه نوع شایع اختلال دو قطبی نوع ۱، دو قطبی نوع ۲، و دو قطبی با تناوب سریع می باشد. علائم تشخیص این سه نوع با یکدیگر تفاوت هایی دارد اما در میان آن ها نوع ۱ دارای عوارض شدیدتری است.

تفاوت درمان بیماری دو قطبی و اسکیزوفرنی

با توجه به آنچه که در مورد تفاوت اسکیزوفرنی با اختلال دوقطبی گفته شد، قاعدتا درمان آن نیز دارای تفاوت هایی می باشد. اما در هر حالت قطع به یقین که درمان و کنترل اینگونه اختلالات باید هر چه سریعتر اتفاق بیفتد تا نه تنها از فشارهای روحی روانی بر خانواده ها و شخص کاسته شود، بلکه بار اقتصادی و اجتماعی نیز کاسته شود.

آمارها نشان می دهد که اسکیزوفرنی هشتمین عامل ناتوان کننده در گروه های سنی ۱۵ تا ۴۴ سال است و حدود ۲۰% از بیماران دارای علائم کلینیکی مبتلایان اختلال دو قطبی هسند.

برای درک بهتر تفاوت اسکیزوفرنی با اختلال دوقطبی در زیر روش های درمانی هر کدام را به صورت جداگانه توضیح داده ایم.

درمان اختلال اسکیزوفرنی

در ابتلای زنان و مردان به بیماری اسکیزوفرنی تفاوتی وجود ندارد و معمولا این دو جنسیت را به یک میزان تحت تاثیر قرار می دهد. حققیت آن است که همانند اختلال دو قطبی، برای اسکیزوفرنی نیز درمان قطعی و دائمی وجود ندارد، اما می توان آن را تحت کنترل درآورد.

قدم اول در این راه صحبت کردن با یک درمانگر و عدم ترس یا هیچگونه خجالتی از در میان گذاشتن آن است. هر چه درمان سریع تر اتفاق بیفتد، عوارض نیز خفیف تر خواهد بودو بیماری کم تر رشد خواهد کرد.

یکی از روش های درمانی برای اینگونه بیماران، مصرف دارو است. داروهای ضد روانپریشی که برای اینگونه افراد تجویز می شود نسبت به گذشته از عوارض جانبی بسیار کمتری برخوردارند و بیمار بایستی در مصرف آن ها نظم و دوز مناسب را رعایت کند.

البته درمی بایست پزشک به طور منظم بیمار را ویزیت کرده و برای بازگشت به زندگی عادی به او کمک نماید.

نقش خانواده و حمایت آن و همچنین همکاری خود بیماری نقش بسزایی در تسریع بهبودی دارد. تغییر سبک زندگی همچون تغذیه سالم، عدم مصرف مواد مخدر، مدیریت استرس و اضطراب، ورزش روزانه، ارتباط بیشتر با دوستان و خانواده، و افزایش اعتماد بنفس نیز در کنترل هر چه بهتر موثرند.

درمان اختلال دو قطبی

علیرغم تفاوت اسکیزوفرنی با اختلال دوقطبی در برخی جنیه های درمانی، اما هر بیماری دو قطبی نیز بیشتر نیازمند مدیریت و کنترل است و درمان قطعی ندارد. داروها یکی از اصلی روش های به تعادل رساندن خلق و خو در مبتلایان به اختلال دو قطبی هستند. البته بسته به نوع و شدت بیماری، دوز و نوع داروها متفاوت است. اما مهم ترین آن ها عبارتند از:

• داروهای تثبیت کننده
• لیتیوم
• والپروات سدیم
• کاربامازپین

کمک گرفتن از درمانگر و حمایت خانواده در روند ثبیت و بهبود بسیار اهمیت دارد. البته گاهی شدت دو قطبی بسیار زیاد بوده و احتمال خودکشی وجود دارد. در چنین مواردی معمولا روانپریشی و افکار خودکشی از الکتروشوک استفاده می شود.

خودمراقبتی و آموزش مقابله با عوارض بیماری از طریق تغییر عادت بد زندگی و جایگزیین آن ها با رفتارهای مناسب نیز قطعا یاری دهنده است.

سخن پایانی

امیدواریم با خواندن این مقاله تا حد زیادی با آشنایی با تفاوت اسکیزوفرنی با اختلال دوقطبی اشنا شده باشید و توانسته باشیم نکات مفیدی را در مورد نحوه کنترل و درمان آن ارائه دهیم. 

با توجه به آنکه بیماران مبتلا به اینگونه اختلالات معمولا به دلیل ترس از طرد شدن از سوی اطرافیان یا اجتماع، حاضر به بیان مشکلات و حالات خود نیستند. همین امر نیز موجب وخیم تر شدن بیماری و شدت علائم می شود.

خوشبختانه تیم متخصص دکتر فکر شرایطی را فراهم کرده است تا تمامی دوستان گرامی بتوانند با آسودگی خاطر و عدم قضاوت شدن، با درمانگران صحبت کرده و توصیه های لازم جهت کنترل و درمان را دریافت نمایند.