ترس از حشرات (انتوموفوبیا) و روش های مقابله با آن

با وجود آنکه ترس از حشرات ممکن است موضوع چندان نگران کننده ایی به نظر نرسد، اما در برخی از افراد که این ترس به وحشت و اضطراب شدید تبدیل می شود، احتمالا نیاز به درمان خواهد بود. این نوع ترس را انتوموفوبیا می نامند. علل و نشانه های ترس از حشرات یا همان انتوموفوبیا در کودکان و بزرگسالان متفاوت است، اما می توان بر آن غلبه کرد.

در این مقاله خواهیم دید که این علل و علائم کدامند و چگونه بر ترس از حشرات می توانیم غلبه کنیم؟ همچنین، چنانچه شما یا نزدیکانتان دچار چنین فوبیایی هستید و نیازمند کسب راهنمایی می باشید، می توانید از طریق تماس تلفنی و یا آنلاین با مشاوران و کارشناسان تماس گرفته و تمامی سوالات خود را مطرح فرمایید.

ترس از حشرات چه زمانی نگران کننده است؟

شاید شما هم تابحال دیده اید یا خودتان جزء آن دسته از افراد هستید که با دیدن حشراتی همچون، مگس، سوسک، پروانه، ملخ، عنکبوت و … یک احساس اضطراب و وحشت به سراغتان می آید. 

ترس از حشرات چنانه خفیف و اندک باشد، مورد نگران کننده ایی نیست و می توان از کنار آن رد شد. اما اگر بدون آنکه حشره برایتان هیچ گونه خطر واقعی دارد، دیدن، نزدیک شدن یا لمس کردن آن اضطراب بالا و وحشت پدید می آورد، باید گفت که دچار یکی از ۵۰۰ نوع فوبیا تحت عنوان انتوموفوبیا شده اید.

فوبیاها به دلیل آنکه ماهیتی عمیق و روانی دارند و ممکن است تاثیرات منفی بر زندگی و روحیات شخص بگذارند، بایستی کنترل شوند. از این رو، ترس از حشرات در درجات بالا نیز می بایست بررسی و درمان شود. 

نشانه های ترس از حشرات چیست؟

ترس از حشرات تا حدی طبیعی است و نمی توان انتظار داشت که همه انسان ها آن ها را با خیال راحت به دست بگیرند یا لمس کنند. اما ترس های غیر منطقی و بیش از حد، همان موردی است که ما آن را فوبیا می گوییم. افرادی که به انتوموفوبیا دچار می شوند، علائمی مانند زیر را نشان می دهند.

• احساس ترس و اضطراب حتی در صورت فکر کردن به حشرات و یا دیدن آن ها
• اضطراب بسیار زیاد در زمان نزدیک شدن یک حشره
• عکس العمل های نسبتا کنترل نشده و آنی به هنگام مشاهده یا نزدیک شده به حشرات
• اجتناب از رفتن به مکان هایی که در آن ها احتمال وجود حشرات وجود داشته باشد
• بالارفتن ضربان قلب
• احساس تنگی در قفسه سینه
• عرق کردن
• خشک شدن دهان
• لرزیدن
• گریه کردن ( بیشتر در کودکان دارای ترس از حشرات)

علل ترس از حشرات در بزرگسالان و کودکان

علل ترس از حشرا را همیشه نمی توان ناشی از یک حادثه یا رویداد بسیار تلخ دانست. گاهی برخی تصورات موجب انزجار و در نتیجه ترس از رویارویی و مواجهه با آنان را بر می انگیزد. غیر از اینگونه موارد، وجود اختلال شخصیت و اختلالات روانی و تجربه های ناخوشایند نیز در به وجود آمدن ترس از حشرات نقش داشته باشد.

بنابراین، همانطور که می بینید نمی توان یک دلیل مشخص را برای انتوموفوبیا عنوان کرد و باید این احساس در فرد مورد بررسی قرار گیرد. با این وجود ما متداول ترین و اصلی ترین عومل بوجودآورنده آن را بیان می کنیم.

• تجربه ناخوشایند و منفی حاصل از آسیب دیدن خود یا یکی از نزدیکان در اثر گزش یا نیش حشرات در گذشته. به عنوان مثال، نیش زدن زنبور یا انتقال بیماری از طریق مالاریا و … .

• الگو گرفتن از بزرگترها. کودکانی که والدین آن ها در هنگام مواجهه با حشرات وحشت می کنند و یا جیغ و داد می زنند، از آن ها این رفتار را یاد گرفت و در آینده مانند آن ها واکنش نشان می دهند.

• ویژگی های ژنتیکی: تحقیقات نشان می دهد که انواع فوبیا یا اختلالات روانی ممکن است از طریق ژنتیک به ارث برسند.

• آسیبات تروماتیک مغزی: آسب های مغزی می توانند در بروز ترس به هنگام شرایط استرس زا نقش داشته باشد.

• ترس از گزش: حشراتی مانند رتیل به طور طبیعی ترس زا هستند و این ترس به جا و درست است. اما بطور کلی به دلیل یک تصور عمومی در مورد بیماری های احتمالی انتقالی بواسطه برخی حشرات، باعث می شود که بعضی انسان ها برای حفظ سلامت و جان خود احساس بدی نسبت به حشرات داشته باشند، که البته در بسیاری موارد شناخت و علم درستی در این مورد وجود ندارد.

• ترس از بیماری یا آلوده شدن خانه: یکی دیگر از علل ترس از حشرات احتمال انتقال آلودگی به بدن انسان و یا وسایل منزل است. در چنین مواردی، هر چه میل به تمیزی بیشتر باشد، ترس نیز بالاتر خواهد بود.

درمان ترس از حشرات در کودکان

ترس از حشرات در کودکان چندان نگران کننده و غیر عادی نیست و حتی شاید بتوان آن را جزئی از رشد طبیعی آن ها می باشد.

با این وجود، اگر این ترس تبدیل به انتوموفوبیا شود، بایستی در مورد آن نگران بود و با راهکارهای کاربردی به او کمک کرد. والدین می توانند در خانه و با در نظر کردن یک سری نکات به کاهش ترس از حشرات در کودکان کمک نمایند.

• دست از سرزنش کردن یا برچسب زدن به کودک بردارید و تلاش نکنید که ترس او را انکار کنید، چرا که این روش باعث بدتر و درونی تر شدن ترس می شود. در مقابل بهتر است بدون اینکه در مورد غلط یا درست بودن احساسش چیزی بگویید، به او بفهمانید که شما نیز متوجه آنچه که اتفاق افتاده بودید و مواظب هستید. مثلا زمانی که او با دیدن حشره وحشت زده یا بهت زده می شود، می توانید به او بگویید که ” پسرم یا دخترم وقتی داشتی اون حشره رو نگاه می کردی، انگار مات و مبهوت شده بودی”.

• رفتارها و واکنش های خود را در مواجهه با حشرات کنترل کنند. کودکان بخوبی متوجه حالات و عکس العمل های شما در چنین مواقعی شده و از آن اگو می گیرند. بنابراین، اگر مثلا شما در هنگام دیدن سوسک در منزل شروع به جیغ و داد می کنید و وحشت زده می شوید، او نیز یاد می گیرد که باید چنین رفتاری را از خود بروز دهد.

• سعی نکنید که کودک را اجبار به غلبه بر ترس از حشرات کنید. خوب است که او را در مواجهه با حشره ایی که از آن می ترسد قرار دهید، اما نباید به یکباره و شدت آن را انجام دهید. بلکه بهتر است آرام آرام و بتدریج ترس او فرو بریزد.

• با فرزندتان منطقی صحبت کنید. به عنوان مثال اگر با دیدن مورچه یا عنکوب شروع به دویدن می کند، از او بپرسید که ” بنظرت تو بزرگتری یا او؟”، ” او قوی تر است یا تو؟”. با روش های غیر مستقیم می توانید این ترس را از او دور کنید.

چگونه بر ترس از حشرات می توانیم غلبه کنیم؟

برای درمان ترس از حشرات در کودکان و بزرگسالان علم روانشناسی شیوه های سودمند و کارآمدی دارد. اما شاید اگر توصیه های که در زیر به آن ها اشاره می کنیم، عملی شوند دیگر نیازی به مراجعه به درمانگران نبوده و این مسئله رفع شود. از این روف توصیه می کنیم که حتما نکات زیر را در نظر داشته و اجرایی کنید.

• این ترس را بپذیرید و خود را بخاطر آن سرزنش نکنید.
• افکار منفی خود را با افکار مثبت جایگزین نمایید. 
• اگر قرار است به مکانی بروید که در آن احتمال وجود حشرات گزنده وجود دارد، سعی کنید که اقدامات محافظتی و لباس های ایمنی بپوشید تا خیالتان آسوده باشد. یا اینکه چنانچه در محل زندگی تان برخی حشرات زیاد یافت می شود، حتما برای از بین بردن آن تمهیدات لازم را بیندیشید.
• ترس خود را زیر سوال برده و آن را تجزیه و تحلیل نمایید. از خودتان بپرسید که مثلا اگر یک سوسک به من نزدیک شود یا پوست من را لمس کند، نهایتا چه خطری من را تهدید خواهد کرد.
• زمانی که حشره ترس آور را می بینید، چند نفس عمیق بکشید و برای لحظاتی خود را به آرامش دعوت کنید.
• افکار اضطراب زا را خودتان دور نمایید. برای این امر می توانید از ورزش هایی مثل یوگا کمک بگیرید.
• احساسات و افکار خود را بر روی کاغذ بیاورید و هر آنچه که باعث وحشتتان می شود را بنویسید.
• سعی کنید به آرامی در معرض حشره مورد ترس خود قرر بگیرید.

روش های درمانی انتوموفوبیا ( ترس از حشرات)

در مواردی که نشانه های ترس از حشرات زیاد است و تاثیرات منفی بر روی روح و روان شخص می گذارند، لازم است درمانگران وارد عمل شده و شیوه های درمانی را پیاده سازی نمایند. اصلی ترین این موارد به ترتیب زیر می باشند.

درمان شناختی رفتاری

درمانگر ابتدا ریشه ها و محرک های ایجاد کننده ترس از حشرات را شناسایی کرده و آن ها را تحلیل می کند. سپس تلاش می کند تا ابتدا شخص حشره یا حشرات را در ذهن خود مجسم و به آن ها فکر کنند. در این حین، متخصص تمامی واکنش ها و میزان شدت آن ها را مورد توجه قرار می دهد. در گام دیگر، با تغییر نگرش نسبت به حشرات، محرک های مربوطه را کاهش می دهند و به فرد کمک می کنند تا بتواند افکار خود را کنترل نماید.

مواجهه درمانی

از موثرترین راه های درمانی برای انواع فوبیا به شمار می رود. برای این منظور، در معرض قرار گرفتن به صورت تدریجی صورت می گیرد. یعنی اولین گام با فکر کردن شروع می شود. با تصور اینکه یک حشره به ما نزدیک می شود، فرد خود را در موقعیت طبیعی قرار می دهد.

در مراحل بعد، حشرات واقعی در محیط فراهم می شوند و بتدریج شخص به آن ها نزدیک می شود.

دارو درمانی

چنانچه روش های فوق در ترس از حشرات موثر نبود، از دارو درمانی استفاده می شود. البته این گزینه نباید به تنهایی برای درمان انتوموفوبیا به کار برده شود و لازم است که از گزینه های روانی نیز بهره برده شود.

داروهایی که برای این منظور استفاده می شوند معمولا داروهای ضد اضطراب همچون بنزودیازپین ها، داروهای ضد افسردگی، بتا بلوکرها، مسکن و … هستند.

سخن پایانی

در این مقاله تلاش شد تا علل و نشانه های ترس از حشرات (انتوموفوبیا) در کودکان و بزرگسالان را مورد بررسی قرار دهیم و شما را با روش های مقابله با آن آشنا نماییم.

اگر با وجود راهکارهای پیشنهاد شده، نمی توانید بر ترس خود فایق آیید یا هر کدام از فوبیاهای دیگر را در خود احساس می کنید، می توانید از طریق ارتباط با همکاران متخصص ما در دکتر فکر در ارتباط باشید تا با جدیدترین شیوه های درمانی به شما کمک کنند. برای این منظور، همکاران از ساعت ۸ صبح الی ۱۲ در تمامی روزهای هفته پاسخگوی هشتند.